جودو، کشتی آزاد، کشتی پهلوانی، کوراش، آلیش، کبدی و... از جمله همین رشته‌های ورزشی هستند که خمیرمایه اصلی آن‌ها از کشتی باچوخه است. پهلوانان و نامداران فراوانی از گودهای خاکی کشتی باچوخه سربرآوردند و افتخارات زیادی بر کارنامه ورزش این استان افزودند. شک نداریم که چوخه سنگ بنای دست‌کم نیمی از رشته‌های مدال‌آور ورزش خراسان است؛ اما نگرانیم برای شرایط مادر بیمار این رشته‌ها. همه آنچه که بیان شد، گذشته پر افتخار ورزش نخست خراسان است. اکنون اگر بخواهیم شرایط را بسنجیم، شک نکنید بغض خواهیم کرد بر احوالات این روزهای چوخه. انگار همه گذشته کشتی باچوخه را خاک گرفته و گرد فراموشی بر آن پاشیده‌اند! دیگر از شور و شوق همیشگی در گودها خبری نیست. اندک مسابقاتی هم که برگزار می‌شوند، روح و طراوت قدیم را ندارند. سرمایه چوخه به تماشاچیان و پهلوانانی است که گود را داغ نگه می‌داشتند. نیمه‌جانی که چوخه دارد به خاطر سنت کشتی گرفتن در مراسم عروسی است که بجا مانده از سنت قدیم است. همین دلخوشی اگر از چوخه‌کاران گرفته شود، بی‌شک جنازه چوخه در گودها خاک خواهد شد!
پیشکسوت خاک خورده گودهای کشتی باچوخه خراسان در این زمینه تعبیری دردناک دارد. چوخه انگار هیچ وقت نبوده به نظرم چوخه مرد و رفت!
علی شهیدی ادامه می‌دهد: نزدیک به هشت سال است که کشتی باچوخه مرده است. علاقه‌مندان به این ورزش نمی‌خواهند مرگ چوخه را باور کنند؛ چون کشتی باچوخه تمام زندگی‌شان است. کشتی باچوخه وقتی مرد که با طناب‌کشی، لی‌لی و هفت سنگ رفت زیر چتر ورزش‌های بومی محلی! رشته‌ای که خودش به تنهایی چند رشته را مادری می‌کرد و چندین فدراسیون از دسترنجش تغذیه می‌شدند.

کوچ پهلوانان چوخه به هند!
او می‌افزاید: نزدیک به ۱۰ سال است برای هیئت کشتی باچوخه، رئیسی گذاشته‌اند که در حقیقت هیچ خدمتی برای چوخه و چوخه کاران نکرده است! اینکه یک نفر در یک دستگاه، سمت اجرایی داشته باشد تضمین موفقیت او برای کار تخصصی در یک رشته ورزشی نمی‌شود.
شهیدی با ابراز تأسف از شرایط فعلی کشتی باچوخه در خراسان رضوی بیان می‌کند: چرا چوخه‌کاران خوبی؛ مثل احمد میرزاپور که سابقه بستن بازوبند پهلوانی کشور را دارد، عطای کشتی گرفتن در گودهای باچوخه ما را به لقایش ببخشد و راهی هند شود و آنجا در مسابقات محلی کشتی که شبیه همین چوخه ماست، شرکت کند؟ مگر ما چند پهلوان مثل میرزاپور، جواد محجوب و عباس نیک‌سرشت داریم که علاقه‌مندان به چوخه با عشق به دیدن کشتی‌های آن‌ها به گودها بیایند و آنجا رونق بگیرد؟ چرا جواد محجوب رفت؟ چه کسی باید پاسخگوی این سؤالات باشد؟ پاسخ این پرسش‌ها همان دلیل روزگار فعلی کشتی باچوخه است.

