امامان و اصاحب امام حسن (ع)  درباره صفاتش گفته اند و همان اندک تصویر روشنی از آنچه حسن بن علی (ع) خوانده می شود به ما نشان می دهد. در ادامه برخی صفات فردی ایشان را مرور می‌کنیم.

عابد بود

امام هنگام وضو و آماده شدن برای نماز تمام پاهایش لرزیده و رنگش زرد می‌شد در این باره از حضرت سؤال کردند فرمود: برای کسی که در مقابل پروردگارش ایستاده سزاوار است رنگش پریده و پاهایش بلرزند.

با قرآن مانوس بود

آن بزرگوار، صوتی زیبا در قرائت قرآن داشت و علوم قرآن را از کودکی به نیکی می دانست.

چندین بار پیاده به حج رفت

امام مجتبی(ع) بارها پیاده به حج رفت و از او نقل شده است که می‌گفت از پروردگارم شرم دارم که او را ملاقات کنم ولی به سوی خانه او گام برنداشته باشم. گفته اند او ۱۵یا ۲۰یا 25 بار پیاده به حج رفت، در حالی که بهترین شتران به دنبال او در حرکت بودند.

حلم  او را ستوده‌اند

در منابع اسلامی گزارش‌هایی درباره بردباری او در برابر دشمنان آمده است  و او را «حَلیم» خوانده‌اند. در صلوات منسوب به خواجه نصیرالدین طوسی نیز که ویژگی های امام زمان (ع) را برشمرده او را بهره‌مند از حلم امام حسن (ع) دانسته است.

مانند پیامبرمردم مدار  بود

امام مانند جدش رسول الله (ص) بدون هیچ تکبری روی زمین می نشست و با تهی دستان هم سفره می شد.

اهل گذشت بود

امام بسیار با گذشت و بزرگوار بود و از ستم دیگران چشم پوشی می کرد. بارها پیش می آمد که واکنش حضرت به رفتار ناشایست دیگران، سبب تغییر رویه فرد خطاکار می شد.

شجاعت را از پدرش آموخته بود

شجاعت، میراث ماندگار امیر مومنان (ع) بود و امام مجتبی (ع) وارث آن بزرگوار. در کتاب‌های تاریخی آمده است که امام علی (ع) در تقویت این روحیه در کودکانش، خود به طور مستقیم دخالت می کرد. شمشیرزنی و مهارت‌های نظامی را از کودکی به آنان می‌آموخت و پشتیبانی از حق و حقیقت را به آنان درس می داد. میدان‌های نبرد، مکتب درس شجاعت حضرت علی (ع) به فرزندانش بود.

به بخشندگی در راه خدا و کمک به مردم شهرت داشت

منابع اسلامی، امام حسن مجتبی (ع)  را فردی بخشنده و گشاده دست معرفی کرده و او را «کریم» و «سخیّ» و «جواد» خوانده‌اند. بخاطر همین بخشندگی فراوان، او را «کریم اهل بیت» لقب داده‌اند.

با فقرا همنشینی می کرد

گفته‌اند روزی گذرشان به تهیدستانی افتاد که تکه‌های نان می‌خوردند. وقتی ایشان را دیدند دعوتش کردند تا با آنان همسفره شود. ایشان از اسب پیاده شد و همراه آنان نان خورد و همگی سیر شدند. سپس آنان را به میهمانی خود دعوت کرد و به آنان غذا و لباس بخشید.

در برابر حواث بردبار بود

امام حسن (علیه‌السّلام) بعد از اطلاع از حرکت لشکر معاویه به سمت کوفه، خطبه‌ای خواند و فرمود: به راستی خداوند جهاد را بر بندگان خود واجب فرمود و آن را ناگوار نامید. سپس به مؤمنان مجاهد فرمود: «واصبروا انّ الله مع الصّابرین؛ صبر پیشه کنید که خدا با صابران است.»

مهمان نواز بود

به مهمان نوازی مشهور بود و بیشتر اوقات در خانه اش مهمان داشت. گاه از اشخاصی پذیرایی می کرد که حتی آنان را نمی شناخت؛ به ویژه، امام به پذیرایی از فقرا  علاقه زیادی داشت، آنان را به خانه خود می برد و به گرمی پذیرایی می‌کرد و به آنها لباس و مال می بخشید.

نسبت به زیردستانش با گذشت بود

یکی از کارگران امام حسن (علیه‌السّلام) گناهی کرد که کیفر داشت. وقتی به دستور امام خواستند او را کیفر دهند، گفت: مولای من! «و العافین عن النّاس» سپس امام فرمودند: تو را بخشیدم. کارگر گفت: «واللّه یحبّ المحسنین» سپس امام فرمودند: در راه خدا آزادی و دو برابر آنچه به تو بخشیدم، نزد من داری.

صدیقه سادات بهشتی