به گزارش قدس خراسان، احمد الستی در سلسله نشست‌های انتقال تجربه، با موضوع نوآوری در فیلم کوتاه که صبح روز دوشنبه ۲۶ تیرماه در پردیس سینمایی اطلس مشهد برگزار شد، با اشاره به فیلم‌های کوتاهی که در «هفته فیلم و عکس مشهد» به نمایش درآمده اظهار کرد: در این مدت فیلم‌هایی دیدم که به دلایل زیادی خوشحالم کرد. تلاش خوبی را برای بومی‌سازی فیلم‌ها، انتخاب سوژه و لوکیشن‌ها دیدم که بسیار جای خوشحالی دارد. البته همواره مسائلی درمورد فرم و ساختار فیلم‌های کوتاه هست که در همه جای ایران، من جمله در مشهد وجود دارد. هدف من این است که این مشکلات را بیان کنم. این مشکلات اغلب بومی است و در جای جای ایران می‌توانیم به تناسب آن‌ها را ببینیم.

فیلم کوتاه در ایران از سطح جهانی عقب مانده است

وی ادامه داد: فیلم کوتاه در ایران به طور قابل ملاحظه‌ای از سطح جهانی عقب مانده است. در نمونه‌های کشورهای دیگر می‌توانید ببینید که فیلم کوتاه به جایگاهی رسیده که حیرت‌انگیز است و از لحاظ ساختار، موضوع و تکنیک بسیار خلاقانه پیش رفته‌اند.

الستی با اشاره به دوران دانشجویی خود و اساتیدی که در ابتدای دهه ۵۰ در دانشگاه‌ها سینما تدریس می‌کردند گفت: اساتید آن زمان می‌گفتند فیلم کوتاه زیاد نمی‌تواند تغییر شکل بدهد و محدودیت‌های بسیار زیادی دارد. آن چیزی که زمانی گفته می‌شد مناسب فیلم کوتاه نیست، امروزه درحال استفاده است. در سینمای امروز فیلم کوتاه دچار تحولات قابل ملاحظه شده‌ای شده است.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: این تحولات را در فیلم بلند هم می‌توانیم ببینیم. فیلم بلند در قرن جدید به لحاظ روایت بسیار تغییر کرده است. فیلمسازهای بزرگ امروزه با زمان کار می‌کنند و قصه را به شکل متفاوتی روایت می‌کنند. ما در این زمینه هم محافظه کار هستیم اما در بحث فیلم کوتاه به طور واضحی می‌توانیم ببینیم که از پیشرفت بازمانده‌ایم.

الستی با اشاره به اینکه مشکل اصلی در فیلمسازی، فیلمنامه است افزود: در قرن ۲۱ شیوه‌های روایت به طرز غریبی تغییر کرده و روایت‌های کلاسیک کنار گذاشته شده است. تماشگران قرن ۲۱ نیز دیگر تماشاگران فیلم‌های کلاسیک نیستند و به دنبال ارتباط غیرخطی در روایت هستند. درحالی که سینمای کلاسیک خیلی تاکید داشت همه چیز خطی پیش برود.

فیلمنامه؛ ضعف اصلی فیلم کوتاه در مشهد

این پژوهشگر سینما ادامه داد: در مشهد هم مثل همه جای ایران، فیلمنامه ضعف اصلی ماست. فیلمنامه نویسی کار زیادی می‌طلبد و اگر بخواهیم با زمان جلو برویم باید راجع به شیوه‌های نوین روایت فکر کنیم. علی رغم مدرسین خوبی که در مشهد داریم، به نظر می‌رسد باز هم همه به الگوی قدیمی تاکید دارند در حالی که جهان به سوی دیگری می‌رود.

وی با اشاره به الگوهای قدیمی روایت و فیلمنامه نویسی افزود: تقریبا تمام فیلم‌های قبل از قرن ۲۱، روایت خطی داشتند. یعنی تا جایی که امکان دارد روایت‌ها جوری پشت سر هم چیده شوند که مخاطب بدون گیجی و سردرگمی فیلم را دنبال کند. علاوه بر این داستان‌های سرراست داشتیم، یعنی داستان‌هایی که حوادث ساده‌ای داشتند و هیچ ابهامی برای تماشاگر نمی‌گذاشتند. مهم‌ترین الگوی کلاسیک ساختار سه پرده‌ای است. نویسنده و کارگردان در دوران کلاسیک علاقه نداشتند با زمان کار کنند و اگر قصه‌ای می‌گفتند باید خطی گفته شود.

