اینکه یک بانوی خانه‌دار و مادر سه فرزند در کنار رسیدگی به امور جاری زندگی و فرزندان و انجام کارهای داخل منزل و البته ایفای نقش همسری و مادری، بتواند با همت و تلاش، مدارج عالی در هنر خوشنویسی را در مدت زمان حدود دو سال (با کم و بیش آن) طی کند و همچنین حافظ 16جزء قرآن کریم هم باشد، شاید اتفاق بی‌نظیر و یا کم‌نظیری نباشد، اما به هرحال حکایت از صبر، استقامت و پشتکار وی برای رسیدن به موفقیت‌هایی دارد که شاید خیلی‌ها نتوانند به آن‌ها نائل شوند. به مناسبت هفته خوشنویسی که به ابتکار انجمن خوشنویسان ایران از تاریخ 21 تا 28 مهرماه، نام‌گذاری شده، با «فاطمه مشکی‌باف مقدم» خادمیار 32ساله بخش خواهران خدمه حرم مطهر رضوی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

کنار فرزندانم خوشنویس شدم

خانم مشکی‌باف در دانشگاه ریاضی محض خوانده و احتمالاً وقتی با عدد و رقم سروکار داشته هیچ‌وقت فکر نمی‌کرده روزی شب و روزش با قلم و دوات و آیات و اشعار بگذرد. خودش درباره ورود به دنیای هنر خوشنویسی می‌گوید: همه چیز از آموزش خط تحریری به فرزندانم شروع شد. تابستان سال1400 دو نفر از فرزندانم زیر نظر استاد حسین قائمی، از اساتید انجمن خوشنویسان مشهد آموزش می‌دیدند. بنا به سفارش همسرم من هم آهسته آهسته علاقه‌مند به یادگیری هنر خوشنویسی شدم. ابتدا زیر نظر استاد قائمی، از آموزش خط نستعلیق شروع کردم. در مدت چند ماه خط نستعلیق مراحل مربوط یعنی مقدماتی، متوسط و خوش را فراگرفتم و بهمن1400 موفق به دریافت مدرک درجه خوش در این رشته از انجمن خوشنویسان ایران شدم و آموزش‌هایم را برای دریافت مدرک درجه عالی ادامه دادم. در اردیبهشت1401 مدرک عالی در رشته نستعلیق را گرفته و شهریور 1401 نیز در آزمون رشته ثلث و کتابت شرکت کردم و توانستم با موفقیت مدرک عالی در این رشته‌ها را از انجمن خوشنویسان ایران دریافت کنم. معمولاً یک هنرجوی رشته خوشنویسی وقتی وارد مراحل و مدارج مختلف این هنر و دریافت مدارک مربوط از انجمن خوشنویسان ایران می‌شود، حدود دوسال وقت لازم است تا مراحل را به‌طور کامل بگذراند و در آزمون‌های انجمن خوشنویسان ایران، قبول و موفق به دریافت مدارک مربوط در درجات بالا شود. به لطف خداوند و عنایات امام هشتم(ع) و با آموزش‌ها و راهنمایی‌های استاد قائمی، من توانستم بهمن1401 سه مدرک خوشنویسی با درجه ممتاز در رشته‌های ثلث، نستعلیق و کتابت را از انجمن خوشنویسان ایران دریافت کنم. این اتفاق کم‌سابقه‌ای است که به لطف خدا توانستم به آن نائل شوم. پس از آن مسیر را ادامه دادم تا بتوانم همچنان مدارج عالی این هنر را طی کنم و توانستم به لطف خداوند و براساس اعلام نتایج آزمون انجمن خوشنویسان در اردیبهشت1402 تنها هنرجوی این رشته در میان بانوان و آقایان در سطح کشور باشم که با نمره20 قبول شوم. در حال حاضر هنرجوی خوشنویسی برای دریافت مدرک درجه فوق ممتاز خط ثلث و درجه ممتاز خط نسخ و درجه عالی خط شکسته نستعلیق زیر نظر استاد قائمی در مشهد هستم.

