به گزارش خبرنگار قدس، شرکت‌های دانش بنیان، به ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا، اغلب محصول یا محصولاتی دارند که تاکنون موفق به فروش آن نشده‌اند یا در بهترین حالت، فروش بسیار محدودی داشته‌اند. چنانچه این محصول از نوعی باشد که مشتری نهایی آن صرفا دستگاه‌های دولتی، خصولتی، عمومی و شرکت‌ها و موسسات وابسته به آنها باشد، موضوع فروش تولیدات بار اول بسیار پیچیده‌تر خواهد بود.

دانش بنیان ها برای فروش محصولات شان با مشکلات جدی مواجه هستند. شرکت دانش بنیان باید برای فروش محصولش وارد فرآیند مناقصه شود. لازمه ورود به پروسه ی مورد بحث این است که شرکت دانش‌بنیان موفق شده باشد محصولات خود را در لیست بلند دستگاه متقاضی محصول ثبت نماید یا دارای رتبه پیمانکاری قابل قبول برای ورود به مناقصه باشد. به دلیل نداشتن مرجع و سابقه فروش قابل قبول، این امر برای بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان میسر نیست.به زعم کارشناسان، حمایت از دانش بنیان ها و محصولات تولید بار اول مزیت های زیادی برای کشور دارد. از جمله می توان به اشتغال جوانان نخبه و تحصیلکرده، صرفه جویی ارزی و ایجاد فرصت های صادراتی اشاره کرد.

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف حمایت از دانش بنیان ها طرح تولید بار اول را به اجرا گذاشته است. به طوری که عرضه ی این نوع محصولات به سازمان های دولتی مستلزم شرکت در فرآیند مناقصه نیست.

آن طور که پیش از این رئیس سابق کارگروه رفع موانع تولید وزارت صمت به خبرنگار قدس گفته بود تا وقتی حمایت های ویژه مانند ترک تشریفات مناقصه برای دانش بنیان ها وجود نداشته باشد، آن ها انگیزه ای برای تولید محصولات بار اول نخواهند داشت.

به گفته وی علاوه بر قانون ترک تشریفات مناقصه و طرح تولید بار اول که توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به اجرا گذاشته شده است، سازمان ها و شرکت های دولتی نیز باید مشوق هایی در راستای تولید محصولات بار اول در کشور ایجاد کنند. مثلاً، باید قراردادهایی تنظیم شود که حتی پیش از تولید محصول نیز پیش پرداختی به شرکت دانش بنیان داده شود تا از آن در راستای ساخت تولید محصولی که قرار است ارزبری را کاهش دهد، استفاده کند.

بر اساس سخنان زالی هر حمایتی که بتوانیم از واحدهای تولیدی کشور در راستای ساخت محصولات بار اول داشته باشیم، به نحوی که از واردات آن ها بی نیاز شویم، به نفع کشور است. قانون ترک تشریفات مناقصه برای شرکت هایی که تولید محصولات بار اول دارند، تماماً سود است. از یک طرف به کاهش ارزبری منجر می شود و ما را از واردات محصولات راهبردی بی نیاز می کند و از طرف دیگر، دانش بنیان ها جان می گیرند و می توانند به رشد اقتصاد کشور کمک کنند. با کمک طرح تولید بار اول توانسته ایم بیش از 1.36 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی داشته باشیم و بازارسازی تضمینی بیش از 136 میلیون دلاری برای شرکت‌های دانش‌بنیان رقم بزنیم.

