ورود تلویزیون به مسئله فلسطین در برنامه «به افق فلسطین» از این منظر دارای اهمیت است که رسانه ملی به جایگاه ملی بودن خود و تکثر نگاه برگشته است. البته این برنامه تولید سازمان فرهنگی و هنری اوج است و شبکه افق، بستری برای پخش آن شده است اما پیش از این تلویزیون با پخش برنامه گفت‌وگومحور «شیوه» روی آنتن شبکه4 نشان داد می‌تواند تریبونی برای بیان دیدگاه‌ها و افکار طیف‌های مختلف باشد، اگرچه کم‌طاقتی عده‌ای سبب شد میهمانان «شیوه» هم تک‌طیفی شوند اما «به افق فلسطین» که بار دیگر تریبون رسانه ملی را در اختیار طیف‌ها و دیدگاه‌های به اصطلاح «مخالف» قرار داده، روزنه امیدبخشی برای بازگشت رسانه ملی به مرجعیت رسانه‌ای خودش است، مرجعیتی که سال‌هاست با تک‌صدایی شدن و نگاه‌های سلیقه‌ای به حاشیه رفته است.  

* نقطه اشتراک گرایش‌های مختلف

پخش برنامه تلویزیونی «به افق فلسطین» در هفته‌های اخیر به دلیل دعوت از میهمانانی که انتظار حضورشان در رسانه ملی نمی‌رفت، بازتاب‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی پیدا کرده است. این برنامه در قسمت اول خود میزبان حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشور و محمد قوچانی، فعال رسانه‌ای اصلاح‌طلب بود که دعوت از قوچانی با توجه به رویکرد فعلی تلویزیون، خارج از روال معمول کلیشه‌های رایج در شبکه‌های تلویزیونی بود.

«به افق فلسطین» در راستای رویه‌ای که چند سالی است «اوج» در پیش گرفته و تلاش دارد از کلیشه‌ای رایج در برنامه‌سازی‌های مناسبتی پرهیز کند و با دعوت از میهمانانی از طیف‌های مختلف فکری و حزبی و حتی کسانی که سال‌هاست به تلویزیون دعوت نشده‌اند، دیدگاه‌های مختلف درباره موضوع حساس این روزهای جهان یعنی جنگ اسرائیل علیه فلسطین را مطرح کند.

اصلی‌ترین ویژگی به افق فلسطین دعوت از میهمانانی است که کمتر به آن‌ها در تلویزیون تریبون داده می‌شود و البته «زنده» بودن گفت‌وگوها هم موجب می‌شود حرف‌ها و انتقادهای آن‌ها روی آنتن گفته شود مثلاً در یکی از این برنامه‌ها، محمد قوچانی از عملکرد خبری تلویزیون در عقب افتادن از پوشش حوادث فلسطین انتقاد کرد و حرف‌های دیگری زد که پیش از این مشابه آن در برنامه «شیوه» از سوی میهمانانی از جریان اصلاحات در تلویزیون گفته شده بود. البته این برنامه میزبان چهره‌های دیگری همچون علی لاریجانی، محمدعلی ابطحی، سعید لیلاز، مجید انصاری، محمدجواد آذری جهرمی و دیگر چهره‌های اصلاح‌طلب بوده تا رویکرد آن را برای انعکاس دیدگاه‌های مختلف در حوزه فلسطین از یکسویه نگری عبور دهد. اگرچه این تکثر دیدگاه به مذاق عده‌ای هم خوش نیامد و صدای اعتراض کارشناس میهمان یکی از برنامه‌های شبکه قرآن را درآورد که چرا تریبون تلویزیون منحصر به یک طیف فکری خاص نیست و همه گروه‌ها در آن اظهار نظر می‌کنند! اظهار نظری که واکنش‌های تندی در پی داشت و بسیاری، تریبون رسانه ملی را از آنِ تفکرات مختلف دانستند.

* کلیشه‌گریزی در مسئله فلسطین

برنامه به افق فلسطین در برگیرنده تمام سلایق مردم در قاب تلویزیونی است که متعلق به مردم ایران با هر گرایشی است از این رو اتفاق مبارکی برای رسانه ملی به شمار می‌رود که انتظار تداوم آن نیز وجود دارد. شعار برنامه از همان ابتدا طرح ناگفته‌ها بود و تلاش داشت با این رویکرد در فرم و محتوا هم کلیشه‌گریز باشد این در حالی است که نگاه تقویمی، نگاه کلیشه‌ای و نگاه پروژه‌ای به مسئله فلسطین موجب شده مخاطب عام از واقعیت آنچه در فلسطین در حال رخ دادن است دور بماند و این برنامه می‌تواند به واکاوی واقعیت‌های پیرامون فلسطین کمک کند.

