از سالیان قدیم در فضای کوچکی در بست شیخ بهایی همه روزه مجلس عزای اهل‌بیت(ع) برگزار می‌شده است. این برنامه که همواره مورد استقبال زائران حرم مطهر رضوی بوده، به نام اتاق اشک شناخته می‌شده است. این مجلس عزاداری عمری بیش از ۴۰سال دارد و اواخر دهه ۱۳۵۰خورشیدی آغاز شده که هر روز حدود ۴۵دقیقه طول می‌کشیده و شامل نیم ساعت سخنرانی و یک ربع هم روضه‌خوانی بوده است. پس از آن هم با چای روضه از عزاداران پذیرایی می‌شده و سپس مراسم به پایان می‌رسیده است. در ایام ماه مبارک رمضان هم به جای چای، بسته‌های نبات و نمک متبرک بین زائران و نمازگزاران توزیع می‌شده است. استقبال زائران از این برنامه به‌قدری زیاد بوده که چندین مرتبه این اتاق پر و خالی می‌شده و جمعیت بسیار زائران در گروه‌های مختلف شامل زائران ایرانی و غیرایرانی از کشورهای مختلف در این روضه شرکت می‌کردند.پس از اجرای عملیات ساختمانی و عمرانی در بست شیخ بهایی در اوایل سال‌های دهه ۹۰، این بست مسدود شد. در نتیجه برنامه اتاق اشک چند سالی در قسمت‌های دیگری در حرم برگزار شد. تا اینکه سال۱۳۹۳ با هماهنگی مسئولان و مدیران فرهنگی آستان قدس رضوی، این محفل به مسجد تازه تأسیس صدیقی‌ها منتقل شده و نام «محفل اشک» را به خود می‌گیرد. این مسجد در جوار بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) قرار دارد و ظهرها پس از برپایی نماز جماعت، محفل عزای اهل بیت(ع) است.
ملاحسین، صدیقی‌ها را احیا کرد
مسجد صدیقی‌ها روبروی ورودی باب‌الهادی(ع) حرم مطهر امام رضا(ع) واقع شده است. ساخت مسجد به حدود ۲۰ سال قبل برمی‌گردد و بانی آن آستان قدس رضوی بوده است. ظاهرا در گذشته مسجدی با همین نام در اطراف بارگاه امام هشتم(ع) قرار داشته که بعد از انجام طرح توسعه حرم در محل فعلی صحن پیامبر اعظم(ع) قرار گرفته و تخریب می‌شود. به همین سبب به همت آستان قدس رضوی مسجدی با همین نام در ضلع غربی حرم مطهر بنا می‌شود. کتیبه سنگی به جامانده از آن زمان وجود دارد که در مسجد کنونی نگه‌داری می‌شود. براین کتیبه چنین نوشته شده است:«مخفی نماند که جناب ملاحسین باعث احیای مسجد صدیقی‌ها شد. سال ۱۲۹۹.»
پس از استقبال گسترده زائران و نمازگزاران مسجد، «اتاق اشک» به «محفل اشک» یا «محفل اشک امام رضا(ع)» تغییر نام داده شد. این مسجد تحت تولیت آستان قدس رضوی اداره می‌شود و خادمان حرم مطهر میزبان عزاداران در این مجلس هستند. محمود یزدان‌خواه، قدیمی‌ترین خادم این محفل درباره آن چنین توضیح می‌دهد: «روال کاری این مسجد تا پیش از برگزاری محفل اشک مانند همه مساجد دیگر بود. جمعیت کمی فقط برای اقامه نماز به اینجا می‌آمدند که عموماً افراد مسن بودند. اما با انتقال اتاق اشک به اینجا شاهد حضور گسترده مردم به‌خصوص جوانان هستیم. گاهی جمعیت به‌قدری زیاد می‌شود که در راهروها هم برای اقامه نماز صف‌ها تشکیل می‌شود. زمان روضه، جمعیت خانم‌ها حتی تا پله‌ها هم کشیده می‌شود».
