یکی از موضوعاتی که همزمان با آغاز سال تحصیلی در نظام آموزشی حائز اهمیت است؛ موضوع جداماندگان از تحصیل و نوجوانانی است که به دلایل مختلف از ادامه تحصیل در مقطع متوسطه سر باز می‌زنند.

اشتغال و ازدواج نوجوانان و نبود مدارس متوسطه در برخی مناطق روستایی و محروم موجب شده است تا درصدی از دانش آموزان با اتمام درس در دوره ابتدایی و یا متوسطه اول، تحصیل خود را ادامه ندهند.

عباس سلطانیان مدیرکل دفتر آموزش دوره دوم متوسطه نظری معاونت آموزش متوسطه آموزش و پرورش، گفت: مطابق برنامه درسی ملی، حضور مشاور در ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره از اول ابتدایی تا پایان متوسطه الزامی است.

یعنی مشاور فقط مربوط به دوره متوسطه و هدایت تحصیلی نیست، فرآیند هدایت تحصیلی و انتخاب شاخه و رشته فرآیندی است که ابتدا و انتهای آن در کل دوران تحصیل دانش آموز جریان دارد.

اگر این درک ایجاد شود که در کل دوران تحصیل ما نیازمند مشاوره تحصیلی، تربیتی و شغلی به دانش‌آموزان هستیم؛ مطابق نظام جامع مشاوره و هدایت تحصیلی حدود ۴۹ هزار مشاور نیاز خواهیم داشت.

وی با اشاره به ضرورت جذب نیروی مشاور برای مدارس گفت: به دلیل کمبود نیروی مشاور، در حال حاضر فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در دوره اول متوسطه و به طور خاص در پایه نهم انجام می‌شود.

سلطانیان با بیان اینکه کانون اصلی ارائه خدمات مشاوره‌ای در حال حاضر دوره اول متوسطه است، گفت: در حال حاضر حدود ۱۳۶۰۰ مشاور در حال خدمت هستند؛ بخشی از این مشاوران در دوره دوم متوسطه و تعداد اندکی هم در دوره ابتدایی خدمت می‌کنند. لذا اگر بخواهیم به صورت آرمانی نگاه کنیم فاصله بسیار زیادی با نیازهای ما وجود دارد.

مدیرکل دفتر آموزش دوره دوم متوسطه نظری افزود: در این سال‌ها هم از طریق دانشگاه فرهنگیان و هم از طریق ماده ۲۸ تلاش شده است تا ما بتوانیم مشاوران بیشتری را جذب کنیم. در آزمون استخدامی آموزگاری و دبیری حداقل در دوره دوم متوسطه ۲۸ هزار نفر را از طریق ماده ۲۸ برای سال تحصیلی جاری جذب خواهیم کرد.

سلطانیان با اشاره به رصد دقیق میزان بازماندگان از تحصیل گفت: آنچه که در حال حاضر انجام دادیم این بوده است که دسترسی مناسبی را در سامانه سیدا برای مدیران ایجاد کردیم که مدیر مدرسه لازم نباشد به صورت موردی پرونده دانش آموزانش را بررسی کند.

مدیر مدرسه می‌تواند آمار و اطلاعات دانش آموزانی را که سال گذشته در مدرسه حضور داشتند، درس خواندند و امسال در هیچیک از مدارس داخل یا خارج از کشور ثبت نام نکردند مشخص کنند و ضمن تماس آنان علت عدم مراجعه آنان مشخص شود.

وی با بیان اینکه به استناد آئین نامه‌ها مدیر می‌تواند مداخلاتی برای بازگشت و جذب بازماندگان از تحصیل داشته باشد؛ خاطر نشان کرد: در برخی از زمان‌ها مدیر باید صرفاً گزارش دهد برای مثال دانش آموزانی هستند که علت عدم حضور آنان اشتغال به کار است و برای امرار معاش و تأمین زندگی قادر به ادامه تحصیل نیستند؛ مدیر باید این موضوع را به اداره آموزش و پرورش گزارش کند یا از طریق بهزیستی و نهادهایی که می‌توانند کمک کنند و یا خیرین به این موضوعات ورود پیدا کند، تا ضمن برطرف کردن مشکل فرد، وی بتواند در مدرسه حضور یابد.