معمولا 3 تا 7 درصد از این ایده‌ها به مرحله تولید می‌رسد

محمد وحیدی عضو هیات رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفتگو با خبرنگار قدس در رابطه با حمایت از تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان، گفت: یکی از موضوعات مهمی که در قانون جهش تولید دانش‌بنیان مطرح شد و همچنین در موضوع مهم قانون برنامه هفتم آمده است، بحث حمایت از زنجیره تولید در شرکت‌های دانش‌بنیان بود. مهمترین راهبرد این است که اگر ایده ای در حوزه دانش‌بنیان مطرح می‌شود، معمولا 3 تا 7 درصد از این ایده‌ها به مرحله تولید می‌رسد. همچنین چون بیشتر فارغ التحصیلان در مرحله ای هستند که کار تجاری سازی و تولید انجام نداده اند حمایت در مراحل اولیه برای تبدیل ایده به محصولی فناورانه بسیار مهم است. بنابراین مراحل اولیه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، مهمترین مرحله است.

وی با بیان اینکه کالاهای دانش‌بنیان در بازارهای جهانی قابل رقابت است، گفت: معمولا شرکت‌های دانش‌بنیان‌ها به این سمت می‌روند که با  توجه به شرایط تحریمی کشور، مهندسی معکوس کنیم و محصولات را در داخل تولید کنیم و عمده محصولات تولیدی ذیل تولید بار اول که با موفقیت به بومی‌سازی رسیدند؛ در رقابت با بازار جهانی حرفی برای گفتن دارند و کالاهای تولید بار اول شده دانش‌بنیان در بازار جهانی قابل رقابت است.

وی گفت: باید تولید بار اول به انحای مختلف مورد حمایت قرار گیرد چون بحث صرفه‌جویی ارزی و مقابله هدفمند با تحریم‌ها است و از همین بابت نیز صندوق نوآوری و شکوفایی در کنار صندوق‌های پژوهش استانی، در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و پارک‌های علمی و فناوری زنجیره ای به هم پیوسته در حمایت از این بخش هستند.

ایجاد 400 هزار میلیارد تومان گردش مالی در سال 1400 

وحیدی نماینده مردم بجنورد، جاجرم و سملقان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: یکی از این ظرفیت‌ها، خاصیت سرمایه گذاری و گردش مالی آن‌ها است که سال 1400 میزان 400 هزار میلیارد تومان در کشور گردش مالی ایجاد کردند که هم در حوزه صادرات و هم در حوزه کالاهای داخلی بود و ظرفیت دوم اینکه برای فارغ التحصیلان بین رشته ای، اشتغال آفرین است.

به گفته وحیدی خاصیت شرکت‌های دانش‌بنیان این است که فارغ التحصیلان رشته‌های مختلف، در کنار هم قرار می‌گیرند و ایده‌هایی را که از جاهای دیگر می‌آید بررسی و به کالایی صنعتی یا فنی تبدیل کرده و این ایده را به حوزه‌های صنعتی واگذار می‌کنند و معمولا محصولات آنها در حوزه دارویی، رادیو داروها، صنعتی و ... برجسته است.

پهباد هم یک تولید بار اولی بود که مورد حمایت قرار گرفت

عضو هیات رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در خصوص تولیدات «بار اولی» گفت: بعضی از تولیدات در حوزه جهانی، تولیدات انحصاری برخی از کشورها هستند و وقتی می‌خواهیم انحصار آن را بشکنیم، به عنوان تولیدات بار اولی در کشور شناخته می‌شود. مثلا پهپاد برای اولین بار وقتی مطرح شد یکی از ظرفیت‌های این موضوع بود تا پهپادهای ساخت داخل مورد حمایت قرار بگیرند. برای استفاده در حوزه‌های امنیتی و بهره برداری در بخش‌های کشاورزی و عکس برداری‌های حوزه سرزمینی و... همه این‌ها «بار اولی» بود. بنابراین معاونت علمی وظیفه دارد از این دست کالاها به ویژه اگر دانشمندان ایرانی و فارغ التحصیلان به سمت آن بروند، حمایت کند.