الستی اضافه کرد: اما در فیلم‌های قرن ۲۱ مجبور نیستیم مطابق الگوهای قدیمی داستان را از آغاز تا پایان به طور کامل پیش ببریم. گاهی فقط همان پرده وسط انتخاب می‌شود و داستان به آن اختصاص می‌یابد. درحال حاضر فیلم‌های زیادی بدون کات و فقط با یک برداشت طولانی ساخته می‌شوند. برداشت بلند و حذف الگوی سه پرده‌ای از ویژگی‌های مهم فیلم‌های قرن ۲۱ است.

وی درخصوص استفاده از زمان در سینمای امروز بیان کرد: نظریه‌های که از علم فیزیک درخصوص زمان بیرون آمده، امروزه در سینما مورد استفاده قرار می‌گیرد. اتفاق جالبی در سینما درحال رخ دادن است که می‌تواند روایت‌ها را تغییر بدهد. در گذشته استادان ما می‌گفتند ورود چنین نوآوری‌هایی به فیلم کوتاه غیرممکن است اما حالا می‌توانیم به کرات این نوآوری‌ها را ببینیم.

جای خالی تخیل در سینمای کوتاه

الستی افزود: فیلم‌های کوتاه ما در ایران از تخیل بهره کمی دارد و مشکل بزرگ دیگر ما همین است. فیلم های بلند ما به اندازه کافی و شاید حتی بیش از اندازه به وقایع روزمره زندگی می‌پردازد و درخصوص فیلم‌های کوتاه وقت آن است که بیشتر به تخیل رو بیاوریم. سینما دوره‌های بسیار زیادی را گذرانده و با شکل‌های متفاوت رئالیسم کلنجار رفته است. به نظر می‌رسد ما این تخیل را نادیده گرفتیم.

وی با اشاره به اینکه در گذشته، زمان در سینما خیلی محدود بوده و فیلم‌ها باید در زمان حال استمراری روایت می‌شدند افزود: امروز بیشتر از اینکه چه چیزی را می‌خواهیم بگیم، اینکه چطور میخواهیم بگوییم اهمیت دارد. در دنیای امروز چیزی نیست که تا کنون نگفته باشیم، حالا دیگر نحوه روایت است که اهمیت دارد. باید توجه کنیم که چطور می‌توانیم قصه‌ها را به صورت متفاوت به مخاطب منتقل کنیم. به همین خاطر باید به سمت تولید فیلمنامه‌های خلاقانه‌تر پیش برویم.

تلاش قابل توجه برای بومی‌سازی سینما در مشهد

الستی درخصوص وضعیت فیلم کوتاه و فیلمسازان جوان در ایران به خصوص مشهد گفت: فیلم‌های کوتاه ما به بومی‌سازی احتیاج دارند. ما تازه این مسیر را شروع کردیم اما هنوز باید بیشتر روی بومی‌سازی کار کنیم. تلاش خوبی در مشهد شکل گرفته و فیلمسازان جوان در تلاشند به سوی بومی‌سازی فیلم کوتاه بروند.

وی افزود: با این حال مشکلاتی وجودارد و فیلم‌سازی بسیار گران شده و نسبت به سال‌های قبل تولید فیلم کوتاه کم شده است. باید بودجه بیشتری در اختیار فیلم‌سازان جوان قرار بگیرد تا فیلم‌هایشان را بسازند. فیلم‌سازان جوان مشهد هم همیشه تلاشگر بودند و فیلم‌های بسیار خوبی ساختند و امیدوارم امکانات بیشتری در اختیار آن‌ها قرار بگیرد. نباید فراموش کنیم سرمایه گذاری روی ساخت فیلم کوتاه برای اینده سینمای ایران ضروری است.

خبرنگار: محدثه مودی