به قول معروف، دست به آچار هم که باشید باز هم برای برخی از تعمیرات و حتی تهیه لوازم یدکی خودرو بی‌نیاز از مکانیک‌ها نیستید.
روزهای پایانی سال و فرصت سفر که پیش می‌آید بازار مکانیک‌ها داغ‌تر هم می‌شود. با این همه، زندگی حرفه‌ای مکانیک‌ها هم برای خودش داستانی دارد که از قول خود آن‌ها شنیدنی و خواندنی است.

غرور کاذب ممنوع! 
داود قادری، مدیر گاراژ «خاورنو» در خیابان قزوین تهران به قدس می‌گوید: مکانیک خوب و ماهر باید دانش فنی، تجربه کافی و از همه مهم‌تر سواد کلاسیک داشته باشد. الان دیگر مثل قدیم نیست که بروید پیش اوستاکار و چند سالی شاگردی کنید و بعد برای خودتان اوستا شوید و تعمیرگاه خودرو تأسیس کنید، امروز باید با سواد باشید چون خودروها هر روز بیشتر الکترونیکی می‌شوند. کسی که علم تئوری خودرو را می‌داند در یادگیری و کار عملی هم موفق‌تر از کسی است که فقط می‌خواهد با مشاهده دست اوستاکار و به صورت تجربی کار یاد بگیرد. اما متأسفانه یکی از مشکلات صنف تعمیرکاران این است بیشتر کسانی که به این حرفه می‌آیند فراری‌های مدرسه هستند و یا به‌شدت نیاز مالی دارند. در حالی که اگر فرد حداقل دوره متوسطه اول و دوم را بگذراند و بعد به این حرفه بیاید آن‌وقت ابزارشناسی را  می‌آموزد و عیب خودروها را سریع‌تر تشخیص می‌دهد.
وی برخورداری از ضریب هوشی و قدرت بدنی مناسب را از ضرورت‌های تبدیل شدن شخص به یک مکانیک خوب می‌داند و می‌گوید: برای مثال فرد باید از لحاظ بدنی آن‌قدر قوی باشد که بتواند بدون استفاده از ابزارهای مکانیکی مثل بکس بادی و برقی، قطعات خودرو را باز و بسته کند. تعمیرکار ماهر باید بتواند موتور و گیربکس خودرو را تعمیر کند، کار تنظیم موتور، تعمیر مشکلات سیستم تعلیق، فرمان، تعویض تسمه تایم، تعمیر و تعویض واشر سر سیلندر و.... را انجام دهد. 
قادری ادامه می‌دهد: کسی که می‌خواهد تعمیرکار خوبی شود نباید غرور کاذب داشته باشد چون کارش را از پادویی که همان تمیز کردن ابزارها، تحویل آن‌ها به اوستا و چیدنشان در قفسه است، شروع می‌کند و بعد به‌تدریج با ایستادن کنار اوستا و توجه به گفتار و دستانش با کار آشنا می‌شود و در مرحله بعد، کارهای اولیه را انجام می‌دهد که رسیدنش به این مرحله حداقل سه سال طول می‌کشد؛ البته این زمان برای آن‌هایی که دارای استعداد نسبتاً بالایی هستد به یک سال و نیم کاهش می‌یابد.
 
آچار به‌دست‌ها دستمزدها را تعیین کنند
«ایزی» یکی از تعمیرکاران خوشنام که اصالتی سبزواری دارد مهم‌ترین چالش صنف تعمیرکاران را موضوع دستمزدها عنوان می‌کند و به ما می‌گوید: نرخ‌های خدمات متناسب با سختی کار و مدت زمانی که برای تعمیر آن صرف می‌شود نیست؛ برای مثال نرخ تعویض تسمه تایم که چندان سخت نیست و زمان زیادی هم نمی‌برد، بالاست اما برای تعمیر خودرو که کار خیلی سخت و زمانبری است دستمزد کمی تعیین شده است. این موضوع نشان می‌دهد اعضای کارگروهی که نرخ‌ها را تعیین کرده‌اند تاکنون اصلاً آچار هم دستشان نگرفته‌اند. بنابراین بهتر است اتحادیه برای رفع این مشکل از کسانی که دست به آچار هستند برای تعیین نرخ دستمزدها استفاده کند تا هم مشتریان راضی باشند و هم تعمیرکاران. 
علی‌اکبر نظیف هم که در جاده خاوران مکانیکی دارد به قدس می‌گوید: مکانیکی جذابیت خاص خودش را دارد؛ وقتی موتور خودرو را پیاده و تعمیر می‌کنم حس خیلی خوبی به من دست می‌دهد. با وجود این، آنچه در این حرفه بسیار مهم است تشخیص عیب خودرو از سوی مکانیک است. یعنی ۵۰درصد کار، تشخیص درست عیب ماشین است و بقیه به میزان توانمندی و مهارت تعمیرکار و تجهیزات و قطعاتی که استفاده می‌کند برمی‌گردد که اگر همه این‌ها مناسب باشند آن‌وقت کار تعمیر خودرو به‌خوبی انجام می‌شود و مشتری هم قطعاً از آن راضی خواهد بود. این موضوع در واقع سرمایه تعمیرکار محسوب می‌شود چون مشتری که راضی از تعمیرگاه بیرون رفته هروقت خودرواش خراب شود در وهله نخست تلاش می‌کند برای تعمیرش پیش او بیاید.

