به گزارش قدس خراسان، غذایشان چند قاشق پودر سفید رنگ است، همین‌قدر قانع؛ اما نیست و پیدا نمی‌شود و اینکه «برایت جایگزینش را می‌خریم» را هم درک نمی‌کنند.

صبح که از خانه خارج می‌شوم، مرد همسایه به سمتم می‌آید و می‌گوید: نوه‌ام گرسنه است؛ اما «نان» نیست. از صبح به چند داروخانه شبانه‌روزی هم رفته‌ام؛ ولی پیدا نکرده‌ام. متوجه می‌شوم منظورش شیرخشک نان است. او از شیرخشکی معمولی حرف می‌زند. برای پیگیری موضوع، ابتدا به بولوار سجاد مشهد می‌روم و از داروخانه‌های این منطقه پرس‌وجو می‌کنم.

داروخانه اول که بین زنبق و گلریز است، شیرخشک نان ندارد؛ اما مسئول پذیرش می‌گوید چندتایی آپتامیل برای شیرخواران ۶تا ۱۲ ماه دارد. چند قدم بالاتر، داروخانه بعدی است که از قضا تعدادی «نان» دارد؛ اما فقط شماره یک آن را که برای نوزادان تا ۶ ماه است.

مسئول فنی داروخانه سوم هم می‌گوید: فقط نان یک (مخصوص از بدو تولد تا ۶ ماهگی) دارد و از آپتامیل و برندهای دیگر نیز چندتایی موجود است.

او دلیل کمبود را نمی‌داند و می‌گوید: سهمیه‌بندی است؛ اما هنوز سهمیه‌ها را شرکت‌های پخش توزیع نکرده‌اند.

بارکدخوان، توزیع شیرخشک را مختل کرد؟

مسئول پذیرش یکی دیگر از داروخانه‌ها می‌گوید: تعدادی شیرخشک از قبل داریم؛ اما الان کمبود شیرخشک‌های شماره ۳ به خصوص نان و آپتامیل برای شیرخواران بزرگ‌تر از یک سال، پررنگ است.

علت را که می‌پرسم، همکارش می‌گوید: این‌طور که از بازاریاب‌های شرکت‌های پخش شنیده‌ایم، گویا مشکل بارکدخوان شیرخشک بوده که توزیع را با مشکل مواجه کرده است. 

او ادامه می‌دهد: شایعات زیاد است. برخی هم می‌گویند شیرخشک‌ها از طریق شرکت‌های پخش به مرز قاچاق می‌شوند و با قیمت خیلی بالایی در آن طرف مرز به فروش می‌رسند.

داروخانه بعدی، شیرخشک نان و آپتامیل ندارد و مسئول فنی می‌گوید: دو سه هفته‌ای است کمیاب شده و شرکت‌های پخش، توزیع نداشتند؛ اما قول داده‌اند در چند روز آینده تعدادی شیرخشک بیاورند.

در حال خارج شدن از داروخانه هستم که زنی جوان با کالسکه‌ای صورتی‌رنگ وارد می‌شود و سراغ شیرخشک را می‌گیرد؛ اما با جواب منفی مسئول پذیرش مواجه می‌شود. مسئول داروخانه به او پیشنهاد شیرخشک از برند دیگری را می‌دهد و ضمن اینکه تأکید می‌کند کیفیتش مثل شیرخشکی که دنبالش هستید، نیست؛ اما همان‌طور که با دلسوزی به بچه داخل کالسکه نگاه می‌کند، می‌گوید: امتحان کنید. شاید به بچه افتاد. مادر با تردید می‌گوید: نه! می‌ترسم نیفتد و اسهال شود. هیچ‌جا ندارند. چکار کنم؟

داروخانه بعدی هم نان یک دارد و آپتامیل ۲. مسئول فنی علت کمبود را کاهش تولید می‌داند.

این وضعیت افتضاح است

به داروخانه‌ای در بولوار عبدالمطلب می‌رسم. وضعیت شیرخشک را می‌پرسم و مسئول فنی داروخانه می‌گوید: افتضاح است. در همه انواع پرمصرف مثل نان و آپتامیل، کمبود داریم. به احتمال زیاد مدتی می‌خواهند توزیع را محدود کنند تا بتوانند قیمت را افزایش دهند.

مسئول پذیرش داروخانه بعدی هم از کمبود انواع شیرخشک مانند نان، آپتامیل و ببلاک از حدود دو ماه پیش و سرگردانی و مشکل خانواده‌ها در این زمینه می‌گوید.

او علت را صرفه نداشتن تولید شیرخشک برای کارخانه می‌داند و می‌گوید: این‌طور که شنیده‌ام، قرار است قیمت‌ها افزایش پیدا کند.

مسئول داروخانه بعدی علل توزیع قطره‌چکانی شیرخشک از طرف شرکت‌های پخش را این‌طور بیان می‌کند: عده‌ای می‌گویند به خاطر کمبود مواد اولیه و قاچاق است که البته شرکت‌ها کمبود مواد اولیه و برخی حتی کمبود قوطی را تأیید می‌کنند. شاید هر دو سه ماه یک بار توزیع شود که آن هم در کمتر از ۲۴ ساعت تمام می‌شود. کمبود شیرخشک نان، ببلاک و آپتامیل که جزو پرمصرف‌ترین شیرخشک‌ها هستند، مشهود است.

