به گزارش قدس آنلاین، امروز ۲۳ مهرماه برابر ۱۵ اکتبر روز جهانی نابینایان است؛ روز جهانی بینایی هر ساله در ماه اکتبر به منظور افزایش آگاهی در مورد اختلالات بینایی، مراقبت از بینایی و سایر مسائل مربوط به چشم ها برگزار می شود. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حداقل یک میلیارد نفر در سراسر جهان از نزدیک بینی یا دور بینی رنج می برند که یا قابل پیشگیری یا غیرقابل رسیدگی است.

این روز برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت سلامت چشم و گرامیداشت چشم پزشکان، برگزار می شود. آژانس بین المللی پیشگیری از نابینایی (IABP) تصمیم گرفته است امسال هم شعار روز جهانی نابینایان، "چشمهایت را دوست داشته باش" باشد. کمپین "چشم هایت را دوست داشته باش" از مردم می خواهد که سلامت چشم خود را در اولویت قرار دهند و در عین حال برای مراقبت های چشمی در دسترس، با قیمت مناسب و در دسترس جهانی مبارزه کنند.

به غیر از موارد مادرزادی نابینایی، اکثر کسانی که براثر عواملی مانند دیابت نابینا می‌شوند یا مشکلات بینایی دارند بالای ۵۰ سال سن دارند. با این حال، از دست دادن بینایی می تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.

طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، حداقل ۲.۲ میلیارد نفر در سراسر جهان از اختلال دید نزدیک یا دور رنج می برند. در ایران نیز یک میلیون ۵۰۰ هزار نفر دارای معلولیت تحت پوشش بهزیستی هستند که چون برخی از آنها دارای چند معلولیت هستند این آمار به یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر می رسد. از این تعداد ۲۲۱ هزار و ۳۶۰ نفر نابینا هستند که ۱۲۱ هزار و ۴۱۸ نفر از آنان نابینای مادرزادی و ۹۹ هزار و ۹۴۲ نفر نابینای غیرمادرزادی هستند.

نابینایان در ایران با سه مشکل عمده مناسب سازی محیط، اشتغال و تامین تجهیزات توانبخشی روبرو هستند.

مشکلات مناسب سازی برای نابینایان

بسیاری از مشکلات نابینایان از عدم مناسب سازی محیط پیرامون آن‌ها نشأت می‌گیرد. منظور از مناسب‌سازی برای این افراد حذف مواردی است که در محیط مانع از دسترسی آن‌ها می‌شود. یکی از موارد می‌تواند گویا کردن خودپردازها باشد، تا نیاز افراد نابینا به دیگران کاهش یابد. علاوه بر این لازم است در مکان‌هایی که ساختمان سازی صورت می‌گیرد، امکاناتی مهیا شود تا تمام افراد از جمله سالمندان، کودکان، نابینایان و کم بینایان بتوانند به راحتی تردد کنند.

این در حالی است که براساس ماده ۲ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت تمام وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل نمایند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای افراد دارای معلولیت همچون سایر افراد فراهم شود.

البته مناسب سازی فقط به ساختمان و معابر محدود نمی شود بلکه مناسب سازی ناوگان حمل و نقل و برطرف کردن فاصله سکوی سوارشدن نابینا در وسیله نقلیه و همچنین مناسب سازی برنامه ها و نرم افزارها نیز از دیگر نکاتی است که باید در حوزه مناسب سازی برای نابینایان مدنظر قرار گیرد. باید برنامه های صدا و سیما نیز درباره نابینایان به مردم آگاهی بدهد. طبق ماده ۲۱ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است حداقل پنج ساعت از برنامه‌های خود را در هفته به صورت رایگان در زمان‌ های مناسب به برنامه‌های سازمان و تشکل‌ های مردم نهاد حامی افراد دارای معلولیت به منظور آشنایی مردم با حقوق، توانمندی ‌ها و مشکلات این افراد اختصاص دهد و نسبت به زیرنویسی فیلم ‌ها و برنامه ‌های شبکه‌ های مختلف سیما، استفاده از رابط ناشنوایان و نیز پخش توصیف شنیداری فیلم‌ ها جهت افراد نابینا اقدام کند.

