به گزارش قدس خراسان، طرح توسعه و ارتقای تصفیه‌خانه چرمشهر در سال ۹۶ آغاز و طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار بود در شهریور ۹۸ به اتمام برسد؛ اما نهایی شدن این پروژه پس از سه مرتبه وعده افتتاح، کماکان در پیچ و خم فرایندهای اداری است.

ساخت شهرک صنعتی بدون تصفیه‌خانه

با هدف جمع شدن واحدهای دباغی و تولید چرم از سطح شهر مشهد، در سال ۱۳۷۰ شهرک صنعتی چرمشهر در ۳۵کیلومتری مشهد و در جاده میامی ساخته شد. متأسفانه آنچه در زمان ساخت این شهرک مورد توجه قرار نگرفت، ساخت تصفیه‌خانه برای تصفیه فاضلاب صنایع آلاینده‌ای از جمله واحدهای دباغی بود که در فرایند تولید چرم از فلزات سنگینی مانند کروم استفاده می‌کنند. 

با توجه به آلایندگی بالای فاضلاب خاص این صنایع، از مهم‌ترین دغدغه‌های شهرک صنعتی چرمشهر، ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب متمرکز بود که با نام طرح توسعه و ارتقای تصفیه‌خانه فاضلاب چرمشهر در دستور کار قرار گرفت که بخشی از هدف آن تصفیه فاضلاب خاص صنایع تولید چرم و دباغی بود.

از جمله ویژگی‌های یاد شده در طرح تصفیه‌خانه چرمشهر، امکان بازگشت ۹۰ درصد فاضلاب ورودی برای استفاده دوباره در صنایع مستقر در این شهرک است که ویژگی منحصر به فردی نسبت به سایر تصفیه‌خانه‌های فاضلاب صنعتی کشور محسوب می‌شود.

نخستین وعده تیر ۱۳۹۹

به هر حال اجرای طرح توسعه و ارتقای تصفیه‌خانه فاضلاب چرمشهر در دو فاز شامل «تصفیه فیزیکی و شیمیایی» و «تصفیه بیولوژیکی و تکمیلی» از شهریور سال ۱۳۹۶ با هزینه ۳۵۰میلیارد تومان آغاز شد. فاز نخست این طرح شامل تصفیه فیزیکی و شیمیایی بود. هدف از طراحی و اجرای فاز نخست تصفیه‌خانه چرمشهر، حذف مواد جامد درشت، مو و لجن حاصل از فرایندهای دباغی و حذف مواد معلق در فرایند ته‌نشینی با استفاده از مواد منعقدکننده بود که با ۲۲۰ میلیارد ریال هزینه اجرایی شد و پس از گذشت دو سال با حضور معاون وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت، فاز نخست طرح توسعه و ارتقای تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک صنعتی چرمشهر مشهد در اسفند ماه ۱۳۹۸افتتاح و به بهره‌برداری رسید.

در زمان افتتاح فاز اول تصفیه‌خانه چرمشهر در اسفند ۹۸، از پیشرفت ۷۳ درصدی اجرای فاز دوم یاد شد به طوری که محسن صالحی‌نیا با اشاره به این موضوع عنوان کرد: مرحله دوم طرح توسعه تصفیه‌خانه چرمشهر طی چهار ماه آینده به بهره‌برداری می‌رسد. 

طبق وعده داده شده، پس از چهار ماه این تصفیه‌خانه به بهره‌برداری نرسید و تاکنون اجرای این پروژه به سمت اجرایی نشدن پسرفت داشته است.

وعده دوم پایان ۱۴۰۰

معطلی این پروژه تا دی ماه ۱۴۰۰ ادامه پیدا می‌کند تا اینکه علی بهرامی‌زاده؛ مدیر عامل وقت شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی در این زمان خبر از تعیین پیمانکار و پایان عملیات اجرایی این تصفیه‌خانه تا پایان سال می‌دهد؛ اما این وعده هم با توجه به عدم تخصیص بودجه بر زمین می‌ماند.

با پایان سال ۱۴۰۰ و گذر از نیمه سال ۱۴۰۱ باز هم خبری از افتتاح این پروژه نشد تا اینکه در نیمه آبان ۱۴۰۱ استاندار خراسان رضوی از تصفیه‌خانه چرمشهر بازدید می‌کند. دو روز پس از این بازدید، جعفر فرشچی؛ مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی با اشاره به مصوبات این بازدید گفت: با توجه به مصوبه ستاد تدبیر سابق خراسان رضوی، سال گذشته عملیات اجرایی آن از سر گرفته شد. بازدید استاندار خراسان رضوی مصوباتی را در پی داشت که امید است با اجرایی شدن این مصوبات هر چه سریع‌تر تصفیه‌خانه فاضلاب چرمشهر به بهره‌برداری برسد و سایر مشکلات چرمشهر برطرف شود.

وعده سوم پایان ۱۴۰۱

در ۱۱ دی ماه ۱۴۰۱ نیز محسن داوری، فرماندار مشهد در گفت‌وگو با قدس خراسان تصریح کرد: طبق برنامه سه ساله رفع مشکلات کشف‌رود قرار است تا پایان سال تصفیه‌خانه مربوط به چرمشهر راه‌اندازی شود و فاضلاب این بخش به کشف‌رود نخواهد ریخت و این خودش کمک به شهرک چرمشهر است که بخشی از مصرف آب این واحدها مدیریت می‌شود.

