با وجود این، ناچیز بودن حقوق و مزایا تنها مشکل سرایداران مدارس که تعدادشان به ۶۰هزار نفر می‌رسد، نیست.

با موتور مسافرکشی می‌کنم

مرد میانسالی که با چهار فرزند، خدمتگزار مدرسه‌ای در حوالی میدان انقلاب تهران است، به قدس می‌گوید: حدود ۲۵سال سابقه کار در مدرسه را دارم. هر روز نیز پیش از حضور بچه‌ها و مدیران در مدرسه حاضر و یک تا دو ساعت پس از خروج آن‌ها و تمیز کردن اتاق‌های مدیران، آزمایشگاه، نمازخانه، کلاس‌ها و حیاط مدرسه و... از آنجا خارج می‌شوم. البته گاهی این مدت به‌خاطر برگزاری بعضی از مناسبت‌های خاص مثل انتخابات مجلس، همایش‌ها و... بیشتر هم می‌شود.

گاهی مجبور می‌شوم ۸ تا ۹ بار پله‌های ساختمان چهار طبقه مدرسه را بالا و پایین بروم، با این‌حال، کار در مدرسه و برای بچه‌ها برای آنکه در فضایی تمیز درس بخوانند، عشق است و من از این بابت مشکلی ندارم اما اینکه دستمزد نیروهای خدماتی با دیگر همکاران ما این همه تفاوت داشته باشد، اصلاً منصفانه و عادلانه نیست.

امسال با اضافه کاری، حداکثر ماهی ۷میلیون و ۹۰۰هزار تومان حقوق دریافت می‌کنم که ۹۰۰هزار تومان آن هم بابت بیمه کم می‌شود. اگر عصرها یا شب‌ها با موتورسیکلت، مسافرکشی نکنم آن‌وقت باید کاسه گدایی به دست بگیرم تا بتوانم شکم خانواده‌ام را سیر کنم.

از ترس دزد مرخصی نمی‌روم

محمد هم که از ۱۲سال پیش تاکنون سرایدار مدرسه‌ای در محله یوسف‌آباد تهران است، به قدس می‌گوید: جدا از بحث حقوق کم ماهیانه، یکی دیگر از مشکلات سرایدارها و خدمتگزاران مدارس، این است که تکلیف خود را نمی‌دانند که جزو رسته آموزشی هستند یا اداری. وقت افزایش حقوق و مزایای کارکنان و اجرای قانون رتبه‌بندی معلمان، می‌ آموزش و پرورش به این بهانه که خدمتگزار در رسته اداری قرار می‌گیرد، این قشر مظلوم و محروم را حذف می‌کند و وقتی قرار می‌شود امتیازی برای رسته اداری قائل شوند به این بهانه که محل فعالیت سرایداران و خدمتگزارن در مدرسه است و این فضا هم در حوزه آموزشی است،، باز این قشر را از امتیاز مورد نظر محروم می‌کنند.

وی نداشتن امنیت شغلی به‌ویژه برای نیروهای خدماتی قراردادی را یکی دیگر از چالش‌ها  می‌داند و می‌گوید: بعضی از همکاران ما در کنار کار در مدرسه، ادامه تحصیل هم داده‌اند و از دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دانش‌آموخته شده‌اند اما نظام آموزش و پرورش تاکنون اقدامی برای تبدیل وضعیت شغلی آنان انجام نداده است.

وی ادامه می‌دهد: فضایی که برای اسکان سرایدار در نظر گرفته شده، حداکثر ۶۰ مترمربع است. این فضا شاید برای یک خانواده سه نفره و بسته مناسب باشد اما برای خانواده‌ای با اعضای بیشتر مناسب نیست. به همین خاطر بعضی از سرایدارها مجبور می‌شوند رفت و آمدشان را با اقوام محدود کنند.

وی کمبود نیروی خدماتی را یکی دیگر از چالش‌ها می‌داند و می‌گوید: برخی مدارس خیلی وسیع هستند و دانش‌آموزان زیادی هم در آن تحصیل می‌کنند. بنابراین علاوه بر سرایدار باید خدمتگزار هم داشته باشند. مثلاً در همین مدرسه که به دلیل ویژگی‌های یاد شده، علاوه بر نگهبان شب و سرایدار، یک نفر هم به عنوان خدمتگزار در آن فعالیت می‌کرد الان به دلیل کمبود نیروی خدماتی همه این کارها را من به عنوان سرایدار انجام می‌دهم. به همین خاطر از ترس اینکه دزد به مدرسه نزند، مرخصی نمی‌روم و اگر روزی به هر دلیل ازجمله بیماری مجبور به مرخصی گرفتن شوم حتماً پسرم را جایگزین خودم می‌کنم.

آدم شرمنده می‌شود

وضعیت سخت سرایدارها و نیروهای خدماتی را مسئولان هم تأیید می‌کنند. قاسم احمدی لاشکی، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش به قدس می‌گوید: نظام آموزش و پرورش فقط شامل معلم، معاون و مدیر مدرسه نیست، در کنار این‌ها مربی پرورشی، مراقب سلامت، سرپرست کارگاه و نیروهای خدماتی هم قرار دارند که به باور بنده مهم‌تر از همه باید سرایدار هستند.