سلطانیان عامل دیگر ترک تحصیل را ازدواج دانش آموزان دانست و گفت: برخی از دانش آموزان هم به دلیل ازدواج فکر می‌کنند دیگر نمی‌توانند ادامه تحصیل دهند و باید ترک تحصیل کنند؛ در صورتی که شورای عالی آموزش و پرورش در ماده ۶۹ آئین نامه اجرایی مدارس راه را برای ادامه تحصیل دانش آموزان مشخص کرده است.

مطابق این ماده این دانش آموزان می‌تواند در مدرسه در کنار سایر دانش آموزان با رعایت مسائل اخلاقی و تربیتی ادامه تحصیل دهند، و یا به مدارس بزرگسالان مراجعه و در آن مدارس تحصیل کنند.

اینکه اگر دانش آموزی متأهل شد و ازدواج کرد حتماً باید از مدرسه جدا شود یک برداشت اشتباه و غلطی است که متأسفانه در برخی از مدارس و خانواده‌ها وجود دارد و ما تلاش کردیم که این موضوع را برای همه افراد روشن کنیم.

علت ترک تحصیل دانش آموزان بسیار متنوع است

سلطانیان با بیان اینکه علت ترک تحصیل بسیار متنوع است؛ گفت: در استان‌ها دلایل مختلفی برای ترک تحصیل وجود دارد. در دوره متوسطه دوم پوشش تحصیلی ۹۸/‏۷۹ درصد است. یعنی از مجموع ۱۰۰ درصد دانش آموزان لازم التعلیم که باید در دوره متوسطه دوم حضور داشته باشند ۷۹.۹۸ درصد حضور دارند.

مدیرکل دفتر آموزش دوره دوم متوسطه نظری افزود: بقیه آنان به دو دسته تقسیم می‌شوند یا دانش آموزانی هستند که بنا به دلایل مختلف در دوره قبلی یعنی دوره متوسطه اول با کبر سن حضور دارند و یا افرادی هستند که در سنوات قبل ترک تحصیل کردند و اگر برای امسال بخواهیم آنان را به مدرسه بازگردانیم آخرین مدرک تحصیلی آنان متناسب با دوره‌های ما نیست.

به عنوان مثال سن لازم التعلیم در دوره دوم متوسطه ۱۵ تا ۱۷ سال تمام است اما مدرک تحصیلی تعدادی از بازماندگان از تحصیل مربوط به دوره ابتدایی یا اول متوسطه است و لذا چنین فردی را نمی‌توانیم در دوره دوم متوسطه ثبت نام کنیم و این فرد باید از طریق نهضت سوادآموزی و مدارس بزرگسالان در دوره اول ادامه تحصیل دهد.

ازدواج مانع تحصیل در مدرسه نیست

وی با اشاره به طرح شهید محمودوند گفت: ما در طرح شهید محمودوند در حال انجام همین اقدامات هستیم و ضمن شناسایی و رصد دقیق دانش آموزان بازمانده از تحصیل، تمرکز ویژه خود را بر دانش آموزان ترک تحصیلی گذاشتیم؛ یعنی همان کسانی که سال گذشته محصل بودند و امسال فعلاً در مدرسه ثبت نام نکردند. این‌ها افرادی هستند که بیشتر باید به آن ها توجه کنیم تا مانع از ترک تحصیل دائمی آنان شویم.

سلطانیان افزود: امسال به صورت جدی با مدیران مدارس گفت و گو کردیم تا فرآیند ثبت نام دانش آموزان و پیگیری مسائل بازماندگان از تحصیل خود را به مهر و آبان موکول نکنند.

یعنی تمام تلاش خود را معطوف به نوجوانانی کردیم که سال گذشته در مدرسه بودند و امسال فعلاً در مدارس ثبت نام نکردند تا این افراد را به مدارس بازگردانیم و فعلاً توجه ما ترک تحصیلی‌های دوره متوسطه است. دانش آموزانی که سال گذشته در دوره متوسطه محصل بودند و امسال در دوره متوسط حضور ندارند.