به گفته آقای یزدان‌خواه در سال‌های طولانی برگزاری این مجلس، مداحان مطرح کشوری و شاعران و ذاکرانی مانند حاج سیدرضا مؤید، استاد سازگار، حاج فیروز زیرک‌کار، مهدی میرداماد، کوچک‌زاده، سازور، خوش‌چهره، ماه رخسار، عابدی‌ها، مرحوم کهربایی و... در عزای ائمه اطهار(ع) سوگواری و مرثیه‌سرایی کرده‌اند.
حاج محمود که جزو خادمان حرم است و مانند دیگر همکارانش به عشق اهل‌بیت(ع) در اینجا خدمت می‌کند درباره زمان برگزاری مراسم چنین توضیح می‌دهد: «محفل اشک، همه روزه به جز جمعه‌ها، یک ساعت بعد از نماز ظهر و عصر در این مسجد برپا می‌شود. برنامه ثابت چهارشنبه‌ها روضه امام رضا(ع) است. محفل اشک، پنجشنبه‌ها شلوع‌تر از همیشه است چون برنامه ثابت این روز، روضه حضرت رقیه(س) است. به لطف خود حضرت، این عزاداری حتی در تعطیلات نوروزی، تاسوعا و عاشورا، شهادت امام رضا(ع) و همه مناسبت‌ها و تعطیلات تقویم تاریخ رسمی کشور نیز تعطیل نشده و برگزار می‌شود».
دل‌هایی که در مسجد صدیقی‌ها جا می‌ماند
یکی دو ماهی است که در فضای مجازی کانالی برای اطلاع‌رسانی و ارتباط با مخاطبان «محفل اشک» راه‌اندازی شده است. این کانال اکنون بیش از ۶هزار دنبال‌کننده دارد و زائران و مجاوران شرکت‌کننده، احساسات و حال و هوای خود را از لحظه‌های نابی که در مجلس امام حسین(ع) تجربه کردند، با روابط عمومی مسجد در میان می‌گذارند. مرور چند مورد از این پیام‌ها خالی از لطف نیست.
خانم تشکری که برای زیارت از اصفهان به مشهد آمده، این‌گونه نوشته است: «سلام. شنبه اولین دفعه بود که قسمتمان شد در این محفل حضور پیدا کنیم. بسیار فیض بردیم ولی حیف که قرار بود به استانمان اصفهان برگردیم. التماس دعای فراوان از شما داریم. مریض داریم و گرفتار هستیم. ما را هم دعا کنید».
آقای فیضی از تهران هم چنین پیامی فرستاده است: «چند روزی میهمان مراسمتان بودم. واقعاً زحمت کشیدید و برنامه محفل اشکتان بی‌نظیر بود. بسیار فیض بردیم و از تمام شما عزیزان برای تدارک این برنامه نهایت تشکر را داریم. دلمان می‌خواهد از تهران هم برنامه را هر روز دنبال کنیم. چه خوب که چنین امکانی را در فضای مجازی فراهم کرده‌اید. اجر همه شما بزرگواران با سیدالشهدا(ع)».
خانم اکبری‌مهر هم که از زائران اهوازی است، نوشته: «سلام محفل اشکی‌های حضرت رضا(ع). فقط یک هفته است از شما و آقاجان امام رضا(ع) دور شده‌ایم. دلمان را پشت پنجره فولاد و در مجلس باصفای شما جاگذاشته‌ایم. التماس دعا».
