به گزارش قدس آنلاین، چهاردهمین دور از جشنواره بین المللی فارابی ویژه علوم انسانی و اسلامی به عنوان یکی از معتبرترین جشنواره های علمی کشور توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با همکاری بنیاد ملی نخبگان و مدیریت مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در پانزده گروه علمی «اخلاق، ادیان و عرفان»، «تاریخ، جغرافیا و باستان ‌شناسی»، «حقوق»، «زبان، ادبیات و زبان‌شناسی»، «علوم اجتماعی و علوم ارتباطات»، «علوم‌اقتصادی، مدیریت و علوم مالی»، «علوم تربیتی، روان‌شناسی و علوم ورزشی»، «علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای»، «علوم قرآنی، تفسیر و حدیث»، «فقه و اصول»، «فلسفه، منطق و کلام»، «فناوری اطلاعات، اطلاع‌رسانی و کتابداری»، «مطالعات انقلاب اسلامی و امام خمینی (ره)»، «مطالعات هنر و زیبایی‌شناسی» و «مطالعات میان رشته‌ای» درنیمه اول سال ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد که در حال حاضر فراخوان ارسال آثار در قالب های مختلف کتاب پژوهشی، گزارش نهایی پژوهش، رساله دکتری، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد و مقاله پژوهشی در موضوع علوم انسانی- اسلامی که در سه سال گذشته (از ابتدای فروردین ۱۳۹۸ تا پایان اسفند ۱۴۰۰) به اتمام رسیده یا منتشر شده باشد، اعلام گردیده و محققان تا دهم آبان ماه فرصت دارند تا آثار خود را به دبیرخانه این جشنواره ارسال کنند.

به منظور اطلاع رسانی در مورد آخرین اقدامات پیرامون برگزاری این دوره از جشـنواره صبح امروز دوشنبه کنفرانسی مطبوعاتی باحضور دکتر عبداالحسـین کلانتری معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و دبیر جشـنواره، حجت الاسـلام والمسلمین دکتر رضا غلامی رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتمـاعی وزارت علوم و رئیس دبیرخـانه دائمی جشـنواره بین المللی فارابی و دکتر مهـدی عباس زاده دبیرشورای علمی جشنواره در محل پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد که طی آن عبدالحسین کلانتری این جشنواره را تجلی و عصاره تلاش پژوهشگران و فرهیختگان حوزه علوم انسانی و اسلامی کشور برای ارزیابی و پایش دقیق تر آثار ارزشمند حوزه علوم انسانی عنوان و تأکید کرد که وزارت علوم در حوزه علوم انسانی چند برنامه را در این دوره از جشنواره پیگیری خواهد کرد و مجموعه این برنامه ها دلالت دارد بر اینکه قصد وزارت علوم توجه ویژه به علوم انسانی در کشور است.

ظرفیت های حوزه علوم انسانی برای حل مشکلات کشور

طبق گفته معاون وزیر علوم اولین اقدامی که در این راستا در وزارت علوم انجام شده، راه اندازی مرکز علوم انسانی بوده و در ادامه بازنگری آیین نامه ارتقای علوم انسانی اقدامی در این راستا بوده که در حال حاضر بازنگری اولیه آن صورت گرفته و برنامه ریزی شده تا پس از بازنگری کلی، اقتضائات لازم برای توسعه علوم انسانی حاصل شود.

وی رویداد دیگر در این روند را تهیه آیین نامه سرآمدان عنوان و توضیح داد که در این آیین نامه شاهد سرآمدی فرهنگی هستیم و در آن نیز سعی شده تا به علوم انسانی توجه ویژه ای شود. علاوه براین در جشنواره پیشین سعی شد جایزه ای که به برگزیدگان فارابی داده شد معادل جایزه جشنواره خوارزمی باشد که این روند در دور جدید جشنواره نیز رعایت خواهد شد.

از آنجایی که حوزه علوم انسانی موضوعات و رشته های متعددی اعم از اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، دینی و حتی اقتصادی را در برمی گیرد، توجه به آن می تواند راهگشای مشکلات مختلفی باشد که امروز و به ویژه در هفته های اخیر شاهد آن بوده و هستیم. در این راستا عبدالحسین کلانتری تصریح کرد که در علوم انسانی در افق اعلا باید به انبوه مسائل کشور توجه شود؛ چراکه همه این مسائل به رفتار شهروندان و کنشگران، به نوع سیاست گذاری ها و به نوع فعالیت های ما در این حوزه که ذیل حوزه علوم انسانی است بر می گردد. علوم انسانی باید معطوف به مسائل کشور خود را توسعه داده و فرهنگ گفتگو، مطالبه گری و پاسخگویی از جانب مسئولین را در جامعه نهادینه کند، شکاف بین دولت و ملت را برطرف کند و جامعه را ارتقا دهد که امیدواریم جشنواره فارابی بتواند به سهم خود به این روند کمک کند.

