تاپ گان: ماوریک یک یک فیلم درام اکشن آمریکایی محصول سال ۲۰۲۲ به کارگردانی جوزف کوشینسکی و نویسندگی ایرن کروگر، اریک وارن سینگر و کریستوفر مک‌کوری است.

در این فیلم صحبت از یک دولت یاغی است که مشغول غنی‌سازی اورانیوم بوده و تا سه هفته بعد به بمب‌اتم دست پیدا می‌کند! (صورت‌مسأله خیلی آشناست!) حالا گروه «تاپ‌گان» که از زبده‌ترین خلبان‌های آمریکا تشکیل شده باید به مرکز غنی‌سازی اورانیوم در کشور یادشده حمله برده و آن را نابود سازند.

مکان‌های فیلمبرداری این فیلم، برخی از محرمانه‌ترین پایگاه‌های نظامی آمریکا و عرشه دو ناو هواپیمابر هسته‌ای یواس‌اس تئودور روزولت و یواس‌اس آبراهام لینکلن بود که در آنها انبوهی از جدیدترین سلاح‌های تولیدی مستقر هستند و تولیدکنندگان فیلم اجازه یافتند ده‌ها دوربین را روی هواپیماهای جنگی اف-۱۸ و همچنین نقاط مختلف پایگاه‌ها و ناوهای هواپیمابر نصب کنند.

در ادامه با آرش فهیم، منتقد سینما به تحلیل این فیلم می پردازیم.

آرش فهیم، منتقد سینما فیلم «تاپ گان؛ ماوریک» را مانند سری قبلی آن، که محصول سال 1986 بود، یک اثر تبلیغاتی نامید و گفت: این فیلم به طور آشکار، پروپاگاندی برای دستگاه نظامی و ارتش آمریکاست و چهره مخوف و ضدبشر این دستگاه را تطهیر و بزک می کند. وی ساختار روایی سکانس اول فیلم را بیشتر شبیه به گزارش تصویری مانور هواپیماهای جنگی و قدرت نمایی آن ها دانست و افزود: «تاپ گان» سعی دارد به این وسیله، هم جوانان آمریکایی را به عضویت در نیروی هوایی آمریکا تشویق و تهییج کند و هم دیگر کشورها را نسبت به اقتدار و توانمندی های این نیرو آگاه سازد!

وی با اشاره به توهین و تهدید تروریستی تلویحی این فیلم نسبت به ایران خاطر نشان کرد: در فیلم تاپ گان ماوریک هیچ اسمی از کشوری که هدف حمله جنگنده های هوایی آمریکا قرار می گیرند برده نمی شود، اما بنابر اطلاعات ارائه شده درون فیلم و همچنین برداشت رسانه های جهانی، مقصود این فیلم «ایران» است. چون هم کشوری در غرب آسیاست که با آمریکا دشمنی دارد و هم برخلاف خواست آمریکا به فعالیت هسته ای مشغول است. البته نشانه های دیگری هم در فیلم وجود دارد که دال بر ایران هستند. مثل تأکید چن باره فیلم به وجود هواپیماهای اف 14 در فرودگاه ها این کشور است و می‌دانیم که ایران تنها کشور جهان پس از آمریکاست که در آن از این هواپیما استفاده می شود. هواپیماهایی که قبل از انقلاب از سوی آمریکا به ایران فروخته شدند.

این کارشناس فرهنگی با بیان اینکه «تاپ گان؛ ماوریک» را می توان تازه ترین فیلم ضدایرانی در هالیوود دانست، تصریح کرد: آمریکایی هایی که در دنیای واقعی آرزوی حمله به ایران را دارند اما جرئتش را نه، در دنیای مجازی سینما این آرزو را برآورده می سازند و رویای پیروزی در جنگ با ایران را نمایش می دهند و به ملت خودشان حس حماسه و قدرت می بخشند. هر چند، باز هم جرئت اشاره مستقیم به حمله به ایران را نمی کنند و همچنان در لفافه و بدون اسم بردن از ایران، جنگ علیه آن را ترسیم می کنند؛ گویی حتی از اسم ایران هم وحشت دارند!

همچنین وی تاکید کرد: «تاپ گان؛ ماوریک» فیلمی است که برای ترویج و تبلیغ اهدافش، منطق درام و قواعد سینمایی را هم زیر پا می گذارد. به طور مثال تمام شلیک های هواپیماهای آمریکایی به هدف می‌خورند و همه نقاط مورد نظر از سوی آن ها منهدم می گردد و هیچ اشتباهی نمی کنند و در طرف مقابل، حتی یکی از گلوله های رقیب، به آن ها برخورد نمی کند! چطور آن ها به این سادگی به آسمان کشوری که دشمن آن هاست تجاوز می کنند بدون اینکه پدافند آن کشور به ورود غیر قانونی جنگنده های کشور دشمن واکنشی نشان دهد؟ چرا در این کشور هیچ انسانی دیده نمی شود؟

در ادامه آرش فهیم در پاسخ به سوال چگونگی نمادپروری و قهرمان پردازی جعلی در این فیلم عنوان کرد: قهرمان سری جدید فیلم «تاپ گان» کاپیتان ماوریک است که نقش او را تام کروز بازی می کند. مثل خیلی دیگر از فیلم های اینچنینی، قهرمان فیلم درواقع نمادی از حاکمیت و سیستم نظامی و جنگی آمریکاست، چون اغلب موارد تصویر او با پرچم آمریکا عجین هست و همچنین ویژگی های فرهنگ و سبک زندگی مورد پسند سیستم حاکم بر آمریکا را هم دارد. فیلم «تاپ گان؛ ماوریک» در بستر قهرمان پردازی، به تجلیل و بزرگداشت ارتشی ها و خلبانان جنگ های آمریکا می پردازد. خلبان ها و نیروهایی که سفیر مرگ و نابودی زندگی انسان های بیگناه هستند و با تجاوز به آسمان دیگر کشورها، مردم عادی و غیرنظامیان را کشتار و قتل عام می کنند، اما در این فیلم، این سفیران جنگ و قتل را انسان هایی خوب و زیبا هستند که مخلصانه به کشورشان و همچنین مردم جهان خدمت می کنند؛ به زعم فیلم، این خلبان ها نه برای جنگ و بمباران شهروندان دیگر کشورها بلکه برای دفع تهدیدات هسته ای به کشوری که دشمن آمریکا معرفی می شود حمله می کنند.

فهیم در پایان این گفت و گو افزود: باید یادآوری کنیم که «تاپ گان؛ ماوریک» به عنوان یک فیلم تبلیغاتی و نظامی از آثار تقدیر شده در دوره اخیر جشنواره کن است. در هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن فرانسه، همه توجهات به سمت فیلم «عنکبوت مقدس» جلب شد. اما فیلمی هالیوودی علیه ایران هم در این جشنواره حضور داشت که بسیار بیشتر از عنکبوت مقدس دیده و تماشا می شود و از اهمیت بیشتری برخوردار است. جشنواره کن هم اعتبار خودش را برای این فیلم سطحی و تبلیغاتی آمریکایی هزینه کرد و جایزه ای هم به تام کروز داد تا بار دیگر فریاد بزند در این جشنواره، منافع سیاسی بر شاخصه های هنری برتری دارد!

خیرنگار: لیلا نوعی