وارد داروخانه‌ای دیگر می‌شوم. مسئول داروخانه عنوان می‌کند: متأسفانه مدتی است در همه انواع شیرخشک‌های معمولی و رژیمی کمبود داریم. شرکت‌های پخش می‌گویند شیرخشک به شرکت نرسیده تا توزیع کنند.

به منطقه طلاب می‌رویم تا وضعیت شیرخشک را در این منطقه شهر نیز بررسی کنیم.

به نخستین داروخانه می‌رسم. جمعیت نسبتاً زیادی حضور دارند. اینجا هم کمبود همه انواع و دزهای مختلف شیرخشک مشهود است.

مسئول داروخانه می‌گوید: چیزی که سازمان غذا و دارو ادعا می‌کند، افزایش دو تا سه برابری تولید شیرخشک در کشور است؛ اما از این طرف ما با این توزیع قطره‌چکانی نمی‌توانیم پاسخگوی مردم باشیم!

شفاهی ادامه می‌دهد: بار جدیدی که برایمان رسیده، افزایش قیمت داشته است. شیرخشک‌هایی که تا پیش از این ۶۱ هزار و ۵۰۰ تومان بوده، در بار جدید ۷۹ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. با وجود همین افزایش قیمت، باز هم کمبود داریم. مردم به قدری مستأصل شده‌اند که وقتی مراجعه می‌کنند، اگر شیرخشک مدنظرشان موجود باشد، دیگر به افزایش قیمت فکر نمی‌کنند. وقتی فردی برای یک قوطی شیرخشک به ۱۰ داروخانه در نقاط مختلف شهر مراجعه کرده، سعی می‌کنیم با برندهای مشابهی که داریم، کارش را راه بیندازیم؛ اما اینکه معده کودک بتواند آن شیرخشک را قبول کند یا نه، بحث دیگری است.

جست‌وجوی نافرجام شیرخشک در ۳۰ داروخانه 

مسئول داروخانه بعدی هم وضعیت کمبود شیرخشک را با کلمه «ناجور» توصیف و عنوان می‌کند: یک سالی می‌شود وضعیت این‌طور شده است. سال پیش محدودیت وجود نداشت. به شرکت پخش تا ۵۰ کارتن هم سفارش می‌دادیم و می‌آوردند؛ اما اکنون در همه انواع شیرخشک‌ها کمبود داریم و به تازگی وضعیت بدتر هم شده است.

بین صحبت‌هایمان مردی وارد می‌شود و سراغ شیرخشک آپتامیل را می‌گیرد. وقتی با پاسخ منفی مسئول داروخانه مواجه می‌شود، با حالتی مستأصل نگاهم می‌کند و می‌گوید: بچه‌ام دیشب تا صبح گریه کرد. مادرش با آب‌قند آرامش کرد. از صبح ۳۰ تا داروخانه در بولوار دوم طبرسی، التیمور و پنجتن را رفته‌ام و حالا به مفتح رسیده‌ام؛ اما پیدا نمی‌شود. برندهای دیگر هم با معده‌اش سازگاری ندارند و اسهال و دل‌درد می‌شود.

دکتر رضاپور به او می‌گوید: به داروخانه‌های دولتی سر بزن، آن‌ها سهمیه‌هایشان خیلی بیشتر است. مرد با کورسوی امیدی که در چشمانش دویده، خداحافظی می‌کند. سوار موتورش شده و از طلاب راهی داروخانه‌های دولتی اطراف بیمارستان امام رضا(ع) می‌شود.

پس از رفتن مشتری، دکتر با چهره‌ای گرفته می‌گوید: از این افرادی که دنبال شیرخشک هستند، هر روز زیاد مراجعه می‌کنند. اگر کارشان با شیرخشک‌های جایگزین و مشابه راه بیفتد، خوشحال می‌شویم؛ اما وقتی دست خالی می‌روند، حقیقتاً ناراحت‌کننده است.

وضعیت در بقیه داروخانه‌های سطح شهر نیز مشابه است. حرف‌ها و گلایه‌های متصدیان داروخانه‌ها همان است و ناامیدی پدران و مادران، همان! پس به سراغ دبیر انجمن داروسازان خراسان رضوی می‌رویم تا ببینیم مشکل کجاست.

افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت شیرخشک

دکتر سید حسین بهشتیان در این باره می‌گوید: در حالی که سیاست کشور افزایش زادوولد است و برای تشویق به فرزندآوری مشوق‌هایی مانند زمین و خودرو برای پدر و مادر در نظر گرفته می‌شود؛ اما متأسفانه تغذیه کودکان که در دو سال اول زندگی وابسته به شیرخشک است، این طور مورد غفلت قرار می‌گیرد و شما شاهد وضعیت داروخانه‌ها هستید.

وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر شیرخشک‌های نان و آپتامیل که جزو پرفروش‌ترین انواع شیرخشک هستند، در بازار کم است. البته در خصوص برخی انواع مانند ببلاک مشکلی وجود ندارد؛ اما برای کودکی که معده‌اش شیرخشک جایگزین را قبول نمی‌کند، به خصوص اکنون که در فصل گرم هستیم و تغییرات جزئی تعذیه می‌تواند منجر به اسهال شود، چه کاری می‌توان انجام داد؟

دبیر انجمن داروسازان خراسان رضوی متذکر می‌شود: در بار جدیدی که شرکت‌های پخش توزیع کرده‌اند، شاهد افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت شیرخشک هستیم. از طرفی سهمیه داروخانه‌ها کم است و همین که بار می‌رسد تا شب تمام می‌شود. نمی‌توان منکر شد آن متصدی داروخانه هم فامیل و آشنایانی دارد که دنبال شیرخشک هستند. وقتی بار می‌رسد، به آن‌ها اطلاع می‌دهد و خیلی زود تمام می‌شود.

بهشتیان مهم‌ترین دلیل وضعیت فعلی شیرخشک را قیمت‌های دستوری دولت می‌داند و تصریح می‌کند: این موجب ضرر تولیدکننده می‌شود و طبیعی است تولید را کاهش دهد یا به فکر جبران ضررش از راه‌های دیگر باشد. همچنین از مشکلات مربوط به تخصیص ارز و تسهیلات هم نباید غافل شد. مسئله تحریم هم بر این موضوع اثرگذار است؛ چراکه برخی مواد اولیه و افزودنی‌های شیرخشک، وارداتی است.

وی یادآور می‌شود: در عین حال قیمت شیرخشک در کشور نسبت به  کشورهای همسایه خیلی کمتر است و همین دلیلی می‌شود برای تمایل به قاچاق این محصول. از طرفی مشهد یک شهر زائرپذیر است و سالانه افراد زیادی از کشورهای اطراف به این شهر می‌آیند و وقتی با این تفاوت قیمت مواجه می‌شوند، طبیعی است بخواهند تعدادی قوطی شیرخشک را در برگشت با خود ببرند.

دبیر انجمن داروسازان خراسان رضوی اظهار می‌کند: برنامه مدونی برای تأمین شیرخشک نوزادانی که به تازگی متولد می‌شوند، نداریم. نهایت کاری که انجام شده بحث شیرخشک‌های یارانه‌ای است که توسط مراکز بهداشت داده می‌شود آن هم از برندی که صرف‌نظر از کیفیتش، اگر با معده کودکی سازگار نباشد و دل درد یا اسهال شود، گزینه دیگری وجود ندارد. معمولاً مادرها چهار یا پنج شیرخشک یارانه‌ای را به داروخانه می‌آورند و می‌خواهند با یک شیرخشک نان عوض کنند. در حالی که بهتر است یارانه شیرخشک داده شود تا خانواده‌ها با انتخاب خودشان شیرخشکی که برای فرزندشان مناسب است، تهیه کنند.

آیا کارخانه‌های شیرخشک در مخفی دارند؟

۱۳ اردیبهشت امسال بود که سخنگوی وزارت بهداشت از تولید ۷۰میلیون قوطی شیرخشک تا پایان سال در کشور خبر داد و گفت: تدابیر لازم برای تأمین ارز مورد نیاز این میزان شیرخشک اندیشیده شده و هم‌اکنون همه شرکت‌ها با بیشترین ظرفیت به تولید مشغول‌اند. بنابراین مشکلی از لحاظ کمبود شیرخشک عادی (رگولار) در کشور وجود ندارد.

پدرام پاک‌آیین با بیان اینکه پنج شرکت اصلی تولید شیرخشک در کشور برای تأمین مواد اولیه این محصول، ارز ترجیحی دریافت می‌کنند، تأکید کرد: مواد اولیه شیر خشک موجود در بازار با ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومانی تهیه شده و با توجه به اختلاف قیمت آن در بازار ایران با بازار جهانی، نظارت‌های سازمان غذا و دارو بر زنجیره تأمین، هوشمندسازی و تشدید شده است.

۱۳ تیر ماه نیز سیاوش سلیمی، رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک صنعتی با بیان اینکه سالانه ۷۰ هزار تن شیرخشک مورد نیاز کشور است، گفت: بنابر آمار ماه گذشته ۱۵ هزار تن شیرخشک تولید شد ولی نیاز است ۱۵۰ هزار تن شیرخشک در سال صادر شود.

این‌ها را می‌گذارم کنار مشاهدات میدانی‌ام از حدود ۲۰  داروخانه در نقاط مختلف شهر در تاریخ ۱۰ مرداد ماه. یک سؤال ذهنم را مشغول کرده که آیا کارخانه‌های تولید شیرخشک هم مانند خیلی از تولیدکنندگان دیگری که ارز ترجیحی دریافت می‌کنند، در مخفی برای قاچاق دارند؟

خبرنگار: معصومه مؤمنیان