فضل الله زرین جویی رئیس میراث فرهنگی و صنایع دستی معاونت گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش درباره ظرفیت‌ها و جایگاه میراث فرهنگی در پیشرفت گردشگری جزیره و اقداماتی که طی ۵ سال اخیر در این باره افتاده گفت: گردشگری و میراث فرهنگی لازم و ملزوم یکدیگرند بدین معنی که گردشگری بدون میراث فرهنگی فارغ از محتوا خواهد بود و میراث فرهنگی نیز صرفاً با گردشگری قدرت عرضه جهانی پیدا می‌کند.

وی افزود: جزیره کیش از منظر میراث فرهنگی دارای یک محوطه تاریخی و ۶ بنای ثبتی در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی کشورمان و ظرفیت‌های بسیار دیگری از جمله بافت‌ها و روستای تاریخی است. یکی از این ظرفیت‌ها در جزیره کیش، گردشگری فرهنگی و تاریخی است که در رأس آن محوطه تاریخی حریره به عنوان گنجینه هویت بخش جزیره کیش با پیشینه حداقل هزار سال قرار دارد.

زرین جویی ادامه داد: با رفع موانع بر اساس ضوابط و مقررات سازمان جهانی یونسکو و آماده سازی زیرساخت‌ها و همراهی وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، شهر تاریخی حریره که از نظر معماری با سایر بنادر تاریخی خلیج فارس مانند کنگ، لافت، سیراف و مکران دارای بافت تاریخی، نوار ساحلی و میراث ملموس و ناملموس است و ارتباط مستقیمی با هم دارند و روایتگر تاریخ مردمان خلیج فارس هستند می‌تواند در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به عنوان بخشی از سکونت‌گاههای تاریخی حاشیه شمال خلیج فارس قرار گیرد.

وی افزود: ثبت این شهر تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو در آینده‌ای نه چندان دور علاوه بر اینکه به عنوان یکی از اسناد مهم خلیج فارس در اثبات حقانیت خلیج همیشه فارس خواهد بود می‌تواند جایگاه گردشگری کیش را در سطح بین المللی با نگرش گردشگری فرهنگی و تاریخی ارتقا دهد.

این مدیر فرهنگی بیان کرد: حوزه میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد کیش با برنامه ریزی و نگاه به آینده، چشم اندازها و مأموریت‌های تعیین شده بر اساس اهداف و راهبردهای اصلی سازمان در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی، طی چند سال اخیر اقدامات قابل توجهی در جهت آماده سازی زیرساخت‌ها بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌های ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو با همکاری و همراهی وزارت میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان هرمزگان انجام داده است که از جمله مهمترین آنها تهیه طرح راهبردی و پلان مدیریت شهر تاریخی حریره در هشت پاره و منطبق بر طرح جامع مقصد کیش است که یکی از مهمترین گام‌ها در جهت تحقق اهداف ثبت جهانی و تعریف جایگاه این جاذبه تاریخی گردشگری ارزشمند به شمار می‌آید.

مرمت چاه‌های دستکند بندرگاه حریره با استفاده از مشاوران بین المللی

وی گفت: هماهنگی ایجاد پایگاه ملی حریره راه اندازی کارگاه مرمت آثار به دست آمده از این شهر، ایجاد مخزن اشیا شهر تاریخی حریره، راه اندازی فاز نخست موزه اشیا به دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی حریره، مرمت ابنیه محوطه و ساماندهی محوطه برای بازدید گردشگران، طراحی و اجرای سردر ورودی شهر تاریخی حریره، کف‌سازی و ایجاد مسیر بازدید سایت تاریخی حریره به جهت سهولت دسترسی گردشگران به محوطه و ابنیه کاوش شده، حفاظت و مرمت چاه‌های دستکند بندرگاه حریره با استفاده از مشاورین بین المللی، طراحی و اجرای تابلوهای معرفی و اطلاع رسانی محوطه حریره، نصب دوربین‌های مداربسته برای پایش تصویری و حفاظت از ابنیه و محوطه و نورپردازی و راه اندازی سیستم صوتی محوطه از دیگر اقدامات در این زمینه است. پروژه‌های زیاد دیگری نیز مانند کاوش‌های باستان شناسی، راه اندازی فاز تکمیلی موزه باستان‌شناسی و غیره در دست اقدام است.

