به گزارش قدس آنلاین، خواستم از اهمیت علوم پایه و علوم انسانی و کم توجهی به این رشته‌ها بنویسم اما دیدم بهترین جملات که می‌تواند به بهترین شکل اهمیت موضوع را به مخاطب برساند جملاتی از فرمایشات مقام معظم رهبری است که بارها بر اهمیت این رشته‌ها و لزوم توجه به آن تأکید فرموده‌اند.

ایشان می‌فرمایند: «در زمینه علم، من بر نقطه خاصی می‌خواهم تاً کید کنم: یکی علوم پایه و دیگری علوم انسانی است. ما به دنیا نگاه می‌کنیم، می‌بینیم آن چیزی که کشورهای پیشرفته را توانسته به این اوج قـله برسـاند ریاضی، فیزیک، شیمی و علوم زیستی است.

ما باید به این علوم بپردازیم. البته در سال‌های قبل و بعد از انقلاب هم به شکل ضعیف‌تر پزشک، مهندس و به میزان زیاد حقوقدان تربیت کردیم که این تخصص‌ها لازم است و برای یک کشور مثل آب و هواست. منتها توجه کنید که تربیت پزشک، مهندس، حقوقدان تربیت نیازهای روزمره جامعه است ولی ما باید محقق هم تربیت کنیم که بتواند آینده را برای ما صاف کند. این طور رشته‌ها مثل پولی است که انسان در جیبش می‌گذارد که برود خرج کند. یک جامعه این پول، این پزشک و این مهندس را لازم دارد. اما این پول سرمایه نمی‌شود. علوم پایه مثل ذخیره‌ای است که انسان در بانک می‌گذارد. بنابراین به علوم پایه در دانشگاه‌ها اهمیت داده شود. اینها مدتی در این کشور فراموش شد و سراغ همان رشته‌هایی رفتند که حکم پول تو جیبی را برای خرج روزمره‌ی یک کشور دارد.»

همچنین رهبر معظم انقلاب در دیدار با اساتید دانشگاه در تاریخ بیستم خردادماه سال 97 فرمودند: «آماری که به من داده‌اند نشان می‌دهد که مثلاً حدود پنجاه درصد داوطلبان کنکور رشته ریاضی کاهش پیدا کرده است. این برای آینده کشور خطرناک است. ما این رشته‌های مهمّ علوم پایه را به خصوص مثل ریاضی را یا فیزیک را برای آینده لازم داریم.»

با نگاهی به آمار حضور داوطلبان کنکور در گروه‌های آزمایشی مختلف نیز این مسأله را درمی‌یابیم که رشته‌های گروه ریاضی در انزوا هستند چرا که اولویت علاقه داوطلبان کنکور به این گروه در رتبه آخر گروه‌های آزمایشی است، می‌توان گفت در عرصه گرایش به سمت رشته‌های علوم تجربی و خالی ماندن ظرفیت رشته‌های علوم پایه با فاجعه مواجه هستیم به این معنا که ما برای توسعه کشور باید در دو حوزه (رشته های علوم انسانی و ریاضی) که نقش اساسی در توسعه هر جامعه دارند، سرمایه گذاری کنیم.

آمار نشان می‌دهد که گروه آزمایشی علوم تجربی همچنان برای داوطلبان کنکور جذاب است و خیز دوباره علوم انسانی را شاهد هستیم که می‌تواند نوید آینده خوبی برای این گروه باشد.

اما نظر مسوولان را در این رابطه بشنویم.

* برای حل نیازهای جامعه باید دانش آموخته در رشته‌های مختلف داشته باشیم

محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز بر این موضوع صحه گذاشته و معتقد است: پاسخگویی دانشگاه به نیازهای جامعه نیازمند دانش آموختگان در رشته‌های مختلف است و بر این اساس ضرورت دارد در رشته‌های مختلف مانند علوم انسانی، علوم پایه، هنر، کشاورزی و فنی و مهندسی به اندازه نیاز جامعه دانشجو پذیرش کنیم و شاهد رشد کاریکاتوری در آموزش عالی نباشیم.

