تحولات منطقه

مستند داستان یک جدایی، روایتی دست اول درباره جدایی بحرین از ایران است. بحرین چهاردهمین استان ایران بود که در دوران محمد رضا پهلوی از ایران جدا شد. این مستند، صرفا یک تحلیل یا تفسیر نیست؛ بلکه افرادی که خودشان در این ماجرا درگیر بودند؛ از این اتفاق صحبت می کنند!

داستان یک جدایی، روایتی دست اول از تاریک ترین روزهای پهلوی
زمان مطالعه: ۴ دقیقه

به گزارش قدس آنلاین، مستند سینمایی «داستان یک جدایی» که در خصوص جدایی بحرین از ایران است؛ یکشنبه ۶ آذرماه ساعت ۲۳ روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود. به همین بهانه سراغ احمد شفیعی، کارگردان و تهیه کننده این مستند رفتیم تا درباره این مستند و اهمیت پخش شدن آن در این روزها، بیشتر صحبت کنیم.

داستان یک جدایی، روایتی دست اول از تاریک ترین روزهای پهلوی

شفیعی در خصوص این مستند گفت: داستان یک جدایی، یک مستند است که تلاش کرده بصورت دست اول با افرادی که در موضوع پرونده جدایی بحرین از ایران نقش داشتند و از این موضوع مطلع بودند؛ صحبت کند. ساخت این مستند ده سال طول کشید که بیشتر بابت آرشیو و تدوین بود! ما حدود سال 92 مصاحبه هارا انجام دادیم و بعضی افرادی که در مستند هستند، آخرین مصاحبه شان است! مثل اقای اردشیر زاهدی که در این مستند حضور دارند اما بعدها یک مقدار اختلال حواس گرفتند؛ حافظه شان آسیب دید و نتوانستند این موضوع را دیگر مطرح کنند. بخاطر همین این مستند، یک تاریخ شفاهی مستند است که در اواخر دوره پهلوی منجر به جدایی بحرین از ایران شد.

شفیعی درباره اتفاقات جالب در روند ساخت این مستند گفت: چیزی که در بین این صحبت ها برایمان جالب بود؛ کسانی بودند که در آن زمان مسئولیت سیاسی داشتند مثل اقای زاهدی که هم داماد شاه بود و هم وزیر امور خارجه ی آن دوران، اما بخاطر حریت و روحیه ملی گرایی که داشت؛ از صحبت و عملکرد شاه در موضوع جدایی بحرین از ایران انتقاد می کرد. همچنین کسانی که در اداره خلیج فارس نقش داشتند؛ از این رویکرد شخص شاه در تعامل با قدرت های فرامنطقه ای گله داشتند که نتیجه آن، جدا شدن بحرین از ایران بود. آن ها درباره این سستی شاه و کوتاه آمدن او، در آن دوره جلساتی تشکیل داده بودند و نظراتشان را به شاه منتقل کرده بودند. همچنین برایم جالب بود که آن ها به زبان خودشان این فضا را نقد می کنند.

شفیعی در ادامه گفت: در حاکمیت ما، در هر دوره ای که نسبت به لزوم حفظ، اعمال حاکمیت و سیاست متحد مرکزیمان کوتاهی کردیم؛ بیگانگان یا بعضی همسایگان نامطلوب ما طمع کردند که به یک گوشه از خاک کشورمان دست درازی کنند. موضوع بحرین از این نظر جالب است که روندی که در مجامع بین المللی طی شد تا این جدایی توجیه شود و اتفاقاتی که در ظاهر دموکراتیک بودند؛ ولی به گفته خودشان ظاهرسازی و برای توجیه افکار عمومی بود! مستند از این نظر دیدنی است و نکته مهم مستند هم این است که این مستند تحلیل و تقسیر ماجرا نیست بلکه کسایی که در آن دوره مسولیت داشتند؛ این موضوع را مطرح می کنند و این به نظرم ارزشمند و تاثیر گذار است.

داستان یک جدایی، روایتی دست اول از تاریک ترین روزهای پهلوی

اما در آن روزها، انگار شاه و بعضی اطرافیانش به دنبال عادی سازی این جدایی ننگین بار بودند؛ در همان ایام بود که هویدا، نخست وزیر رژیم پهلوی گفته بود بحرین دخترمان بود، عروسش کردیم! شفیعی در این خصوص گفت: ظاهر موضوع این بود و شاه سعی کرد به لحاظ کار رسانه ای و توجیه افکار عمومی این تیتر را انتخاب کند ولی خودش هم به این موضوع تمایلی نداشت و در گفت و گو های خصوصی به اردشیر زاهدی گفته بود؛ ولی نمیتوانست بیشتر از این مقاومت کند و حتی وقتی اعضای وزارت خارجه برای اعتراض سراغش می روند؛ می گوید من نمی توانم دن کیشوت وار، وارد میدان شوم و با این ها بجنگم و سال هاست ما تسلط و حاکمیت روی بحرین نداریم. این موضوع تاحدی درست بود؛ بعد از حضور بریتانیا در منطقه، چون امنیت این منطقه برای تبادلات تجاری او مهم بود؛ عملا حاکمیت این بخش را به دست گرفته بود و یک تفاهم نامه ای هم با شیوخ حاشیه خلیج فارس که در آن محدوده ساکن بودند؛ امضا کرده بود. عملا بخاطر ضعف دولت مرکزی ایران، ما تسلطی روی بحرین نداشتیم و از آن طرف شاه به واسطه ملی گرا ها در داخل تحت فشار بود و نمی توانست این اعمال حاکمیت را انجام دهد ولی سعی کرد با سخنرانی ها و با کارهایی که در روزنامه اطلاعات انجام شد و طرح بحثی که در ایام نوروز در مجلس برگزار شد؛ ظاهر موضوع را یک مقدار تعدیل و ان را توجیه کند. در حالی که واقعا مسئله این بود که شاه آن قدر قدرت نداشت که بعد از خروج بریتانیا از منطقه بتواند آن جارا پس بگیرد.

داستان یک جدایی، روایتی دست اول از تاریک ترین روزهای پهلوی

شفیعی درباره اهمیت تماشای این مستند در این ایام گفت: موضوعات تاریخی خیلی برای ما آموزنده هستند؛ به این جهت که تاریخ برای ما تکرار می شود! در واقع ما هروقت نسبت به سرزمینمان غفلت کردیم یا انرژیما ن تحلیل رفته و تمرکزمان برداشته شده،دشمنان ما که خیر این مردم و ممکلت را نمی خواهند؛ حریص شدند تا به گوشه ای از این کشور دست درازی کنند و غائله ای را درست کنند. این روزها هم ما می شنویم که در محدوده غرب کشور یعنی کردستان، شمال غرب کشور یعنی آذربایجان و یا حتی سیستان، شیطنت هایی انجام می شود! دولت و مردم باید این هوشیاری را داشته باشند که همیشه جدا شدن بخشی از کشور و کوچک شدن کشور، با زمینه سازی هایی همراه است که در دوره های مختلف، متفاوت بوده است؛ اما همه آن ها ماحصل تضعیف کردن دولت مرکزی و حواس پرتی مردم نسبت به ایران بزرگ و مقتدر است . ما باید از این درس های تاریخی عبرت بگیریم تا تاریخ تکرار نشود. فکر می کنم پخش این مستند در این روزها از این نظر برای مردم شیرین باشد.

خبرنگار: فاطمه سادات حمدی

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.