جنگ روسیه علیه اوکراین و تحریم‌هایی که اروپا علیه مسکو اعمال کرده، بحران‌هایی جدی برای اروپا پدید آورده‌اند و برخی کارشناسان نگران هستند که این بحران‌ها به بزرگ‌ترین بحران‌های اقتصادی و مالی اروپا در چند دهه اخیر تبدیل شوند.

میزان افت فعالیت‌های اقتصادی در اروپا شدیدتر بوده؛ زیرا در اروپا این کاهش از تحولات منفی عمیق‌تر نشات‌ گرفته است. اقتصاددان ارشد موسسه کپیتال‌اکونومیکس می‌گوید: «درآمدهای واقعی و استاندارد زندگی در اروپا در حال کاهش است و آنچه مشاهده می‌شود، این است که شرایط در اتحادیه اروپا و بریتانیا بسیار بدتر و نگران‌کننده شده است.»

بانک ‌مرکزی اروپا در نشست سیاستگذاری خود، برای مبارزه با تورم، نرخ‌های بهره را ۰/۷۵‌ درصد بالا برد و پیش‌بینی شده است که در نشست بعدی این نهاد، نرخ‌ها بار دیگر به همین میزان افزایش یابد.

این اقدام نشان‌دهنده شدت چالشی است که اقتصادهای اروپایی به‌دلیل بحران‌های گوناگون با آن مواجه‌اند. بانک‌مرکزی اروپا به تاثیر منفی بحران انرژی بر اقتصاد منطقه یورو اذعان کرده است. از دید کارشناسان این نهاد، افق رشد اقتصادی بسیار نگران‌کننده است.

پس از نشست شورای سیاست‌گذاری بانک ‌مرکزی اروپا، کریستین لاگارد، رئیس بانک‌ مرکزی در کنفرانس خبری گفت: «مسیر پیش‌رو واقعا نگران‌کننده است.» در ماه‌های اخیر، قیمت انرژی در اروپا به‌شدت بالا رفته و این بحران بزرگی برای اقتصاد اروپاست.

برنامه‌هایی برای تعطیل‌کردن کارخانه‌ها، قطع برق و سهمیه‌بندی انرژی تدوین شده است تا اگر بحران شدت پیدا کرد، آمادگی لازم وجود داشته باشد. ریسک کاهش درآمدها، افزایش نابرابری و شدت‌یافتن تنش‌های اجتماعی، نه‌تنها جوامع اروپایی را تهدید می‌کند و زمینه‌ساز چندپارگی اجتماعی در این جوامع است، بلکه همین اثر را بر کل جهان دارد. ما از دهه ۱۹۷۰ تاکنون شاهد چنین وضعیتی نبوده‌ایم و شرایط حاضر به‌زودی پایان نخواهد یافت.

بانک‌های‌مرکزی اروپا و انگلستان برای مهار تورم مشغول کاستن از سیاست‌های حمایتی هستند. افزایش قیمت انرژی سبب رشد هزینه مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها و کارخانه‌ها شده است و شاهد افت شاخص فعالیت‌ها هستیم.

این روند که مدتی است آغاز شده، ادامه پیدا خواهد کرد و بر شدت آن افزوده می‌شود. در اروپا شرایط در زمستان سال ‌جاری بسیار سخت خواهد بود؛ زیرا شرکت گازپروم روسیه اعلام کرده است که تا وقتی تحریم‌ها علیه مسکو لغو نشود، صادرات گاز از طریق خط لوله «نورداستریم‌یک» را از سر نخواهد گرفت.

در همین حال، روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز گزارش داد: در اروپا کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی نسبت به کمبود فصلی این محصولات و رشد قیمت‌ها در زمستان هشدار داده‌ و از دولت‌ها خواسته‌اند، برنامه‌هایی را برای جبران افزایش قیمت انرژی اجرا کنند. اتحادیه کشاورزان اتحادیه اروپا و دو انجمن بزرگ تولیدکنندگان مواد غذایی در اروپا اعلام کرده‌اند، اعضای‌شان از پیش تعطیل‌کردن فعالیت‌ها و کاستن از تولید را شروع کرده‌اند و عامل اصلی این اقدام، قیمت بالای انرژی است.

در بیانیه‌ای که از سوی این سه نهاد منتشر شده، آمده است: «افزایش اخیر قیمت انرژی، به‌ویژه گاز طبیعی و برق می‌تواند چرخه تولید مواد غذایی و محصولات کشاورزی را دچار اختلال کند و اگر چنین شود، تامین این مواد برای رفع نیاز مردم با مشکل مواجه خواهد شد.» رئیس اتحادیه کشاورزان اتحادیه اروپا می‌گوید: «در زمستان امسال مردم اروپا شاهد افزایش سریع‌تر قیمت سبزیجات و میوه و کمبود خوراکی‌ها خواهند بود. هرگز تاکنون شاهد چنین وضعیتی نبوده‌ایم. هیچ‌کس نمی‌توانست این تحولات را پیش‌بینی کند.»

از انرژی در تمامی مراحل تولید مواد غذایی، از تولید کود تا برداشت و نگهداری در سردخانه و... استفاده می‌شود. در بخش تولید شیر و لبنیات، میزان مصرف انرژی بسیار بالاست و رشد قیمت انرژی به‌ویژه به این بخش لطمه وارد کرده است. قیمت همه مواد غذایی از جمله کره، گوشت و... رشدی چند برابر نرخ تورم داشته و کشاورزان می‌گویند، هزینه‌ها در حال افزایش است؛ در نتیجه قیمت محصولات نیز بالاتر خواهد رفت. بسیاری از تولیدکنندگان میوه و سبزیجات در حال کاستن از کشت برای فصل بعد هستند و علت این اقدام، هزینه بالای سوخت و برق است. تعداد زیادی از کشاورزان به کاشت محصول اقدام نمی‌کنند. در برخی کشورهای اروپایی، دولت‌ها برای کمک به مردم و تولیدکنندگان برنامه‌هایی را تدوین کرده‌اند؛ اما در زمستان سال‌جاری شرایط برای مردم اروپا بسیار سخت خواهد بود.

هم‌اکنون کاشت محصولات کمتر شده و قیمت انرژی بسیار بالاست. همچنین قیمت کود در برخی کشورها ۳۰۰‌ درصد افزایش یافته است.