مشکلات تجهیزات توانبخشی برای نابینایان

افزایش سرسام آور تجهیزات توانبخشی در سالهای اخیر مشکلات زیادی برای افراد دارای معلولیت به وجود آورده است که نابینایان از این امر مستثنی نیستند.

رامین رضایی سرپرست دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی بهزیستی در این باره می گوید: هر ساله به مددجویان نابینا با توجه به پرونده آنها، تجهیزاتی مانند عصا و ماشین تایپ نابینایان ارائه می شود.

البته تجهیزات ویژه نابینایان محدود به عصا و ماشین تایپ نمی‌شود و آنها به ابزار متعددی از ساعت گویا گرفته تا گوشی های هوشمند نیاز دارند.

رابطه اشتغال و مناسب سازی

در زمینه اشتغال نیز دولت مکلف است ۳۰ درصد از پست های سازمانی تلفنچی (اپراتورتلفن) دستگاه ها، شرکت های دولتی و نهادهای عمومی به افراد نابینا و کم بینا و افراد دارای معلولیت ‌جسمی، حرکتی اختصاص دهد.

همچنین طبق ماده ۱۱ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، تمام وزارتخانه‌ها، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی و نهادهای‌عمومی و انقلابی مجازند تا سقف مجوزهای استخدامی سالانه خود، افراد نابینا و ناشنوا و افراد دارای آسیب نخاعی واجد شرایط را با برگزاری آزمون اختصاصی جامعه معلولین به کار گیرند.

با این وجود همواره موانعی بر سر راه نابینایان برای اشتغال وجود دارد که مهم ترین آن نبود مناسب سازی محیط فیزیکی محل کار و عدم مناسب سازی نرم افزارها برای فرد نابینا یا کم بینا است.

سیدمحمدحسن صافی سرپرست دبیرخانه اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور دراین باره می گوید: افراد نابینا قدرت بسیار بالایی در خصوص ارتباط گیری اجتماعی دارند و معمولا در حوزه اشتغال مرتبط با این توانمندی آنها، فرصت شغلی در اختیار آنها قرار می گیرد.
آموزش های حوزه اشتغال نابینایان را باید به سمت مشاغلی ببریم که رویکرد ارتباط گیری اجتماعی در آنجا قوی تر باشد

وی می افزاید: مشاغلی مثل مشاوره، کارهای حقوقی، روابط عمومی، پاسخگویی به تماس هایی که ارتباط گیری اجتماعی می خواهد به ارتباط گیری اجتماعی نیاز دارند و افراد نابینا براساس داده های بهزیستی بسیار خوب از انجام این کارها برمی آیند. نابینایان در انجام این کارها حتی از افرادی که محدودیت ندارند، توانمندتر هستند.

سرپرست دبیرخانه اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور می گوید: بنابراین آموزش های حوزه اشتغال نابینایان را باید به سمت مشاغلی ببریم که رویکرد ارتباط گیری اجتماعی در آنجا قوی تر باشد.

صافی یکی از مشکلات اشتغال نابینایان را مناسب سازی فیزیکی عنوان می کند و می گوید: در حوزه نابینایی باید مناسب سازی های فرهنگی و فیزیکی در جامعه اتفاق بیفتد. این مناسب سازی ها می تواند در حوزه نرم افزاری یا کتاب های ویژه نابینایان باشد.

وی اضافه می کند: امروزه ابزارهای مختلفی به واسطه رشد فناوری برای ارتقای توانمندی نابینایان ایجاد شده است که از جمله آنها می توان به اپلیکشن های مختلفی که برای نابینایان طراحی شده است، اشاره کرد.

سرپرست دبیرخانه اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور تاکید می کند: برای حضور موثر نابینایان در محل کار مناسب سازی فیزیکی باید صورت بگیرد، سیستم حمل و نقل باید مناسب سازی شود و همچنین مناسب سازی گفتاری و هشدارهای احتمالی از طرق مختلفی باید همزمان اتفاق بیفتد.

صافی با اشاره به اینکه نابینایان کارهای خود را بیشتر از طریق حس شنوایی و حس لامسه انجام می دهند، می افزاید: اکنون به لطف توسعه، موانع فرهنگی و فناورانه ای کمتر شده است و موانع فیزیکی و سخت افزاری بیشتر مانع حضور فیزیکی نابینایان در جامعه است.

منبع: ایرنا