خط لوله نورد استریم۲ که با هزینه‌ای افزون بر ۱۱میلیارد یورو ایجاد شد، بنا بر مخالفت‌های ایالات متحده به‌خصوص در دوران صدارت ترامپ، عملاً خارج از چرخه فعالیت است، ازاین‌رو فشار و حساسیت بر سر خط لوله شماره یک بیش از پیش افزایش یافته است. از این رو صاحبنظران درصدد یافتن پاسخ به پرسش‌هایی هستند که چگونگی گذر اتحادیه اروپا از فصل سرد زمستان را رقم می‌زند.
اتحادیه اروپا با وابستگی ۴۴درصدی به گاز روسیه چگونه بحران پیش آمده را مدیریت خواهد کرد، از سؤالاتی است که گستردگی پاسخ‌های آن تا امکان تغییر رژیم‌های سیاسی و بروز ناآرامی‌ها در شهرهای مدرن اروپا امتداد دارد.

نقش خطوط انتقال در اقتصاد روسیه
درآمد روسیه از انتقال گاز به واسطه خطوط لوله، ۱۸۵میلیارد دلار در سال است که سهم خط لوله نورد استریم‌یک به تنهایی ۵۵میلیارد مترمکعب در سال به کشور آلمان و از آن کشور به دیگر خطوط است. اگرچه تحریم‌های فزاینده‌ای علیه روسیه از جانب غرب و جهان انگلوساکسون به ظاهر فراگیر است ولی خرید گاز از طریق بانک‌های آلمان با ایجاد حساب‌های مشترک واحد پولی روبل و یورو ، همچنان در جریان بوده و در شرایط تحریم قرار نگرفته است.
دکتر فرشید باقریان در همین زمینه می‌گوید: ایالات متحده آمریکا از سال ۲۰۱۴ میلادی به دنبال ایجاد بحران در تأمین انرژی اروپا به‌خصوص در زمینه گاز با منشأ روسیه بود . وزیر امور خارجه وقت، کندولیزا رایس در مصاحبه‌ای در همان سال تصریح کرد که روند نیاز انرژی و تأمین آن در جهان (اروپا) نیاز به تغییر دارد. همان‌گونه که پیشتر یاد شد دوران صدارت ترامپ نیز یادآور مخالفت وی با فعالیت خط لوله ۱۱میلیارد یورویی نورد استریم۲ بود و بایدن نیز در مصاحبه‌ای در ماه فوریه سال جاری توقف انتقال گاز از طریق خط لوله نورد استریم۲ را به جهانیان قول داد.
وی ادامه می‌دهد: خرابکاری در خطوط لوله که در بالا یاد شد در نزدیکی سواحل دانمارک، در عمق ۷۰متری دریا در دو نقطه در خط شماره یک و نشتی دیگری در خط شماره۲ است. خط شماره۲ باوجود توقف در انتقال گاز، همچنان تحت فشار بوده و میزان ۶۰۰ هزار مترمکعب گاز در خود ذخیره دارد . طول خط لوله شماره یک هزارو۲۰۰ کیلومتر و خط شماره۲، هزارو۲۲۲ کیلومتر و قطر لوله نیز هزارو۲۰۰ میلیمتر است.
وی می افزاید: فناوری به‌کارگرفته در خطوط لوله زیردریا، پیش‌بینی‌های لازم برای شکستگی، خوردگی و حتی زلزله را در بطن خود دارد و لوله‌های فولادی به قطر ۲ تا ۴ سانتیمتر با پوشش‌های مقاوم این خطرات را پیشگیری می‌کنند. از این رو عارضه پیش آمده احتمال خرابکاری در خط لوله را قوت بخشیده است. ارتفاع معکوس خط لوله در بیشترین نقطه دریا به ۱۰۰ متر می‌رسد. کشورهای روسیه و آلمان با سرمایه‌گذاری مشترک، اقدام به ایجاد خطوط لوله کردند.
باقریان می‌گوید: خطوط لوله یاد شده، شاهرگ حیاتی تولید و صنایع در کشور آلمان است و هرگونه عارضه در این جریان حیاتی، منجر به تغییرات سیاسی و پدیده‌های اجتماعی در آلمان و بالطبع در اروپا خواهد شد. اگرچه کشور آلمان و بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا تمهیدات سختی در زمینه تغییر الگوی مصرف انرژی در بخش دولتی و خصوصی درنظر گرفتند، با این حال اتحادیه اروپا با بحران انرژی روبه‌رو است.