گره مشکل پیمان‌نامه‌ای بدون نرخ پیمان است

در ادامه پیگیری‌های قدس خراسان در خصوص معضلات کشف‌رود در ۱۹ دی ماه ۱۴۰۱ گفت‌وگویی درباره تصفیه‌خانه چرمشهر با مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی صورت گرفت که در این گفت‌وگو مشخص شد افتتاح تصفیه‌خانه چرمشهر معطل امضایی سه ساله است. 

علی هوشمند تصریح کرد: این پروژه فعال و پیشرفت فیزیکی پروژه حدود۸۵ درصد است؛ اما نکته‌ای که در مورد تصفیه‌خانه چرمشهر وجود دارد و دادستانی و نمایندگان مجلس پیگیر آن هستند، حل موارد اختلافی قراردادی و حقوقی با پیمانکار است. این قرارداد در سال ۹۶با پیمانکار منعقد شد و پیمانکار برای اصلاح نرخ پیمان با توجه به افزایش قیمت‌ها طی این سال‌ها به داور این قرارداد که شورای عالی فنی کشور است، درخواست داده تا موضوع نرخ پیمان اصلاح شود و وضعیت تسویه حساب این پروژه برای پیمانکار مشخص باشد.

مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی شرکت شهرک‌های صنعتی استان خراسان رضوی گفت: بهمن سال ۹۹پیمانکار با شورای عالی فنی مکاتبه کرد و هیئت وزیران در اسفند۱۴۰۰ این موضوع را به شورای عالی فنی کشور مستقر در سازمان برنامه و بودجه تفویض کرد. در اردیبهشت ۱۴۰۱ این شورا اطلاعات فنی لازم را از دو طرف پیمان یعنی شرکت شهرک‌های صنعتی استان خراسان رضوی و پیمانکار ساخت تصفیه‌خانه چرمشهر جمع‌آوری کرد و در تیر ماه جلسه داوری در تهران برگزار شد؛ اما از آن زمان تاکنون رأی نهایی صادر نشده است. با صدور این رأی و مشخص شدن وضعیت تسویه‌حساب پیمانکار در فاصله کمی این تصفیه‌خانه به مرحله افتتاح می‌رسد که این موضوع تا حد زیادی وابسته به رأی نهایی از سوی شورای عالی فنی کشور است.

هشدار دستگاه قضایی

طی گفت‌وگوی قدس خراسان در ۴ بهمن ماه با معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی به عنوان مدعی‌العموم، وی در پاسخ به سؤال مشکل افتتاح تصفیه‌خانه چرمشهر گفت: در شهریور سال آینده اگر تصفیه‌خانه چرمشهر و سپتاژ را نداشته باشیم از باب تضییع حقوق بیت‌المال و ترک فعل، مدیران مربوطه را تحت تعقیب قرار می‌دهیم. 

فرزاد بهشتی در ادامه عنوان کرد: آنچه که دادستانی می‌توانسته کمک کند، بردن پرونده به ستاد تدبیر وقت و گرفتن مصوبه برای ادامه کار است. پرونده در شورای فنی کشور است و تقاضای تسریع در روند پرونده را داده‌ایم. شرایط آماده است تا تصفیه‌خانه به اتمام برسد. طبق بازدیدی که از کارگاه تصفیه‌خانه چرمشهر داشته‌ایم بی‌شک این تصفیه‌خانه تا پایان سال۱۴۰۱ با توجه به مشکلات موجود به بهره‌برداری نمی‌رسد؛ اما به صورت دقیق باید پیگیری شود.

چهارمین وعده؛ تصفیه‌خانه ۶ ماهه اول ۱۴۰۲ افتتاح می‌شود

هرچند موفق نشدیم در این خصوص مصاحبه رسمی با هیچ یک از مسئولان داشته باشیم؛ اما بر اساس اطلاعات رسیده به تحریریه قدس خراسان از سوی مسئولان، در بهمن ماه ۱۴۰۱ کارشناسان سازمان برنامه و بودجه کشور بازدیدی از تصفیه‌خانه چرمشهر داشته‌اند.

پس از این بازدید، مشکلات قراردادی پروژه توسعه تصفیه‌خانه چرمشهر در جلسه اسفند ماه شورای‌عالی فنی کشور در تهران با حضور پیمانکار و کارفرما یعنی شرکت شهرک‌های صنعتی استان خراسان رضوی مورد بررسی قرار گرفته که با ارائه گزارش‌ها، استدلال‌های منطقی و حساسیت‌های منطقه کشف‌رود، موضوعات پیمان‌نامه حل و فصل و مشکل تعدیل قرارداد مرتفع شده است.

طبق اطلاعات رسیده، سازمان برنامه و بودجه کشور کارفرما و پیمانکار را مکلف کرده تا تصفیه‌خانه چرمشهر در نیمه نخست سال ۱۴۰۲ به بهره‌برداری برسد. باید دید تهدید سلامت مردم برای مسئولان این‌قدر جدی است که پای وعده پنجم به افتتاح باز نشود!

خبرنگار: طاهره فجر داوودلی