در جوامع مختلف، افراد برای برپایی مناسک یا همان اعمال مذهبی، تجمع می‌کنند. از این ‌رو نخستین اثر مناسک، مرتبط کردن افراد، افزایش تماس میان آن‌ها و صمیمیت بخشیدن میان آن‌هاست.

افراد با حضور در یک جمع مناسکی به یکدیگر نشان می‌دهند همگی از اعضای یک جماعت با نظام اخلاقی و اعتقادی مشترک‌اند و به پیوندهایی که آنان را به هم متصل می‌کند، آگاهی می‌یابند.
امید به شفاعت و نجات از طریق اتصال به موجودی قدسی و الهی یکی از دلالت‌های محکم و قطعی انجام مناسک است که در میان جمع تسری می یابد؛ چرا که «امر لاهوتی تسری‌پذیری بسیار بالایی دارد» و از همین طریق است که انگیزه و شور میان افراد مؤمن شرکت‌کننده در جمع مناسکی افزایش می‌یابد.
افراد در این فضا تجربه‌ای عمیقاً درونی و بی‌واسطه با امر قدسی دارند که برای هر کدامشان معانی خاص خود را دارد. در انجام مناسک، فرد مؤمن در حال معنا بخشیدن به خود است و غایت چنین صیرورتی یگانگی با مطلوب است. بنابراین فرد مؤمنی که فضای مناسکی را تجربه می‌کند، نیرویی قدسی و الهی دریافت می‌کند که می‌تواند نقطه پایانی بر تردیدهای ذهنی‌اش باشد، علاوه بر این، حضور در این جمع مناسکی موجب آگاهی و باورهای جدید برای او است؛ باورهایی که صبغه‌ای شهودی و عرفانی دارد.
ایام عزاداری حسینی مهم‌ترین مناسبت مناسکی در تقویم شیعی است که هر ساله فضاهای مناسکی پرشوری را در میان شیعیان جهان به‌وجود می‌آورد. شور و معنویت حاکم بر این فضاها، به خلق لحظاتی در وجود عزاداران منجر می شود که در آن، بعد مکانی‌شان نسبت به سرزمین مقدس کربلا و حرم مراد و محبوبشان، امام حسین(ع) کاملاً ازمیان برداشته می‌شود و به دفعات، زیارت‌هایی از راه دور را تجربه می‌کنند؛ تجربه‌ای روحی و کاملاً حقیقی. در این لحظات وصل شدن به وجود قدسی امام، فرد مؤمن رو به کربلا  ایستاده و دستش را به احترام روی سینه‌اش گذاشته و سلام می‌دهد. او خاطرات مربوط به زیارت جسمانی خود در حرم را مرور و با این کار، تجربه قدسی تشرف به حرم مقدس امام حسین(ع) و حالت آستانگی را دوباره در ذهن خود تداعی می‌کند.
انجام زیارت فراتر از انجام آداب به صورت جسمانی و کالبدی، عرصه احساسات انسانی عمیق است. احساس و عاطفه نقش بسیار مهمی در مراحل مختلف زیارت دارد و به‌راحتی می‌توان ادعا کرد در مراحل مختلف انجام زیارت همراه زائر است. این احساسات و عواطف در مراحل مختلف زیارت متغیر و گوناگون است و سبب می‌شود زائر حالات مختلفی را تجربه کند. در زیارت از راه دور، تمام مراحل «جدایی»، «تعلیق»، «آستانگی» ‌و «بازگشت مجدد»  که «ون ژنپ» از آن به عنوان مراحل انجام زیارت یاد کرده هم به نوعی اتفاق می‌افتد. اگر چه حالت‌هایی مثل احساس خشوع و لرزش در قلب ناشی از مواجهه با قبر امام و مکان مقدس کاملاً با زیارت حضوری یکسان نیست اما خاطرات مربوط به حضور جسمانی در حرم و مشاهده ضریح امام حسین(ع) و معانی مرتبط با آن، هر زمان در فضای مناسکی برای عزاداران میسر است.
با توجه به آنکه تجربه دینی در بستری از فوران عواطف از خلال مناسک شکل می‌گیرد، عزاداران نیز در جریان انجام توسل و سلام دادن از راه دور خود، بدون نگرانی از اینکه مورد قضاوت قرار گیرند در جمع، به بیان احساسات و عواطف مذهبی و معنوی خود می‌پردازند. دقیقاً مانند همان لحظاتی که رو به ضریح مقدس امام طلب حاجت می‌کنند یا برای بخشودگی گناهانشان اشک می‌ریزند و پس از این حاجت خواستن‌ها، نیایش‌ها و مغفرت‌طلبی دسته‌جمعی، همان احساس شادی و سبکی و بهجت معنوی پس از انجام زیارت و رساندن دست به ضریح، در میان عزاداران موج می‌زند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.