روز چهارشنبه بود که گروهی از فرماندهان نظامی در کشور نیجر که خود را «شورای ملی حفاظت از میهن» نامیدند، با حضور در پخش زنده تلویزیون ملی از ساقط شدن نظام سیاسی مستقر در این کشور خبر دادند. به نوشته المیادین، کودتای نظامی در این کشور واقع در غرب آفریقا، بدون شنیده شدن صدای حتی یک تیر در نیامی به وقوع پیوست. پارلمان نیجر ولی تا این لحظه، آغاز دوره انتقالی را اعلام نکرده است.

آمریکا، اتحادیه اروپا و اعضای شورای امنیت سازمان ملل کودتا در نیجر را محکوم و خواستار ازادی فوری «محمد بازوم» رئیس جمهور که در کاخ ریاست جمهوری تحت بازداشت قرار دارد شدند. هر چند روسیه هم این اقدام را محکوم کرده اما انتشار صوتی منصوب به یوگنی پریگوژین رئیس تبعیدی گروه شبه نظامی واگنر که در آن با استقبال از کودتای نظامی در نیجر، به رهبران جدید پیشنهاد می کند تا برای برقراری نظم و امنیت در کشورشان از جنگجویان این گروه استفاده کنند بازتاب بسیاری داشت. انتشار این پیام شائبه‌هایی را در رابطه با احتمال دخالت روسیه و گروه واگنر در وقوع کودتا در نیجر ایجاد کرده است.

چرا نیجر برای غرب مهم است؟

سید جعفر قناد باشی سفیر پیشین ایران در لیبی و کارشناس مسائل آفریقا در گفتگو با قدس اما در باره پشت پرده این اتفاق گفت: موتور محرکه کودتا نارضایتی عمومی از فساد حکومت دست نشاندگی و تبعیت آن از فرانسه و ناامنی موجود در کشور بوده است. درواقع می توان گفت کودتای حاضر زمینه خواست انقلاب مردم در سرنگونی نظام قبلی را فراهم آورده است.

قنادباشی افزود: اینکه آمریکا و کشورهای غربی تحولات رخ داده در نیجر را محکوم کنند امری طبیعی است چرا که سرمایه گذاری بسیاری در نیجر انجام داده اند و نیجر علاوه بر اینکه یکی از پایگاه‌های پهپادی امریکا در قاره آفریقا است به واسطه بهره مندی از معادن غنی اورانیوم به شدت برای فرانسوی ها حائز اهمیت محسوب می شود و عملا حیاط خلوت غرب محسوب میشود بنابراین اتفاق کنونی در نیجر عملا غرب را به یک بازنده در آفریقا بدل ساخته است.

روسیه کجای داستان است؟

کارشناس مسائل آفریقا در پاسخ به احتمال دست داشتن روسیه در کودتای نیجر تصریح کرد: طبیعی است که کودتا در نیجر و قطع شدن دست غرب در این کشور با استقبال کشورهایی همچون روسیه مواجه شود چرا که به دلیل فشارهای غربی ها در بحران اوکراین علیه روسیه، مسکو با استقبال و حمایت از کودتا در نیجر بتواند واکنشی در پاسخ به آن فشارها از خود به نمایش بگذارد و عملا تمرکز غربی‌ها را در جبهه اوکراین بهم بریزد. اینکه شاهد بالابردن پرچم کشور روسیه از سوی مردم در نیجر هستیم به نوعی حامل یک پیام تلخ برای فرانسه است؛ این اقدام مردم درواقع یک دهن کجی و تودهنی به ماکرون و دولتمردان فرانسوی دهن است.

قنادباشی با بیان این که کودتا در نیجر در حالی رخ می‌دهد که پیش از این شاهد اتفاقات مشابه در مالی و بورکینافاسو یعنی کشورهایی که همه‌گی پیشتر جزو مستعمره‌ها و حوزه نفوذ فرانسه محسوب می شدند بودیم تصریح کرد: اینکه بگوییم کودتا در نیجر به دلیل وجود دست های پشت پرده و حمایت روسیه اتفاق افتاده است نمی‌تواند دربردارنده اصل ماهیت این ماجرا باشد؛ درواقع آغاز حرکت‌های ضدفرانسوی در کشورهای همسایه نیجر یعنی مالی و بروکینافاسو روی مردم نیجر هم تاثیرگذار بوده و آنها علیه حزب حاکم که از سیاست‌های پاریس تبعیت می‌کرد اقدام کردند. درواقع ما شاهد آغاز یک حرکت ضدفرانسوی در غرب آفریقا هستیم که می‌تواند به سایر کشورهای آفریقایی تحت نفوذ فرانسه نیز سرایت پیدا کند. وی با اشاره به ناتوانی ماکرون در فرونشاندن تظاهرات اعتراضی و ناآرامی‌های چند هفته قبل در پاریس و سایر شهرهای بزرگ فرانسه اظهار داشت: اتفاقات کنونی در نیجر را باید ناشی از هویدا شدن ضعف دولت فرانسه در داخل مرزهای این کشور و سرایت آن به کشورهای تحت نفوذ آن در قاره آفریقا تحلیل کنیم.

احتمال اقدام نظامی پاریس

قنادباشی تاکید کرد: فساد حاکمان فعلی، ناامنی‌های موجود در کشور، هویدا شدن ضعف دولت فرانسه و تحولات در کشورهای همسایه مثل مالی و بورکینافاسو به گروهی از نظامیان این کشور جرات اقدام علیه حزب حاکم در نیجر را داد و آنها با اتکای به خواست مردمی دست به این اقدام زدند.

وی با بیان اینکه هنوز هیچ کشوری به صورت رسمی از کودتا در نیجر حمایت نکرده است عنوان کرد: ممکن است حتی در روزهای آینده شاهد اقدام نظامی فرانسه علیه کودتا در نیجر باشیم چراکه اگر کودتا در نیجر به نتیجه برسد فرانسه هزینه های بسیار سنگین تری را باید در قاره آفریقا متحمل شود.