۱۰ هزار تماشاچی کجا ۲۰۰ نفر کجا؟
پیشکسوت کشتی باچوخه خراسان می‌گوید: گودهای کشتی باچوخه ما آخر هر هفته نزدیک به ۱۰ هزار نفر علاقه‌مند را به خود می‌دید. تأسف باید خورد به حال و روز فعلی چوخه که شلوغ‌ترین گودهایش ۲۰۰ یا ۳۰۰ نفر تماشاچی در بهترین حالت دارند! ما به جرئت می‌توانستیم ادعا کنیم پس از بازی دربی استقلال و پرسپولیس در ایران پرهوادارترین رشته ورزشی در کشور هستیم! چه شد که به اینجا رسیدیم؟ باید پاسخگو باشند.
وی با گلایه از مدیر کل ورزش و جوانان استان در خصوص منع حضور بانوان برای تماشای مسابقات کشتی باچوخه اظهار کرد: هزاران سال است که چوخه در مراسم عروسی ما و جزو سنت‌های آبا و اجدادی ما بوده و اکنون نیز هست. در این مراسم، زن و مرد شاهد زورآزمایی پهلوانان بوده‌اند. سنت هزار ساله مردم را چطور می‌توانیم عوض کنیم؟ چطور می‌توانیم چوخه را زنده نگه داریم در حالی که می‌خواهیم همین اندک تماشاچی را از آن بگیریم؟
شهیدی در ادامه به موضوعی اشاره می‌کند که جا دارد از مسئولان ورزش استان سؤال شود و آن اینکه فردی به تازگی اقدام به ثبت کشتی باچوخه به نام خود و پسرش کرده است! (پنج دانگ به اسم پدر و یک دانگ به اسم پسر). مطلبی که اگر صحت داشته باشد، نیاز به ورود مسئولان دارد. مگر می‌شود سرمایه ملی و میراث فرهنگی ورزشی یک استان و کشور را به نام شخص ثبت کرد؟

چوخه دست اهلش نیست
مسئول انجمن کشتی باچوخه قوچان و از فعالان این رشته ورزشی درباره شرایط این روزهای چوخه می‌گوید: سال‌هاست کشتی باچوخه جایگاهی را که در گذشته داشته، دیگر ندارد و روزبه‌روز رو به تنزل می‌رود.
سلیمان زمانی ادامه می‌دهد: دلیل این موضوع نیز واضح است؛ چرا که کشتی باچوخه در طول سالیان اخیر توسط اهلش مدیریت نشده است. فردی که نه تخصص دارد و نه جایگاهی در این ورزش، نزدیک به ۱۰ سال است به واسطه فعالیت کاری‌اش مسئولیت کشتی باچوخه به وی سپرده شده است. او باید برای پیشرفت و حرکت رو به جلو چوخه وقت بگذارد و اقدامی انجام دهد.
مسئول انجمن کشتی باچوخه قوچان می‌افزاید: نکته تأسفبارتر اینکه در همان حوزه تخصصی که احکام کمیته انضباطی باید صادر شود نیز قاطعیتی وجود ندارد و متأسفانه شاهد تبانی در گودهای چوخه هستیم و این سبب شده تماشاچی نیز دلزده شود و دیگر علاقه‌ای به حضور در گود نداشته باشد. وقتی مسابقه چوخه گود نداشته باشد و کشتی‌گیران هم دنبال تبانی باشند، شرایط همین می‌شود که اکنون می‌بینیم. بایستی جوایز مسابقات از حالت نقدی به همان شرایط اهدای جوایز سنتی برگردد تا امکان تبانی و تقسیم جایزه‌ها از بین برود.

بی‌پاسخ ماندن پرسش‌ها توسط رئیس هیئت
در همین زمینه با شوشتری، رئیس هیئت کشتی باچوخه خراسان رضوی تماس گرفتیم. وقتی موضوع را با وی درمیان گذاشتیم، قول تماس و پاسخ‌گویی دادند که متأسفانه این مهم تا زمان هماهنگ شده محقق نشد و سؤالات ما از رئیس هیئت باچوخه خراسان رضوی بی‌پاسخ ماند.

خبرنگار: هاشم رسائی‌فر