آمدند بر علی‌اصغر(ع) اشک ریختند
اینجا غیر از بعضی خدام، پامنبری‌های ثابتی هم دارد، زنان و مردانی که سابقه حضور طولانی در صفوف نماز اینجا دارند. با راهنمای یکی از خادمان قسمت بانوان سراغ یکی از این نمازگزاران قدیمی می‌روم. حمیده خانم که حالا در آستانه ۷۰سالگی است هنوز هم مقید است برای اقامه نماز به مسجد بیاید. او تعریف می‌کند: «من از جوانی برای خواندن نماز ظهر و عصر به مسجد می‌رفتم. منزل ما سال‌هاست در این منطقه نزدیک بازار سرشور است. قبلاً برای خواندن نماز به مسجد گوهرشاد می‌رفتم اما از زمان ساخت این مسجد، ظهرها برای نماز با همسایه‌مان به اینجا می‌آیم. تقریباً بیشتر خادم‌های مسجد ما را می‌شناسند».
گوهر خانم، همسایه حمیده خانم است که کنار او در صف اول نماز نشسته است. او در ادامه صحبت‌های همسایه‌اش می‌گوید: «ما از قدیمی‌های مسجد هستیم. هم خودمان به اینجا می‌آییم و هم خانواده‌هایمان می‌آیند. دختر من ساکن مشهد نیست اما هر سال برای شرکت در روضه‌های حضرت علی اصغر(ع) چند روزی به اینجا می‌آید. چون از روضه حاجت گرفته است».
دوخت و دوز محرمی
مسجد صدیقی‌ها در سالیان گذشته در کنار مسجد گوهرشاد میزبان معتکفین در ایام البیض بوده است. روزه‌داران زیادی در سیزدهم تا پانزدهم ماه رجب در این مسجد برای شرکت در مراسم معنوی اعتکاف حضور پیدا می‌کردند. با شروع همه‌گیری کرونا این برنامه موقتا تعطیل شد اما در ماه رجب امسال با جمعیت محدودی از آقایان دوباره برگزار شد. یکی دیگر از فعالیت‌های انجام شده در این مسجد، دوخت لباس برای مراسم شیرخوارگان حسینی بوده است. این برنامه نیز در سال‌های قبل کرونا با حضور تعدادی از بانوان داوطلب انجام می‌شده است. این بانوان با نیت‌های مختلف اما به عشق سرباز کوچک کربلا به اینجا می‌آمدند و در این طرح معنوی سهیم می‌شدند. آقای یزدان‌خواه حال‌وهوا آن روزها را این‌طور تعریف می‌کند: «هرساله به عشق سیدالشهدا(ع) و کودک دلبندانشان حضرت علی‌اصغر(ع) اینجا بساط دوخت و دوز به پا می‌شد. فضای مسجد پر از پارچه‌های سبزی می‌شد که قرار بود بر تن عزاداران کوچک حسینی شود. همه با جان و دل کار می‌کردند و فضای معنوی خاصی وجود داشت.»
شهدا اینجا حاضرندعکسهای شهدا در سرتاسر مسجد در کنار پرچم‌های عزاداری زینت‌بخش این مجلس شده است. از شهدای انقلاب گرفته تا دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم اهل‌بیت(ع). یاد و نام شهدا اینجا همیشه زنده است، چراکه محفل اشک سال‌ها محل حضور آن‌ها بوده است؛ شهدای بنامی مانند شهید محمدحسین محمدخانی که با شهرت «عمار حلب» مدت‌ها در سوریه برای دفاع از حریم حرم اهل‌بیت(ع) جان‌نثاری کرده بود. این محفل، میزبان والدین شهدا نیز است. مادر و پدر شهید حججی به اینجا رفت‌وآمد دارند و بنا به سفارش فرزند شهیدشان برای عزاداری اهل‌بیت(ع) به محفل اشک می‌آیند. در گوشه‌ای از این مسجد عکس یک شهید پاکستانی هم به چشم می‌خورد. آقای یزدان‌خواه با اشاره به عکس شهید عارف حسین حسینی از پاکستان، می‌گوید: «به خاطر نصب عکس این شهید و ارادتی که پاکستانی‌ها به او دارند، محفل اشک در طول هفته میزبان تعداد زیادی از زائران پاکستانی است. آن‌ها نیز برای اقامه نماز و حضور در روضه ائمه(ع) به اینجا می‌آیند».
نظر شما