مهمترین اهداف جشنواره فارابی و شاخص های ارزیابی آثار

در ادامه این نشست حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی هدف اصلی جشنواره بین‌المللی فارابی را در سه بخش شناسایی برترین نظریات و نوآوری‌های علمی در علوم انسانی و اسلامی، معرفی آنها به جامعه علمی جهت استفاده و الگوبرداری و نهایتا، تشویق و حمایت معنوی و مادی از صاحب‌نظران و نوآوران برجسته خلاصه و تصریح کرد که این جشنواره ضمن توجه خاص به موضوع کیفیت گرایی، بر روی برخی شاخص‌های علمی اعم از شاخص مسئله مندی محققین علوم انسانی و اسلامی، داشتن چارچوب نظری قوی و روشن، فرضیه‌مندی، روش شناسی و تبیین ادبیات علمی تحقیق، نظم حاکم‌ بر تحقیق، آزادی محقق از تابوهای علمی و سیاست زدگی و مستندات تحقیق تأکید دارد. به گونه ای که اشراف محقق به مسئله و نتیجه پژوهش باید بیانگر دانش محقق باشد. مسئله بخش کوچکی از ابتدای تحقیق نیست بلکه مهمترین بحث توصیف و تبیین مسئله و چالش های پیشروی آن است. اگر مسئله به خوبی توصیف شود پاسخ از دل ان خارج می شود. روشناسی نیزعنصر تزیینی نیست بلکه توصیف و تبیین یا پاسخگویی در پژوهش را تضمین می کند. معمولاً در تحقیقات نظری از محقق انتظار داریم ضمن شرح افق پیش روی تحقیق، پیشنهادهای خود را در جهت بسط و تکمیل تحقیق و اقتضائات آن بیان کنند، اما در تحقیقاتی که جنبه کاربردی دارد، پیشنهادها، یا صورت دیگری از نتایج تحقیق و پاسخگویی به مسئله هستند و یا ناظر بر نحوه بهره‌گیری از نتایج تحقیق در صحنه عمل است؛ البته تأکید می‌کنم که در این نوع از پیشنهادها، باید هر پیشنهاد مولود نتایج تحقیق باشد نه اینکه به تحقیق وصله شده باشد.

قالب های مجاز ارسال آثار

در پایان این کنفرانس مهـدی عباس زاده دبیرشورای علمی جشنواره نیز قالب های مجاز آثار پژوهشی ارسالی به جشنواره را کتاب پژوهشی، طرح پژوهشی، رساله دکتری یا سطح چهار حوزه و قالب پایان نامه کارشناسی ارشد یا سطح سه حوزه در موضوعات علوم انسانی و اسلامی عنوان و با اشاره به شروط پذیرش این آثار تصریح کرد که پایان نامه ارشد و سطح سه حوزه باید پژوهشی بوده و حتما از داخل آن مقاله استخراج و چاپ شده باشد.

عباس زاده همچنین اعلام کرد که در جشنواره امسال در بخش داخلی، بخش های وِیژه ای اضافه شده که از جمله آن می توان به بخش انتخاب شخصیت پیشتاز یعنی استادی که تاثیرگذار بوده ولی از دنیا رفته، شخصیت پیشگام یعنی استاد تاثیر گذار زنده، مترجم برتر و انجمن و نشریه علمی منتخب اشاره کرد. بخش جدید ترجمه معکوس از زبان فارسی به دیگر زبانها نیز یکی از تغییرات مهم جشنواره امسال است که موضوع آن باید مورد توجه در سطح بین المللی باشد، ترجمه تحت اللفظی نباشد و در آن از واژگان مناسب استفاده شده باشد.

دبیرشورای علمی جشنواره در خاتمه قالب های مجاز ارسال آثار در بخش خارجی را قالب های ایران شناسی، اسلام شناسی و علوم دینی معرفی کرد و توضیح داد که در این بخش نیز تعیین شخصیت پیشرو، تحقیق خارجی به شرط داشتن مسئله، روشمندی، داشتن الگو و راهکار اجرایی و جایزه صلح و دوستی در چهار محوراستقرار صلح جهانی و جنگ ستیزی، گفتگوی تمدن ها، گفتگوی ادیان و تقریب بین مذاهب تغییراتی است که اعمال شده است.

خبرنگار: جواد فراهانی