وحیدی اظهارداشت: وقتی این موضوع برای اولین بار در برخی واحدهای صنعتی مطرح می‌شد، می‌گفتند که ما برای این دسته از کالاها اصلا نمی توانیم تولید داخل داشته باشیم؛ ولی امروز وقتی می‌خواهیم وارد حوزه‌هایی مثل قطعه سازی بشویم به ویژه در صنایع بزرگ مثل صنعت‌های نفت و گاز یا صنایع برجسته و استراتژیکی چون فولاد و فلزاتی که قابلیت رقابت جهانی دارند، امروز جوانان ایرانی می‌توانند همان قطعه سازی و سیستم‌های کارخانجات را از صفر تا صد انجام بدهند و بسیاری از این‌ها برای بار اول تولید می‌شود و می‌تواند قابل رقابت باشد.

وی افزود: از این بابت حتما ما می‌توانیم تحریم‌ها را خنثی کنیم. همانطور که طی چند سال اخیر بسیاری از این قطعات بومی سازی شده است و وقتی واحدهای صنعتی به طور زنجیره ای در «تانا» به هم پیوسته می‌شوند، می‌توانند قطعه سازی را در کشور مدیریت کنند تا ما وابسته به واردات به ویژه وارداتی که در دوره تحریم با واسطه و با هزینه بیشتر انجام می‌شود، نباشیم؛ بنابراین اگر حوزه داخل را حمایت کنیم و به جوانان داخل اعتماد داشته باشیم، می‌توانند تولیداتی مهم و با کیفیت داشته باشند.

حذف بروکراسی مزاحم در فروش محصولات با رویکرد «تولید بار اول» 

نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی گفت: رویکرد فعلی وزارت صمت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور در تولید بار اول گام موثری در حذف بروکراسی خرید تضمینی محصولات شرکت های دانش بنیان قلمداد می شود.

احمد راستینه عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه در گفت و گو با خبرنگار قدس با اشاره به رفع مشکلات خرید محصولات شرکت های دانش بنیان و اقدامات معاون علمی و فناروی رئیس جمهور با ایجاد کار گروه تولید بار اول در راستای ترک تشریفات مزاحم در این بخش، گفت: ما در قانون جهش تولید دانش بنیان به دنبال رفع موانع تولید از مرحله ایده پردازی - مرحله تولید آزمایشگاهی - تا مرحله تجاری سازی محصول بودیم.

این عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه با بیان اینکه خوشبختانه در قانون فوق اتفاقات خوبی رخ داد، گفت: واقعیت این است که امروز به دلیل پیچیدگی هایی که در بحث مناقصات دولتی وجود دارد برخی اوقات شرکت های دانش بنیان ما در این پیچیدگی و بروکراسی دچار آسیب های جدی می شوند، به گونه ای که شرکت های داخلی که نیاز به محصولات دانش بنیان دارند ناگزیر به واردات محصول متقاعد شده و به سمت استفاده از اجناس مشابه خارجی حتی با هزینه های بیشتر و طی کردن مسیر واردات می روند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: یکی از کارهایی که باید انجام شود این است که شرکت های دانش بنیان باید به سمت صلاحیت سنجی و امتیاز دهی حرکت کنند. یعنی هر شرکت دانش بنیانی که امتیاز کسب می کند بتواند به واسطه آن امتیاز از بخشی از طی کردن مسیر مناقضات و ترک تشریفات حذف شود و این بازه تقاضا تا تائید، به واسطه امتیاز شرکت دانش بنیان برداشته شود.

لزوم رتبه بندی شرکت های دانش بنیان  توسط معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور 

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بیان کرد: معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور باید به سمت رتبه بندی شرکت های دانش بنیان و امتیاز دهی به آنها و حذف ریسک خرید کالا با تضمین کالای شرکت دانش بنیان حرکت کند.

وی بیان کرد: به عبارتی دیگر ما نیاز به شرکت های تضمین و تایید کننده اقلام شرکت های دانش بنیان داریم. این شرکت های تضمین کننده می توانند کیفیت محصول را براساس رتبه شرکت دانش بنیان تضمین دهند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: رویکرد فعلی وزارت صمت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور در تولید بار اول گام موثری در حذف بروکراسی خرید محصولات شرکت های دانش بنیان قلمداد می شود.