نقش آمریکا در خرابکاری نورد استریم
باقریان اضافه می‌کند:کرملین انگشت اتهام خرابکاری را به سوی واشنگتن گرفته و مقامات مسکو از بررسی و تحقیق توسط سازمان‌های بی‌طرف خبر داده‌اند. در عین حال اوکراین، طرح خرابکاری را، از اقدام‌های روانی روسیه به منظور تغییر افکار عمومی پس از الحاق چهار منطقه شرق اوکراین می‌داند . شایان ذکر است ایالات متحده با انتقال ۵۰میلیارد مترمکعب گاز به صورت ال‌ان‌جی که حدود ۳۰درصد نیاز اروپا را برطرف می‌کند تلاش در راستای خارج کردن روسیه از چرخه تأمین‌کننده انرژی اتحادیه اروپا دارد.
این کارشناس ادامه می‌دهد:آمریکا با داشتن بزرگ‌ترین ذخیره گاز صخره‌ای جهان، در حال حاضر سرمایه‌گذاری عظیمی درخصوص تأمین و انتقال ال‌ان‌جی انجام داده است. کشور آلمان نیز در حال ایجاد یک ترمینال عظیم شناور برای تخلیه سوخت یاد شده است. از مواردی که گمانه‌زنی درخصوص احتمال دست داشتن ایالات متحده در خرابکاری فوق است؛ نیاز مبرم و فزاینده اتحادیه اروپا به گاز صخره‌ای آمریکاست.
از نظر دور نباید داشت که ایالات متحده به دنبال گذراندن خطوط انرژی خارج از حوزه ژئو پلتیک و ژئواستراتژیک کشورهای روسیه و اوکراین است و از این رو می‌توان جنگ اوکراین را مولود تفکر جهانی مبتنی بر سلطه انگلوساکسون دانست.
تضعیف روسیه به واسطه وقفه و یا عدم فروش انرژی نیز از دیگر اقدام‌های آمریکا و بالطبع ایجاد مشکلات اقتصادی در این کشور است . از سوی دیگر اتحادیه اروپا دور مذاکرات جدیدی را با کشورهای تولیدکننده گاز مانند آذربایجان و عربستان سعودی آغاز کرده که نشان از پایین آوردن میزان وابستگی به گاز روسیه دارد. آنگلا مرکل، صدر اعظم پیشین آلمان نیز به دفعات تمایل خود برای خاتمه دادن به اسارت گاز روسیه را عنوان کرده بود . اگرچه از موارد وابستگی اتحادیه اروپا به روسیه تنها گاز نیست، لیکن این اتحادیه درخصوص تأمین نفت و سوخت جامد مانند زغال‌سنگ، مسیرهای دیگری را به موازات مسکو آزموده است.

سهم آمریکا از تأمین گاز اروپا
وی در پایان تأکید می‌کند که میزان مصرف گاز در اتحادیه اروپا سالیانه ۱۸۰میلیارد مترمکعب است و در حال حاضر ایالات متحده آمریکا ۵۰میلیارد آن را تأمین می‌کند. باکو نیز متعهد شده تا پنج سال آینده، میزان صادرات خود را به ۲۰میلیارد مترمکعب یعنی به دو برابر افزایش دهد.
در کنار تمامی موارد ذکر شده، خطرات زیست‌محیطی ناشی از نشت گاز در سه نقطه از خط لوله نیز حائز اهمیت بود. پدید آمدن نشتی در خط لوله به معنی آزاد شدن روزانه ۵۰۰ تن گاز متان از سطح دریا به جو زمین است زیرا حداکثر فشار در خط لوله ۳۰۰ بار است که در شرایط متعارف به ۱۰۵ بار تقلیل پیدا می‌کند و در هنگام نشت گاز به هفت بار تنزل پیدا کرده بود.
از مواردی که گمانه‌زنی‌های خرابکاری توسط نیروهای آمریکایی را قوت می‌بخشد، انجام مانور سالیانه بالتوپ: ۲۰۲۲ به همراه ۱۴کشور از اعضای ناتو در نزدیکی خطوط لوله در ماه‌های گذشته بود.

خبرنگار: حسین محمدی اصل