دعوت از افرادی با جریان‌های مختلف فکری و گاه متعارض با هم درباره موضوع فلسطین که نقطه اتصال و اشتراک تمام جریان‌های فکری و سیاسی داخلی است، نشان از اهمیت پرداخت به مسئله‌ای مورد وحدت ملی دارد.

میز گفت‌وگوی این برنامه که توسط المیرا شریفی مقدم و سیدحسین حسینی (دو مجری تلویزیونی باسابقه خبری) هدایت می‌شود، تلاشی برای بیان دیدگاه‌های مختلف و متکثر درباره مسئله فلسطین است. سازمان فرهنگی و هنری اوج در آثار قبلی‌اش نشان داده از سلایق و طیف‌های مختلف فکری استقبال می‌کند و در این برنامه نیز با رویکردی متفاوت در انعکاس دیدگاه‌های مختلف درباره موضوع حساسی همچون نسبت ایران با مسئله فلسطین و رژیم صهیونیستی، توانسته به اتفاقی ویژه در تلویزیون تبدیل شود.

هر چند این برنامه با یک محتوا و موضوع خاص روی آنتن شبکه افق می‌رود ولی واکنش رسانه‌ها، مخاطبان و کاربران فضای مجازی نسبت به محتوای ارائه شده توسط میهمانان آن و وایرال شدن ویدئوهای کوتاهی از قسمت‌های مختلف این برنامه نشان می‌دهد در کانون توجه افکار عمومی و رسانه‌ها قرار گرفته ‌است.

* آمادگی در جنگ روایت‌ها

برنامه به افق فلسطین سه قسمت دارد؛ یک قسمت میز مستند با اجرای مصطفی شوقی، مستندساز است، اجرای بخش دیگر میز رسانه با محمدعلی صدری‌نیاست و برنامه اصلی هم که ساعت ۲۰ تا ۲۳ هر شب پخش می‌شود و گاهی تا ۳:۳۰ بامداد هم به دلیل وقایع پیش آمده (بمباران بیمارستان المعمدانی) ادامه پیدا کرده بخش اصلی برنامه است که بخشی گفت‌وگومحور و میهمان‌محور است.

در بخش میز مستند، مستندهای مرتبط با مسئله فلسطین و مقاومت پخش می‌شود و در هر قسمت مصطفی شوقی، مدیر خانه مستند سازمان اوج و مجری کارشناس مقابل یک مستندساز می‌نشیند و با او گفت‌وگو می‌کند.

یکی از امتیازهای این برنامه این است که صرفاً راوی اخبار نیست بلکه مسئله قدس شریف را به شکل ریشه‌ای تحلیل می‌کند. مخاطبان پرسش‌های بی‌شماری در ذهن دارند که اگر روشنگری نشود، طرف مقابل یکه‌تاز در جنگ روایت‌ها می‌شود، از این رو «به افق فلسطین» در پاسخ به این نیاز ساخته شده است و در بخش‌هایی با شهروندان فلسطین هم گفت‌وگو می‌کند و با خبرنگار مستقر خود در مناطق جنگی ارتباط می‌گیرد تا راوی اتفاق‌های واقعی و آنچه در فلسطین می‌گذرد از سوی شاهدان عینی باشد.

این برنامه که از اواخر مهر ماه روی آنتن شبکه افق رفته، در طول مدت پخش خود نشان داده تولید برنامه‌هایی از این جنس می‌تواند بستر خوبی برای گفت‌وگو و تبادل نظر چهره‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مختلف فراهم کند و به شبهاتی که در ذهن بسیاری از مردم وجود دارد، پاسخ اقناعی بدهد. «به افق فلسطین» نشان داد بهره‌گیری از ظرفیت‌های رسانه ملی با تنوع‌بخشی به افکار و سلایق مختلف درباره موضوعات مورد دغدغه جامعه، چطور می‌تواند افق‌های جدیدی را پیش روی رسانه ملی بگشاید.