دکتر سعیدرضا عاملی؛ استاد دانشگاه تهران در ارائه‌ای با عنوان " حکمرانی ایرانی اسلامی مولد با بهره‌گیری از هوش مصنوعی فازی مولد: روندها و فرایندهای نظام‌مند" تصریح کرد: فناوری‌های جدید و پدیده‌های جدید اساساً نیاز به یک خرد ارتباطی دارند که این خرد ارتباطی محصول درگیر شدن با سوژه است. "تیلور" یک تعبیری دارد که می‌گوید "اگر دست کثیف نداشته باشید کثافت را درک نخواهید کرد".

عاملی گفت: همیشه یک دعوای فناورانه وجود داشته است که فناوری از روز اول که "گاوآهن" آمده تا صنعت چاپ و ریسندگی که منشا انقلاب صنعتی شدند تا امروز که موضوع هوش مصنوعی مطرح شده است یک عده‌ای "تکنوفوبیا" داشته و از فناوری می‌ترسند و عده‌ای نیز "تکنوفیلیا" دارند که عاشق فناوری هستند و در این میان، فردی که بتواند فناوری را با ظرفیت بهینه بشناسد کم است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی‌ گفت: "مک‌کوئین" در ۶۰ سال پیش هوش مصنوعی را تعریف کرده است: هوش مصنوعی ادامه‌ای از زنجیره‌ای از فناوری‌ها است که یکی پس از دیگری آمده و امروز ظرفیتی را ایجاد کرده است که این هوش رقابتی با هوش انسانی می‌کند.

ویژگی‌ها و خصوصیات هوش مصنوعی

وی ادامه داد: هوش مصنوعی جهت‌دار است و سوال این است که آیا هوش مصنوعی می‌تواند به خواهش اندیشه اسلامی دربیاید؟ ماهیت هوش مصنوعی چیست؟ اولاً خصوصیت هوش مصنوعی جنبه رقومی است که این فناوری دارد. خصوصیت دوم هوش مصنوعی این است که یک فناوری ماژولار است. خصوصیت سوم هوش مصنوعی این است که هوش مصنوعی قابلیت تقسیم‌بندی دارد که می‌تواند صدها و هزاران و حتی میلیاردها لایه داده در آن شکل بگیرد. نزدیک به ۳۰۰ میلیارد پارامتر در چت جی بی تی طراحی شد که براساس این ۳۰۰ میلیارد پارامتر می‌توانست به انواع داده‌ها برگردد و این قدرت رفتن به سمت داده‌ها را ایجاد کرد.

عاملی گفت: خصیصه چهارم هوش مصنوعی این است که یکپارچه است و ما از دهه ۸۰ به این سو از دانش یکپارچه صحبت می‌کنیم و دانش یکپارچه دانشی است که می‌تواند همه متغیرها را با یکدیگر ببیند و می‌تواند آن نظام‌واره را ایجاد کند و سیستم دارد. خصوصیت دیگری که هوش مصنوعی دارد قابلیت تراکم داده‌ای را دارد. خصیصه دیگر هوش مصنوعی، جنبه کوانتومی هوش مصنوعی است بالاخره زمانی که ریزفناوری‌ها ایجاد می‌شوند در مرحله اول با نانو برخورد داریم و نانو می‌توانست یک ریزفناوری را بوجود بیاورد که عدد را به توان منهای ۱۰ برساند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی‌ ادامه داد: بنابراین خود این ریز شدن با جزئیات بیشتر شدن را فراهم می‌کند یعنی همان چیزی که نورون‌های مغز دارند و در بعضی از اسناد آمده که ۲۰۰ میلیارد نورون مغزی برای هر انسان وجود دارد و این نورون‌ها بسیار ریز و جزئی هستند و هوش مصنوعی با پردازش کوانتومی قدرت این ریزنگاه کردن و ریز طراحی کردن برایش فراهم می‌شود. در این نقطه خصیصه الگوریتمی بودن، بسیار اهمیت پیدا می‌کند چراکه از الگوریتم، تعبیر به موجود زنده می‌کنند و مثل انسان است و همانطور که انسان دارای یک ذهنیتی است که جریان افقی و عمودی، رفت و برگشت در آن محسوس است الگوریتم‌ها نیز از همین ماهیت برخوردار هستند که می‌توانند جریان رفت و برگشت ایجاد کنند.

این استاد دانشگاه تهران گفت: هوش مصنوعی به دلیل دانش‌های جدیدی که بر روی هم تلمبار شده و بُعد قوی‌تری به آن داده است تابع منطق فازی است که مبتکر آن یک فرد ایرانی در سال ۱۳۶۵ در هاروارد بوده است. منطق فازی منطق ایجاد تردید است یعنی دیگر صفر و یک نیست و بین صفر و یک میلیاردها جزئیات دیگری باشد که امروز تولیدات فازی آپشن دارند یعنی آپشن‌های جاروبرقی که با منطق فازی تولید شده باشد، بسیار زیاد است یا خودروهای جدیدی که با منطق فازی ایجاد شده‌اند تابع ریزفناوری‌هایی است که گزاره‌های انتخابی بسیار زیادی را فراهم کرده است.

وی ادامه داد: هوش مصنوعی در یک فضای داده‌ای با منطق فضای داده‌ای و با منطق الگوریتم‌های هوشمند رفتار می‌کند.