در گذشته به سرایدار مدرسه، بابای مدرسه می‌گفتند، یعنی کسی که جدا از پاکیزگی و حفظ اموال مدرسه، ادب را هم به بچه‌ها یاد می‌دهد؛ با این‌حال، متأسفانه الان این قشر را خوب نمی‌بینیم و تعارفی هم در این باره نیست.

لاشکی با تأکید بر اینکه حقوق و دستمزد نیروهای خدماتی در حد و اندازه لازم نیست، تصریح می‌کند: انسان وقتی می‌بیند این افراد بر اساس حکم -کارگزینی- ماهیانه ۷میلیون و ۹۰۰هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند و مجبورند با این میزان حقوق زندگی کنند، واقعاً شرمنده می‌شود.

وی می گوید: برای بهبود وضعیت حقوق نیروهای خدماتی آموزش و پرورش اقدامات و تلاش‌هایی آغاز شده است. برای این منظور از دو مسیر کار را شروع کرده‌ایم. ابتدا این موضوع از درون نظام آموزش و پرورش پیگیری شده است؛ تا جایی که وزیر آموزش پرورش به آقای ستاری‌فر، معاون وقت برنامه‌ریزی و توسعه منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش دستور داد راهکاری پیدا کند که از منابع مالی داخلی مقداری به نیروهای خدماتی کمک کنیم. از سوی دیگر نیز همین کار را با عنوان فوق‌العاده ویژه از طریق مجلس و در قالب برنامه هفتم توسعه و بند ۱۰ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری پیگیری می‌کنیم تا حقوق این نیروها به سطح قابل قبولی برسد. همین رویکرد را برای نیروهای اداری صرف هم دنبال می‌کنیم.

وی سپس به بحث کمبود نیروی خدماتی می‌پردازد و می‌افزاید: از ۱۰سال پیش تاکنون بسیاری از نیروهای خدماتی مدارس بازنشسته شدند و برای جایگزینی آن‌ها اقدام مؤثری صورت نگرفته، به همین خاطر در حال حاضر ۴۷هزارو۹۰۸ نیروی خدماتی کم داریم. البته خوشبختانه با رایزنی‌هایی که وزارت آموزش و پرورش با دولت و سازمان امور استخدامی داشته اجازه جذب ۲۰هزار نیروی خدماتی برای سال جاری داده شده که اگر این اتفاق بیفتد بخشی از کمبود نیرو در این حوزه رفع می‌شود.

احمدی لاشکی در خصوص تبدیل وضعیت شغلی نیروهای خدماتی هم می‌گوید: بعضی از نیروهای خدماتی در طول خدمتشان ادامه تحصیل دادند و مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد گرفته‌اند و حالا دوست دارند یک پله ارتقای شغلی پیدا کنند، اما نکته اینجاست کسی که می‌خواهد کار اداری و یا آموزشی انجام دهد ابتدا باید آموزش‌هایی در این زمینه‌ها ببیند. یعنی این‌گونه نیست که چون مدرک دانشگاهی دریافت کرده می‌تواند تبدیل وضعیت شغلی پیدا کند و کار را انجام دهد، خیر!  الان کسی که مدرک دکترا هم داشته باشد اگر بخواهد با استفاده از ماده ۲۸ قانون آموزش و پرورش، معلم شود باید در آزمون استخدامی قبول شود و سپس دوره یک ساله آموزشی را در دانشگاه فرهنگیان سپری کند، هرچند از دانشگاه تهران دانش‌آموخته شده باشد. بنابراین برای نیروهای خدماتی نیز باید این فرایند طی شود. البته شاید این پرسش مطرح شود که آیا اکنون می‌توانیم این کار را انجام دهیم؟ پاسخ ما منفی است، چون این افراد با این قید که قرار است نیروی خدماتی باشند، جذب آموزش و پرورش شده‌اند و اگر الان ارتقای شغلی پیدا کنند و جایگزینی برای آن‌ها نداشته باشیم قطعاً کمبود نیرو در این حوزه تشدید می‌شود، به همین خاطر تصمیم وزارتخانه این است در صورت صدور مجوز ۲۰هزار نیروی خدماتی در سال جاری، آن‌هایی که شایستگی‌های لازم را برای امور اداری آموزشی دارند و می‌خواهند فرایند تبدیل و ارتقای شغلی را طی کنند، در اولویت قرار خواهند گرفت. یعنی ابتدا این نیروها را تبدیل می‌کنیم و بعد نیروهای جدید جایگزین آن‌ها می‌شوند.

معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش در پایان به مشکل نبود امنیت شغلی برای نیروهای خدماتی قراردادی اشاره می‌کند و می‌گوید: قراردادی‌های ما یک‌ساله هستند و این یک قاعده است، بنابراین اگر مجوز جذب ۲۰هزار نیروی خدماتی صادر شود حتماً نیروهای قبلی را تبدیل وضعیت شغلی می‌کنیم اما اگر با قرارداد معین جذب شده باشند باید قراردادشان به صورت سالانه تجدید شود.