وی برای حل این مشکل از پژوهشگران علوم انسانی کمک خواسته و می‌گوید: پژوهشگران رشته‌های علوم انسانی راهکار ارائه دهند که چگونه می‌توان به یک ترکیب متوازن رشته‌های تحصیلی دست پیدا کنیم و رتبه‌های برتر آزمون سراسری صرفاً به سمت علوم پزشکی نروند.

* دلیل گرایش داوطلبان به سمت رشته‌های پزشکی از زبان معاون رئیس جمهور

روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز چندی قبل بر لزوم توجه به نخبگان علوم انسانی و هنر در دنیایی که فرهنگ و رسانه و محتوای دیجیتال حرف اول را در جهت دهی ملت‌ها و کشورها میزند، تأکید کرده و گفته بود: آنچه که امروزه در گروه علوم تجربی اتفاق می‌افتد ترکیبی از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این گروه آزمایشی است. یعنی اینکه اولا داوطلبان از قبل از دوره دیپلم به سمت گروه تجربی گرایش دارند و صرفا با هدف تحصیل در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی گروه آزمایشی علوم تجربی را انتخاب می‌کنند که یقینا این هدف به دلیل مسائل اجتماعی و اقتصادی نظیر ارتقای منزلت اجتماعی و تضمین شغل و درآمد اتفاق می‌افتد.

* ضرورت تغییر نگاه کلی به علوم انسانی

نظر کارشناسان و اساتید دانشگاه را هم در این رابطه جویا شدیم.

مهدی گلشنی استاد دانشگاه صنعتی شریف و عضو سابق شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز در این باره می‌گوید: ریشه‌ فرهنگ در علوم انسانی است اما متأسفانه جایگاه این رشته در کشور ما دیده نمی‌شود.

وی درباره راهکار حل این مشکل می‌گوید: به نظر من باید نگاه کلی به علوم انسانی تغییر کند و گروه‌های علوم فنی و مهندسی، جایگاه علوم انسانی و نقش آن را به عنوان مکمل فرهنگی و هویتی بپذیرند.

محمدحسین یادگاری عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس نیز در این باره می‌گوید: در حال حاضر خروجی دکترای ما نمی‌تواند جامعه شناسی را در کشور پیاده کند و افرادی را نداریم که بتوانند در این حوزه پایه گذار باشند، دلیلش هم این است که برخی اعضای هیأت علمی که جذب می‌شوند تفکرات دینی و مذهبی غربی دارند و می‌خواهند همان اندیشه را در کشور نیز پیاده کنند.

* تلاش مسوولان برای ارتقای جایگاه علوم انسانی و علوم پایه

اما جای شکر اینجاست که اخبار خوبی مبنی بر تلاش مسوولان ارتقای جایگاه این دو مجموعه علمی می‌شنویم.

عبدالله معتمدی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی از تهیه برنامه راهبردی علوم انسانی خبر داده و می‌گوید: با وجود اینکه در حال حاضر علوم انسانی جایگاه خوبی دارد ولی همچنان انتخاب نخست دانش آموزان نیست و ممکن است خانواده‌ها فرزندان خود را برای رفتن به سمت رشته های پزشکی و مهندسی تشویق کنند اما استقبال از رشته های علوم انسانی نشان می دهد که جایگاه علوم انسانی در کشور در حال ارتقاء است، ما نیز در برنامه راهبردی دانشگاه به دنبال این هستیم تا وجه اثربخشی، کارآمدی و کاربردی کردن دانش در رشته های علوم انسانی را افزایش دهیم. این کار از طریق تغییر و اصلاح برنامه های درسی رشته ها و مرکز رشد و نوآوری و کارآفرینی در حال انجام است.

به گزارش فارس، وزارت علوم نیز طرحی دارد که براساس آن اگر یک طرح پژوهشی در حوزه علوم انسانی یا علوم پایه نیاز بخشی از جامعه را در قالب یک طرح تقاضا محور با جامعه و صنعت برطرف کند، در اولویت دریافت گرنت قرار می‌گیرد.

توجه ویژه مسوولان به علوم انسانی و علوم پایه در نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری در هفته پژوهش امسال نیز نشان از درک اهمیت این دو مجموعه علم از سوی مسوولان دارد.