صبح روز گذشته، رئیس سازمان انرژی اتمی کشور با سفر به شیراز، کلنگ ساخت شهرک پرتودهی کوثر شیراز با مشارکت و همت سازمان اوقاف کشور را بر زمین زد. محمد اسلامی در حاشیه این مراسم با بیان اینکه براساس سند تحول جامع و به منظور پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای صنعت هسته‌ای، تمرکز خود را بر گسترش تمام سرفصل‌های فناوری هسته‌ای گذاشته‌ایم، افزود: تاکنون پرتودهی در کشور مغفول مانده بود در حالی‌که پرتودهی عامل کنترل‌کننده گسترش بیماری‌ها خواهد بود و قادر است سموم باقیمانده درون مواد و محصولات کشاورزی را از بین ببرد و در مقابل بر طول عمر و ماندگاری آن‌ها بیفزاید.

ظرفیت ۴۰ تنی پرتودهی فناورانه در شیراز
این مرکز ظرفیت خدمات‌رسانی به استان فارس و همچنین تمام استان‌های جنوب کشور را دارد و بر اساس ظرفیت ابتدایی قادر است دست‌کم ۴۰تن محصول را در روز پرتودهی کند و به محض آغاز به‌کار و یافتن جایگاه خود در میان تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان محصولات کشاورزی، این ظرفیت قابل ارتقا خواهد بود. مسیرهای تکمیلی این مرکز نیز در دستور کار قرار دارد و در آینده دنبال خواهد شد. به گفته محمد اسلامی، این صنعت در سایر بخش‌ها و همچنین بهره‌گیری از پلاسما برای تمام محصولات کشاورزی، باغ‌ها و محصولات تولیدی این بخش و نیز در حوزه پزشکی و استفاده از پلاسمادرمانی برای مقابله با سرطان و درمان زخم‌های دیابتی کاربرد خواهد داشت.

گاماپرتو، ضامن امنیت غذایی کشور
مهم‌ترین پرتو مورد استفاده برای پرتودهی موادغذایی، گاما الکترون است. گاما پرتو اهمیت ویژه‌ای برای حفظ و نگهداری موادغذایی دارد. در حوزه استریلیزاسیون سبزی‌های خشک، میوه، ادویه‌ها و مواد غذایی با منشأ حیوانی نیز استفاده می‌شود. براساس مقاله منتشر شده از سوی نشریه بیولوژیست، می‌توان از پرتودهی هسته‌ای به‌منظور ماندگاری و حذف میکروارگانیسم‌های مولد فساد و همچنین بهبود ویژگی کیفی در فراورده‌های غذایی استفاده کرد. این مسئله یکی از موارد مهم برای تحقق چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ است.

چشم‌انداز جهانی پرتودهی موادغذایی
برای اطلاع از ایمن و مؤثر بودن استفاده از پرتودهی به عنوان یک روش در فرایندهای صنایع غذایی حدود یک قرن تحقیق انجام شده است. این سابقه تحقیق بیش از هر فناوری دیگری است که امروزه در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گرفته، حتی بیش از
کنسرو کردن موادغذایی . امروز بیش از ۵۰کشور مجوز پرتودهی بیش از ۶۰ماده و محصولات غذایی را به صورت مشروط و غیرمشروط صادر کرده‌اند و این مقدار به طور سالیانه در حال افزایش است. در اتحادیه اروپا موادغذایی پرتودهی شده برای مصرف‌کنندگان بدون خطر و سودمند تشخیص داده شده است.

کیفیت تغذیه‌ای موادغذایی پرتودهی شده
پرتودهی بیشتر بر ارگانیسم‌های حاوی «دی‌ان‌ای و آر ان ای» مؤثر است و سبب کاهش معنادار مواد مغذی نمی‌شود، حتی در دزهای بالاتر از ۱۰کیلوگرم ارزش تغذیه‌ای، پروتئین‌ها، قندها و چربی‌ها به صورت خیلی جزئی تغییر می‌کند که بیشتر این تغییرات از جنبه‌های حسی است. همچنین اسیدهای آمینه ضروری، اسیدهای چرب ضروری، موادمعدنی و عناصر ناچیز نیز تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرند. بعضی از ویتامین‌ها مانند تیامین ممکن است کاهش پیدا کنند که میزان کاهش آن‌ها مانند روش‌های دیگر ازجمله خشک‌کردن و کنسرو ‌کردن است. میزان نیاسین نان تهیه شده از آرد پرتودهی شده ۱۷ درصد بیشتر از آردهای پرتودهی نشده بوده است.

خبرنگار: حسین محمدی اصل