با مشق آیات، حافظ قرآن شدم

این خادمیار حرم مطهر در کنار آموزش هنر خشنویسی و طی مدارج عالی آن تلاش کرده یکی از حافظان قرآن کریم هم باشد و به گفته خودش تا امروز توانسته به لطف خداوند، حافظ 16جزء قرآن مجید شود. او درباره پیوند این راه معنوی و هنرش می‌گوید: «من چون حافظ 16جزء قرآن کریم هستم، به نوبه خودم از خوشنویسی برای حفظ آیات قرآن کریم کمک می‌گیرم. به این‌گونه که چون سرمشق‌های استاد قائمی را باید چندین مرتبه شاید 20 یا 30 دفعه بیشتر بنویسم تا درست و اصولی از کار دربیاید، به همین روش، آیات قرآن را که می‌نویسم، این آیات برایم تداعی شده و بهتر آنان را حفظ می‌کنم». خانم مشکی‌باف با بیان این نکته و  تعریف هنر خوشنویسی به شرح تأثیر این هنر در زندگی‌اش پرداخته و می‌گوید: «هنر خوشنویسی تلفیقی از دانش، هنر و عرفان است. خوشنویسی یعنی توجه به جنبه تصویری و رعایت اصول و قواعد زیباشناختی حروف و کلمات. خوشنویسی هنری است که هم ارزش کلامی و هم ارزش تصویری دارد و توجه به این خواص مشترک، مهم‌ترین وسیله برای بیان عواطف درون و پیام‌های فرهنگی و اجتماعی است. ازطرف دیگر، هنر با دل و جان سروکار دارد. اصلاً کار هنر، کار دل است. دل مخزن هنراست. دل یک هنرمند است که مغز و فکر و دست و زبان او را پای کار می‌آورد. در این میان هنر خوشنویسی ارتباط نزدیکی با معنویت، معرفت، شناخت و بصیرت دارد. موضوع مهم دیگر، توجه به سخن گهربار حضرت امام خمینی(ره) است که فرمودند: «... هنر، دمیدن روح تعهد در کالبد انسان‌هاست...» این تعهد و سپس تقویت صبر، استقامت و پشتکار برای رسیدن به هدف در هنر خوشنویسی برای من و امثال من بیشتر تجربه می‌شود».

دوست دارم صحن و سرای ائمه بقیع(ع) را خوشنویسی کنم

هنرمند در مسیر آموزش هنر و کسب تجربه با هنرش زندگی می‌کند و تمام آرزوها، افکار و رؤیاهایش با آن درآمیخته می‌شود و اینجاست که با استفاده از هنر به بیان این آرزوها و رؤیاها می‌پردازد. در این میان هنرمند متعهد سعی می‌کند با بهره‌برداری از هنرش به ترویج معارف اسلامی و انسانی نیز بپردازد. امری که این خادمیار حرم مطهر نیز با آن آشناست و درباره‌اش  می‌گوید: من با خوشنویسی، قلم و دوات و کاغذ خطاطی، خط ثلث، نستعلیق و... و همه موضوعات مرتبط با خوشنویسی زندگی می‌کنم. همیشه در آرزوها و افکارم، خوشنویسی جای دارد. به عنوان مثال دوست دارم آیات شریفه قرآن و احادیث حضرات معصومین(ع)، متن وصیت‌نامه شهدا، سخنان بزرگان و اولیای الهی و... را خوشنویسی کرده و برای ترویج معارف دینی و تعظیم شعائر الهی به دیگران تقدیم کنم. یکی از مهم‌ترین آرزوهایم این است در دوران ظهور امام عصر، حضرت مهدی موعود(عج) بتوانم دستورات و نامه‌های ایشان را خطاطی و خوشنویسی کنم. همچنین روزی فرا برسد تا با همت عاشقان اهل بیت عصمت وطهارت(ع) برای قبور مطهر ائمه بقیع(ع) ضریح و بارگاهی ساخته شود و امیدوارم این توفیق نصیبم شود بتوانم برای این ضریح مقدس، آیات قرآن و نام مبارک حضرات معصومین(ع) را خوشنویسی کنم.

محمدحسین مروج کاشانی