الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، نام کتابی در ۱۱ مجلد، از علامه امینی است که در دفاع از حق جانشینی بی‌واسطه امیرالمؤمنین (ع) نسبت به پیامبر(ص) نوشته شده است. هدف نگارنده در این کتاب این است که با انحرافات و تحریف‌هایی که از اوائل نشر اسلام صورت گرفته است مبارزه کند.

نویسنده، حدیث غدیر را یقین‌آورترین و متواترترین حدیث منقول از پیامبر(ص) می‌داند. وی بدین منظور سند حدیث را از صحابه و تابعان تا علمای قرن ۱۴ با تکیه بر منابع اهل سنت ذکر می‌کند و تواتر آن را نشان می‌دهد. علاوه بر این تواتر، نویسنده به تفصیل اشعاری از صحابه و تابعان و نسل‌های بعدی را در تأیید مدعای خود ذکر می‌کند و در خلال این مباحث، به تهمت‌هایی که توسط برخی از علمای اهل سنت بر شیعه وارد شده است قاطعانه و با اسناد مورد قبول نزد آنها، پاسخ می‌دهد. از دیگر مباحث این کتاب، دانش دینی خلفای سه‌گانه و حوادث و امور ناگوار انجام شده به دست آنها است.

از امتیازات «الغدیر» آن است که نویسنده دانشمند آن، در سراسر این کتاب بزرگ، جمله جمله و سطر سطر مطالب کتاب خود را به صدها و هزاران جلد از منابع فریقین و بخصوص، آثار معتبر دانشمندان اهل سنت مستند کرده است. نخست به نقل مطالب می پردازد و با رعایت امانت و بدون هیچ گونه دخل و تصرفی، مطالب را از منابع معتبر اهل سنت نقل می‌کند و پس از طرح مطلب، در صورت نیاز، از آن، در راستای اهداف خود استفاده می‌کند. دقت و امانت کامل او در نقل، بگونه‌ای است که او را «امین نقل » لقب داده‌اند.

در کتاب پر ارج «الغدیر» «نقد»، از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و اساساً می‌توان گفت شالوده «الغدیر» بر پایه «نقد و نقادی » پی ریزیی شده است، خواننده، هیچ فصل و مبحثی را در این کتاب بزرگ پیدا نمی‌کند، مگر اینکه یک یا چند نقد اساسی و آموزنده در آن وجود دارد. مرحوم امینی این کتاب را با هدف اثبات یکی از اساسی‌ترین مسائل اعتقادی و سیاسی تشیع، یعنی مسأله «امامت و ولایت »، بر اساس منابع مورد قبول خود اهل سنت تألیف کرده است، این رسالت بزرگ را با چنان دقت و قدرت و استحکام و هوشیاری، بانجام رسانده است که تعجب هر خواننده‌ای را برمی انگیزد.

در حول محور «نقد و نقادی »، می‌توان از ابعاد مختلفی درباره «الغدیر» سخن گفت و «نقد» را از دیدگاه «الغدیر» و مؤلف دانشمند آن به اقسام مختلفی تقسیم کرد. مانند: نقد کتاب‌های منفی و تفرقه افکن، نقد شخصیت‌های منفی، نقد نظریه‌های نادرست، نقد اجمالی، نقد تفصیلی و ... این‌ها و مواردی از این قبیل برخی از اقسام نقد است که در «الغدیر» به زیباترین شکل مطرح است. نکته مهم آن است که این نقدها، نه از سر خصومت و دشمنی، بلکه از سر صدق و صفا و با هدف متحد ساختن صفوف امت اسلامی صورت گرفته است.

کتاب الغدیر یک گزیده هم دارد که آن کوششی است در جهت ارائه دقیق تحقیقات علامه امینی در عرصه‌های گوناگون در موسوعه الغدیر و تهیه فهرستی دقیق از موضوعات؛ علاوه بر این نقل متن عربی اشعار، آیات و روایات و یافتن مصادر و منابع از دیگر خصوصیات این گزیده الغدیر است.