اکنون برای پرداختن بیشتر به این مسئله باید چند پرسش را تبیین کنیم: برای آنکه یک صنعت به خانواده صنایع راهبردی راه پیدا کند، باید نظر سیاست‌گذاران را در زمینه‌هایی جلب کند که بیشترین بهره‌وری را در عین بیشترین کارایی از میان باقی صنایع مطرح برایشان به ارمغان بیاورد. نخستین زمینه مزیت نسبی است؛ آهک و خاک رس و باقی مواد معدنی که ما را به تولید سیمان می‌رساند، ازجمله منابعی هستند که به گزارش متخصصان در ایران به وفور یافت می‌شود. از طرف دیگر «عبدالرضا شیخان» دبیرانجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان ایران گفته است: در سال ۹۹ بیش از ۴۰ هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از ۵۰۰ هزار نفر به صورت غیر مستقیم در صنعت سیمان کشور مشغول کار هستند.

جایگاه ایران در صنعت سیمان
به گزارش انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، ایران در ۴۵ سال گذشته وارد کننده سیمان بود اما با افزایش تولید در سال های اخیر، ایران به ۱۰ تولیدکننده برتر سیمان تبدیل شده به طوری که کشورمان در سال ۹۵ به سومین تولید کننده در آسیا و نخستین تولید کننده سیمان در خاورمیانه تبدیل شد. هم اکنون ۱۰ کارخانه سیمان در فرایندهای تکمیلی قرار دارند و با راه‌اندازی این کارخانه ها تعداد کارخانه‌های سیمان در کشور به
۸۷ کارخانه افزایش خواهد یافت و فعلاً کسی به دنبال ساخت کارخانه جدید سیمان در ایران نیست.

ارزآوری منفی صنعت سیمان
خودکفا شدن برخی کشورهای مقصد صادراتی، ارزآوری نسبتاً کم در برخی از شرکت‌های صادراتی به دلیل مشکلات ناشی از تحریم‌های بین‌المللی جهت انتقال ارز، عدم امکان برخورداری از تسهیلات بانکی در جهت رفع موانع تولید، کاهش شدید نقدینگی در شرکت‌های سیمانی و نزول درآمدها و پیشی گرفتن هزینه‌ها از درآمدها از دیگر مشکلات کارخانه‌های سیمان در کشور است. این درحالی است که واحدهای تولید سیمان، نه تنها تولید را کاهش نداده، بلکه با بیش از ۷۰ درصد ظرفیت خود درحال تولید هستند. این اقدام به ما می‌گوید با وجود تغییرات گسترده و روزآمد در مسئله بازار جهانی، تجارت، صنایع و معادن، هنوز هیچ سیاست‌گذاری اصلاحی برای اسناد مطرح شده در ۱۳۹۴ ابلاغ نشده و این به معنای وجود ضعف در مدیریت راهبردی این صنعت است.

نیاز مدیران به درک صحیح از توسعه پایدار
مفهوم توسعه پایدار سعی دارد بگوید تا دیر نشده طوری از منابع استفاده کنید که برای آیندگان هم چیزی برای بهره‌مندی باقی بماند یا به گونه‌ای توسعه را شکل دهید که جان طبیعت مورد تهدید قرار نگیرد. این درحالی است که سیمان مانند هر صنعت سخت دیگری آلایندگی‌هایی دارد که با توجه به محل قرارگرفتن کارخانه‌ها، کشور و محیط زیست آن، تولید بی‌رویه‌اش می‌تواند بحران زا باشد. به عنوان نمونه در باب مصرف منابع طبیعی ضمن اینکه در روند تولیدات سیمان باید در نظر داشت که خرد، ذوب و سپس مرحله سرد کردن ، برای ساخت کلینکر سیمان، به ناچار از زغال سنگ و برق قابل توجهی استفاده می‌شود، باید توجه داشت در ساخت سیمان از مواد خام طبیعی مختلفی نیز بهره می‌گیرند. این مواد به عنوان منابع طبیعی بسیار ارزشمند هستند و به‌کارگیری بیش از اندازه آن‌ها موجب تخریب طبیعت و زمین می‌شود. نگرانی دیگری که وجود دارد، دی‌اکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن و گازهای گلخانه‌ای است که می‌تواند موجب به شماره افتادن نفس یک کشور و تغییرات آب و هوایی، تغییر فصل‌ها و در کل گرمایش زمین شود. توقع بازار جهانی از صنایع راهبردی در هر سال تغییرات هنگفتی کرده و به عنوان مثال در کشورهایی مثل کانادا و ژاپن اکنون صنایع نرم و فناوری‌محور هستند که حرف‌های بسیاری برای گفتن دارند. از سویی دیگر هر کشوری باید همزمان و یا حتی پیش از تولید یک محصول بازارهای خود را به صورت پراکنده در کشورهای مختلف گسترش دهد تا درصورت از دست دادن یک منطقه بتواند از
تخم مرغ‌های سبد خود در مناطق دیگر استفاده کند. وزارت صمت در همه دولت‌ها، کرسی پر طرفدار و به تبع پر رفت و آمدی داشته، اما تا به امروز انگار چشم صنعت هیچ‌ طرح‌ اصلاحی بر طرح‌های گذشته با استناد به نظر فعالان، صاحبان علم و نخبگان آکادمیک به خود ندیده است. امیدواریم با تشکیل دوباره گعده صاحبنظران این عرصه، تحقیق و توسعه در جهت به‌روزسازی فعالیت‌های حاضر و تعیین دوباره افق دیگری پیرو افق ۱۴۰۴، در این وزارت به روی نظرات نو گشوده شود.

خبرنگار: سجاد کاشانی