به گزارش قدس آنلاین، از ابتدای سال آبی جاری یعنی از اول مهر ۱۴۰۰ تا ۲۰ مرداد ۱۴۰۱، میزان بارش ۲۰۱.۹ میلیمتر بود و این در حالی است که میزان بارش در سال آبی ۹۸- ۹۹ حدود ۳۱۷ میلیمتر بود و این یعنی ۳۶.۵۹ درصد کاهش بارش نسبت به سال آبی ۹۸-۹۹.

اقیلم شناسان یکی از دلایل کاهش بارندگی در سال آبی جاری را پدیده‌ای تحت عنوان «لانینا» می‌دانند؛ پدیده‌ای خواستگاهش که سواحل پرو است و از آنجا بر سایر نقاط دنیا اثر می‌گذارد و کم بارشی را سبب می‌شود.

اما پدیده«لانینا» چیست؟ لانینا چرخه معکوسی است که بر روی آب‌های وسیع اقیانوس آرام با تغییر دما منجر به شکل دیگری از الگوهای بارش در کره زمین می‌شود. ریشه رخداد این شرایط نیز به رفتارهای خورشیدی وابسته است؛ اما اثر گذاری آن بر کشور ایران عموما با خشکسالی‌های طولانی مدت همراه است.

گفته می‌شود افزایش دمای خاورمیانه به دنبال گرمایش جهانی در ۱۰ سال اخیر به تشدید این وضعیت نیز منجر شده است.

اما «ال‌نینو» برعکس «لانینا» یک رخداد اقلیمی کلان است که بر اثر رها شدن انرژی انباشته در بزرگترین حوزه اقیانوسی جهان یعنی جنوب اقیانوس آرام رخ می‌دهد و نشانه اولیه آن هم تغییر جهت جریان آب‌های سرد و گرم و همچنین بادهای این منطقه است.

یحیی قائنی‌پور در این خصوص به خبرنگار قدس آنلاین گفت: یکی از سامانه‌های دورپیوندی هواشناسی، پدیده ال‌نینو و لانینو است که باتوجه به تغییرات دمایی در اقیانوس آرام به ویژه سواحل کشور پرو ایجاد می‌شود.

این کارشناس هواشناسی با بیان اینکه ال‌نینو زمانی رخ می‌دهد که دمای آبِ سواحل از حد نرمال خود افزایش می‌یاید و لانینا بر عکس آن زمانی رخ می‌دهد که دمای آب سواحل از حد نرمال کاهش می‌یابد و خنک‌تر از حد معمول می‌شود، تصریح کرد: معمولا دوره بازگشت پدید لانینا دو ساله است؛ اما امسال تا سه سال هم ادامه یافت.

وی اضافه کرد: نقشه‌های دورپیوندی هواشناسی نشان می‌دهند که به تضعیف شدن پدیده لانینا نزدیک می‌شویم، بنابراین انتظار داریم تا اواخر سال میلادی۲۰۲۲، شاهد خنثی شدن این پدیده باشیم.

قائنی پور ضمن اشاره به اینکه با خنثی شدن این پدیده انتظار می‌رود که شاهد افزایش بارش‌ها در ایران و به‌ویژه در مناطق جنوب غرب کشور باشیم، خاطرنشان کرد: محل تشکیل این سامانه در اقیانوس آرام و سواحل کشور پِروست که از آنجا بر روی دیگر سامانه‌های جهان اثر می‌گذارد.

این کارشناس هواشناسی، ال‌نینو و لانینا را از تاثیرگذارترین پدیده‌های جوی دانست و درخصوص میزان تاثیر پدیده لانینا طی سه سال اخیر بر اقلیم کشورمان، بیان کرد: متاسفانه تاکنون کار تحقیقاتی گسترده درخصوص میزان این اثرگذاری انجام نشده است؛ اما آنچه که مشخص است اینکه باتوجه به اینکه ال‌نینو بیشترین تاثیر را بر جنوب غرب می‌گذارد، بنابراین با وقوع لانینا هم، جنوب غرب و خوزستان بیشتر متاثر می‌شوند.

وی با بیان اینکه این پدیده طبق بررسی‌ها دو سال دیگر مجددا بازمی‌گردد، خاطرنشان کرد: این پدیده‌ قابل پیشگیری نیست؛ اما قابل پیش‌بینی هست.

قائنی‌پور در رابطه با میزان افزایش بارش‌ها در کشور باتوجه به کم اثر شدن پدیده لانینا، گفت: نمی‌توانیم پیش‌بینی بلندمدت داشته باشیم؛ اما طبق آنچه که اعلام شده بارش‌ها در زمستان سال جاری و از نیمه دی ماه به بعد به سمت نرمال می‌روند.

یکی از مهم‌ترین علل خشکسالی استان فارس، پدیده لانینا است

پیش از این محمدجعفر ناظم‌السادات، رئیس مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز از مهم‌ترین علل خشکسالی و کم بارشی که مردم فارس با آن دست وپنجه نرم می‌کنند، را پدیده لانینا دانسته و گفته بود: این پدیده در ایران سبب کم بارشی شده است.

به گفته وی در دوره «لانینا»، میزان بارش پاییزه در بسیاری از مناطق کشورمان و از جمله استان فارس کاهش معنی داری پیدا کرده و پیش بینی‌ها حکایت از این دارد که با ضعیف شدن این پدیده در آذرماه سال جاری بارش آغاز شود و زمستان هم بارش به اندازه نرمال این فصل را داشته باشیم.

خبرنگار: فرزانه زراعتی