وی درباره پیگیری ثبت شهر تاریخی حریره در فهرست سازمان همکاری جهان اسلام (آیسسکو) توضیح داد: ثبت محوطه حریره در آیسسکو (میراث جهان اسلام) گامی مثبت در راستای جذب گردشگر خارجی، راه یابی جزیره کیش به فهرست میراث جهانی و قرارگیری در مسیر بازدید گردشگران خارجی، نزدیک‌تر شدن به ثبت محوطه در فهرست یونسکو است.

رئیس میراث فرهنگی و صنایع دستی کیش تصریح کرد: در راستای مرمت و احیا ابنیه در حوزه میراث فرهنگی کیش، عملیات اجرایی مرمت و بهسازی مانند آسیب شناسی و طراحی مرمت ابنیه میراث صورت گرفته که در این خصوص مسجد قاجاری حضرت امیر (ع) در دو فاز مرمت و بازسازی شد و فاز سوم که مرمت تکمیلی خواهد بود در دستور کار قرار دارد.

وی ادامه داد: مقاوم سازی، استحکام بخشی و مرمت کاخ مرجان با همکاری حوزه‌های معاونت عمرانی و زیر بنایی و شرکت عمران آب و خدمات در مراحل پایانی است که با تعیین کاربری متناسب با شئونات بنا و به جهت حفظ اثر مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.

زرین جویی بیان کرد: فاز اول مرمت مسجد قاجاری ماشه به عنوان یکی از قدیمی ترین مساجد کیش به اتمام رسیده است که در فاز دوم و با انجام دفع رطوبت محیطی مسجد این بنا مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت. همچنین مجموعه کاخ کیش الیت و همینطور بازار قدیم کیش (فرانسه) از ابنیه ثبت شده در فهرست آثار ملی هستند که لازم است مرمت، احیا، بهره برداری از آنها صورت گیرد که با توجه اینکه مالکیت آنها در اختیار بخش خصوصی است تلاش می‌شود با همکاری و همراهی آنها تعیین تکلیف و اقدامات مرمتی در این زمینه نیز انجام و به چرخه گردشگری کیش اضافه شود.

ثبت قنات‌های کیش

این مقام مسئول همچنین درباره میراث ناملموس نیز گفت: پس از نشست‌هایی که به دفعات با بومیان به صورت رسمی و غیر رسمی برگزار شد، حداقل ۱۲ مورد ارزشمند از آداب و رسوم جزیره کیش در حوزه میراث فرهنگی ناملموس شناسایی شده که هشت پرونده آن در حال حاضر به اتمام رسیده و به وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای ثبت در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ارسال شده است که این موارد شامل بازی‌های بومی محلی مکصی (moksi) و کی رام (keyram)، غذاهای مجبوس و مضروبه، فضاهای معماری مجلسی و فضای مربعه یا مضیف و شیرینی‌های لگیمات و نان لوس است.

زرین جویی، ثبت قنات‌های کیش را از دیگر اقدامات این بخش دانست و گفت: مجموعه پنج مجموعه قنات در جزیره کیش موجود است که پس از شناسایی آنها پرونده ثبت در فهرست آثار ملی تکمیل و به وزارت خانه میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی ارسال شده و امید است که در سال ۱۴۰۲ این مهم میسر شود.

وی ادامه داد: در راستای استفاده از تمامی ظرفیت‌های گردشگری تاریخی و فرهنگی، تسهیل شرایط صدور مجوز توسعه اقامتگاه‌های بومگردی در بافت‌های قدیمی کیش، جلب مشارکت همگانی در راستای توجه به فرهنگ بومی و منطقه‌ای و تسهیل شرایط ایجاد رستوران و سفره خانه با غذاهای بومی محلی برای ارائه به گردشگران و احیا باغ‌ها، قنات‌ها، ساخت بازارچه‌های محلی با مشارکت بومیان و همینطور احیا جشن‌های بومی کیش را در دستور کار خود قرار داده است.