عاملی گفت: غرب در فناوری، جاده‌سازی، خودروسازی، غذا و ... بسیار موفق عمل کرده است اما آنجایی ناموفق بوده این است که ۲۵ درصد جوانان ۱۸ تا ۲۵ ساله آمریکایی دچار همجنس‌بازی شدند و ۳۰ درصدخانواده‌ها، خانواده‌های تک‌سرپرست هستند و اینگونه شد که خدا را از زندگی خود خارج کردند و منطق الهی و هدفمندی الهی را از زندگی خارج کرده و امروز فناوری تولید می‌کنند.

هوش مصنوعی باید درخدمت توحید باشد

این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: هوش مصنوعی باید به خواهش توحید دربیاید. توحید، سلطه یکی از دیگری را از بین می‌برد. عدالت، توزیع بهینه انجام می‌دهد که این توزیع نیز لزوماً برابر نیست. هوش مصنوعی می‌تواند توحید و عدالت را تأمین کند. زمانی که رهبر معظم انقلاب از لزوم قرار گرفتن ایران در بین ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی استفاده می‌کنند با حفظ آن جامعیت مدنظر ایشان است یعنی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت که خلا جهان امروز است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی‌ گفت: هوش مصنوعی مولد، هوش مصنوعی است که با منطق فازی حرکت می‌کند و قدرت و توانش این را دارد که نیازمند شناسه ایجاد کردن برای هر گره نیست و خود می‌تواند داده را دریافت کند و آن را بازتولید کرده و هدف پردازشی که برای آن ایجاد شده را فراهم کند.

عاملی اظهار کرد: در تفکر اسلامی زمانی که از الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت صحبت می‌کنیم این الگو منطق فازی دارد. یکی از دلایل آن این است که بایستی به اقتضائات زمان توجه کند و به خواهش خواسته‌های زمان دربیاید و اگر اینطور نشود عملاً احکامی را برای فضای اجتماعی صادر می‌کنیم که این احکام مجری ندارد. برای اینکه بتواند به خواهش فضای اجتماعی دربیاد نیازمند این است که بتواند فضای پویایی را به وجود بیاورد. لذا هوش مصنوعی مولد به عنوان هوشی که پویایی لازم را دارد با تفکر اسلامی که اساس آن برتفکر عقلانیت است و مسیر این تفکر عقلانیت، سیر از معلومات تصوراتی و تصدیقی به معلومات و تصدیقات تصوری مجهول است و می‌تواند مجهولات را به معلومات جدید تبدیل کند.

چالش‌های هوش مصنوعی

وی ادامه داد: هوش مصنوعی چالش‌های زیادی دارد. موسسه پیو ۲۰۱۸ یک تحقیقی انجام داده است و در این تحقیق مسائلی را برجسته کرده است که از جمله آنها کنترل کمتر انسان بر روی زندگی خود است چرا که هوش مصنوعی بسیاری از کارهای انسان را انجام می‌دهد و عملاً‌ کاری برای زندگی کردن نداریم.

عاملی گفت: موضوع بعدی سوء استفاده از داده است امروز به صورت فراوان از داده‌های ما سوء استفاده می‌شود. قدرت گوگل به خاطر داده‌های موجود است و این منطق که ۶ میلیارد تولید داده انجام بدهند و گوگل، یوتیوپ، توییتر، MSN و ... که سرمایه‌های زیادی دارند به خاطر داده‌های مردم است یعنی اگر ارزش سرمایه گوگل بالای ۳ تریلیون دلار است برای داده‌هایی است که از مخاطبان دریافت کرده است. درست است که خود گوگل در این مسیر بازتولید کرده و نرم‌افزار ایجاد کرده است اما بنیان آن بر این موضوع استوار است که داده‌های ما سرمایه شرکت‌های بزرگی همچون گوگل است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی‌ تصریح کرد: هوش مصنوعی ارتباطات را کاهش می‌دهد و هوش مصنوعی جای ارتباط‌گر و ارتباط‌گیر می‌نشیند و اساساً‌ انسان از این ارتباط اجتماعی حذف می‌شود. هوش مصنوعی ارتباطات را ضعیف می‌کند.

عاملی با اشاره به چالش دیگری از حوزه هوش مصنوعی گفت:‌ یکسان‌سازی ناشی از الگوریتم‌های توصیه‌گر است چراکه هوش مصنوعی دائماً راه جلوی انسان قرار داده و اجازه تفکر به انسان نمی‌دهد. مجموعه هوش مصنوعی چارچوب‌های رفتاری را ایجاد می‌کند که انسان به ربات تبدیل می‌شود. ما امروز مواجه به انواع بیماری‌های ناشی از فضای توصیه‌گر هوش مصنوعی شدیم.

هوش مصنوعی افزوده؛‌ نسل بعدی هوش مصنوعی

این استاد دانشگاه تهران گفت: نسل بعدی هوش مصنوعی، هوش مصنوعی افزوده است که واقعیت افزوده،‌ واقعیتی است که به ما شبیه می‌شود که در اینترنت ۳ یا وب ۵ یا وب یکپارچه از فضایی صحبت می‌کنیم که به ما و حس و چشم و لمس ما نزدیک می‌شود. در این فضایی که این فناوری روز به روز جلو می‌رود ما به یک ترمز نیاز داریم.