به گزارش قدس خراسان، کتاب خاتون و قوماندان روایتی از زندگی همسر شهید مدافع حرم، علیرضا توسلی؛ ابوحامدِ لشکر فاطمیون است. این کتاب که به قلم مریم قربان‌زاده منتشر شده، به زاویه متفاوتی از زندگی و خانواده این شهید می‌پردازد. کتابی که مورد توجه رهبر معظم انقلاب نیز قرار گرفته و قرار است تقریظ ایشان بر کتاب نیز شامگاه جمعه، ۲۲ اردیبهشت‌ ماه در مشهد رونمایی شود. به این بهانه با نویسنده کتاب گفت‌وگو کردیم.

هدف من نشان دادن زن تراز انقلابی است

قربان‌زاده در مورد دلیل روایت کردن از زندگی این خانواده گفت: هدف من پیش از هرچیز نشان دادن زن تراز انقلابی است. به همین خاطر چندان به ابعاد نظامی و عملیاتی زندگی شهید وارد نشدم. به نظر من خودِ شهید در این‌گونه روایت‌ها حضور دارد تا به پیشبرد داستان کمک کند. خانم حسینی به خاطر تجربیات سختی که در جنگ و انقلاب بدست آورده، شخصیت بسیار خودساخته‌ای دارد و این یکی از مهم‌ترین دلایل برای روایت از زندگی پرفراز و نشیب او بود.

وی در مورد مهم‌ترین ویژگی شخصیتی همسر شهید توسلی گفت: پشتکار و استمرار را شاید بتوان مهم‌ترین ویژگی شخصیت خانم حسینی دانست. ضمن‌اینکه ایشان همیشه در طول زندگی، خود را برای حوادث مختلف آماده کرده بودند و نه تنها از چالش‌های سخت زندگی فرار نمی‌کردند که اتفاقاً از آن‌ها استقبال هم می‌کردند. این ویژگی در شرایط پیچیده زندگی ایشان که در کتاب راجع به آن روایت کردم، شگفت‌انگیز و مثال‌زدنی است.

این کتاب روایت متفاوتی از زندگی مدافعان حرم است

نویسنده کتاب خاتون و قوماندان در مورد دلیل استقبال مردم از این کتاب بیان کرد: معتقدم مخاطبان این کتاب کسانی هستند که از خواندن رمان‌ها و داستان‌های معمول در مورد شهدا خسته شده‌اند و دنبال روایت و نگاه تازه‌ای به زندگی این افراد و اطرافیانشان می‌گردند. به نظرم مسئله‌ای که می‌تواند مردم را به خواندن این کتاب ترغیب کند، تفاوت آن در جزئیاتی است که در زندگی این شهید و همسرش دیده می‌شود.

وی افزود: من در این کتاب تلاش کردم تاریخ شفاهی و روایت مستندگونه را از آن حالت خشک و بی‌روح خارج کنم و برای آن مایه ادبی بیشتری خرج کنم. معمولاً نویسنده‌ها در این‌گونه روایت‌ها خلاقیت زیادی به خرج نمی‌دهند و تلاشی نمی‌کنند تا تاریخ شفاهی به گونه‌های ادبی نزدیک‌تر شود. من تلاش کردم ضمن حفظ چارچوب مستندنگاری، دخل و تصرفاتی به روایت داشته باشم تا برای مخاطب شیرین‌تر باشد.

بر استفاده از اصطلاحات افغانستانی تأکید داشتم

قربان‌زاده در مورد استفاده از برخی اصطلاحات افغانستانی در متن این کتاب افزود: همین اصطلاحات و کلمات، یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های یک خانواده افغانستانی و ایرانی است. برای انتقال درست این تفاوت‌ها به مخاطب، باید مدام در متن کتاب بر این بُعد از زندگی این خانواده تأکید می‌کردم. با وجود اینکه خانم حسینی در مصاحبه‌هایشان فارسی دری صحبت نمی‌کردند، من تصمیم گرفتم حتماً از لحن، کلمات و کنایه‌های این زبان صحبت کنم که به نظرم خیلی شیرین است.

وی در مورد بازخورد مخاطبان پس از خواندن این کتاب بیان کرد: خواندن این کتاب و درگیر شدن مخاطب با زندگی این خانواده، کمک می‌کند تا برخی نگاه‌های غلط نسبت به این افراد تغییر کند. بسیاری از مردم هنوز هم تصور می‌کنند این افراد حقوق‌های میلیونی دریافت می‌کنند. وقتی ما از فشارها و بحران‌های زندگی شهدای مدافع حرم بگوییم، این نگرش‌ها بی‌شک اصلاح خواهد شد. در دوره‌ای فشارهای اجتماعی روی این خانواده زیاد بود. در همان دوران متأسفانه رسانه سکوت پیشه کرده بود؛ اما من سعی کردم با روایت این زندگی، از این فشارها کم کنم.

روایت چالش‌های زندگی یک مهاجر افغانستانی

وی ادامه داد: مخاطب در این کتاب، رشد، همدلی و از پای ننشستن را به خوبی درک می‌کند و درمی‌یابد که این‌ها منافاتی با داشتن آرامش ندارند. این خانواده در عین آرامشی که بر زندگیشان حکمفرما بود، پشتکار و صبوری شگفت‌انگیزی داشتند که بی‌شک برای مخاطب جذاب است.

قربان‌زاده افزود: خیلی‌ها نمی‌دانند خانواده شهدای فاطمیون چه سختی‌ها و چالش‌هایی را تجربه کرده‌اند. روایت بی‌پرده از زندگی ۳۰‌ساله خانم حسینی به عنوان یک مهاجر افغانستانی بی‌شک نگاه دیگران را اصلاح می‌کند. از طرفی روایت‌های اینچنینی می‌تواند وحدت بین ملیت‌ها را نیز افزایش بدهد. 

نویسندگان دغدغه‌مند با توجه ویژه به زندگی شهدا، به خصوص شهدای مدافع حرم می‌توانند در تبیین باورها و نگرش‌های این عزیزان تأثیرگذار باشند. لازم است نوجوانان و جوانان ما با سبک زندگی و ارزش‌های شهدایی که هم‌عصر با آن‌ها می‌زیستند، آشنا شوند. بخش عظیمی از این اتفاق مهم، بر دوش هنرمندان، به خصوص نویسندگانی است که دغدغه تبیین آرمان‌های انقلاب را در دل دارند.

خبرنگار: محدثه مودی