حمایت نمی‌شویم
عزیزالله فخفوری، اهل کردکوی استان گلستان هم که او را اوستا عزیز صدا می‌کنند به قدس می‌گوید: بازار کار مکانیکی هیچ وقت تمامی ندارد؛ اگر تعمیرکار خودش را به‌روز کند همیشه مشتری دارد. وی با اشاره به اینکه از صنف تعمیرکاران هیچ حمایتی نمی‌شود، می‌افزاید: با اینکه این حرفه سخت و زیان‌آور است اما جزو مشاغل زیان‌آور محسوب نشده و حتی تعمیرکاران برای برخورداری از خدمات بیمه مجبورند بیمه خویش‌فرما شوند که اگر هزینه‌های بیمه، اجاره‌بهای واحد تعمیرگاه و دستمزد شاگرد را با افزایش روزافزون تورم لحاظ کنیم تازه آن‌وقت دخل و خرج به زور با هم می‌خواند. 

پیشنهاد نرخ‌گذاری ارائه خدمات برای سالی چهار بار 
محمد کامیابی‌زاده، نایب رئیس اتحادیه صنف تعمیرکاران خودرو تهران در خصوص مشکلات این صنف به قدس می‌گوید: دستمزد تعمیرکار یا نرخ خدمات تعمیر خودرو اصلاً با رشد تورم، گرانی روزافزون قطعات یدکی خودرو و میزان مسئولیتی که تعمیرکار در خراب کردن قطعه به خاطر اشتباه در کار یا هنگام تعمیرات دارد، مطابقت ندارد. بنابراین با توجه به این موضوع تعیین نرخ خدمات تعمیرات خودرو به‌جای سالی یک‌بار باید سالی سه تا چهار بار انجام شود یعنی هر سه ماه یک‌بار برای ارائه خدمات تعمیرات خودرو نرخ‌گذاری شود. 
وی در خصوص بی‌توجهی بعضی تعمیرکاران به نرخ‌های خدمات تعمیرات و دریافت دستمزد بیشتر به بهانه افزایش زیاد قیمت خودرو و قطعات، می‌گوید: بی‌تردید تعمیرکاران مکلف به رعایت نرخ‌های تعیین شده از سوی این اتحادیه هستند. البته اگر شما هم جای ما باشید با توجه به خسارت‌های دستگاهی که گاهی پیش می‌آید نمی‌توانید با این دستمزدها کار کنید. برخی قطعات یدکی خودروها کیفیت لازم را ندارند و مدت کارکردشان هم کوتاه است بنابراین مالک خودرو پس از مدتی دوباره پیش تعمیرکار برمی‌گردد و مدعی می‌شود همان قطعه خودرواش خراب شده و خواهان جبران خسارتش می‌شود. این در حالی است که مثلاً قیمت یک قطعه فولی سر میل‌لنگ که قبلاً ۵۰هزار تومان بوده اکنون ۵ تا ۶ برابر شده و از سوی دیگر، تعمیرکاران هم باید بتوانند در این شرایط ،معیشت خانواده‌شان را تأمین کنند. با وجود این، همان‌طور که اشاره شد تعمیرکاران در هیچ شرایطی نباید بیش از نرخ مصوب اتحادیه از مردم دستمزد دریافت کنند در غیر صورت افراد می‌توانند اعلام شکایت کنند تا موضوع در کمیسیون شکایات اتحادیه تعمیرکاران بررسی شود.
کامیابی‌زاده بدون ارائه آماری از تعداد شکایت‌ها از تعمیرکاران در سال جاری، از فعالیت واحدهای تعمیرکاری بدون پروانه کسب به عنوان یکی دیگر از مشکلات این حوزه یاد می‌کند و می‌افزاید: این‌گونه تعمیرگاه‌ها هر روز مثل قارچ رشد می‌کنند که این اتفاق خطرناکی است، چون اگر بین آن‌ها افراد بدون تخصص و مهارت کافی باشند قطعاً خدماتی که به مردم می‌دهند کیفیت لازم را نخواهد داشت. به‌طوری که بیشترین شکایت مردم از تعمیرگاه‌ها هم مربوط به این نوع تعمیرگاه‌هاست که موجب بی‌اعتمادی مردم به این صنف خواهد شد. بنابراین شناسایی واحدهای صنفی بدون پروانه به صورت مرتب از سوی تیم‌های بازرسی این اتحادیه انجام می‌شود و اگر واحدی بدون پروانه فعالیت کند به آن تذکر داده می‌شود تا برای دریافت مجوز تأسیس تعمیرگاه اقدام کند و اگر از انجام این کار خودداری کند به راهکارهای دیگر متوسل می‌شویم. 
وی با بیان اینکه تعمیرکاران از سوی اتاق اصناف حمایت نمی‌شوند، می‌افزاید: این درحالی است که این اتاق باید با سازمان امور مالیاتی کشور تعامل داشته باشد تا برای دریافت مالیات فشار زیادی به بخش خدمات‌رسانی وارد نکند.
کامیابی زاده در خصوص بیمه تعمیرکاران هم می‌گوید: مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد. صاحبان تعمیرگاه‌ها به صورت خویش‌فرما بیمه می‌شوند و موظف هستند کسانی را که در واحدهایشان فعالیت می‌کنند بیمه کنند. برای این منظور نیز اداره بیمه هر منطقه هر از گاهی اقدام به سرکشی از تعمیرگاه‌ها می‌کند تا اوستاکارها و شاگردانشان زیرپوشش بیمه قرار گیرند. 

خبرنگار: محمود مصدق