اگرچه کارشناسان و مسئولان در خصوص لزوم فاصله گرفتن از درآمدهای نفتی در بودجه اتفاق نظر دارند و معتقدند دولت باید با روش های صحیح به افزایش درآمدهای مالیاتی اش اقدام کند. اما آنان معقتدند، افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده در شرایط فعلی رکودی و تورمی کشور به ضرر مردم است و تولید را متضرر می کند.

یکی از نمایندگان مجلس در مخالفت با افزایش مالیات بر ارزش افزوده تصریح کرد: ثبات قیمت‌ها نگاه مجلس است و قطعا هر افزایشی که انجام می‌شود، افزایشی را در بخش‌های مختلف جامعه در برخواهد داشت. اما اینکه تا ۱۰ درصد ارزش افزوده بیشتر شود، در جامعه نگرانی ایجاد خواهد کرد. در نهایت بند (پ) ماده ۲۷ لایحه از برنامه حذف شد. طبق این بند، یک واحد درصد تا سقف ۱۰ درصد به عنوان مالیات سهم دولت اضافه می‌شد. قرار بود، منابع حاصل از این موضوع متناسب با شاخص جمعیت میان استان‌ها توزیع شود و صرف طرح های عمرانی استانی با اولویت طرح‌های نیمه تمام مدارس (احداث، تخریب، بازسازی و مقاوم سازی)، سلامت، آب و راه شود. منابع مذکور مازاد بر اعتبارات عمرانی بودجه های سنواتی است.

نظرات علی رحمانی کارشناس اقتصادی و سهراب دل انگیزان، عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه رازی و حسین گودرزی نماینده مجلس شورای اسلامی را در ادامه در خصوص این مسائل می خوانید.

افزایش مالیات بر ارزش افزوده نشان دهنده  عدم درک صحیح وضعیت کشور

رحمانی در خصوص پیشنهاد دولت در لایحه ی بودجه ی ۱۴۰۳ مبنی بر افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده که مجلس با آن موافقت نکرد، تصریح کرد: افزایش مالیات بر ارزش افزوده در شرایط فعلی نشان دهنده ی عدم درک صحیح وضعیت کشور است.

وی ادامه داد: قطعاً افزایش مالیات های مستقیم اقدام درستی نیست و به منزله ی اعمال فشار مضاعف بر مردم است. دولت نباید در سیاست گذاری هایش فقط به دنبال افزایش درآمدها باشد. باید به تبعات تصمیمات هم فکر کند.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: مالیات بر ارزش افزوده از نوع مالیات های مستقیم، سهل الوصول و قابل تحقق است. اما افزایش آن در شرایط فعلی رکودی اقتصاد کشور به کاهش مصرف دامن می زند. زیرا قدرت خرید مردم را پایین می آورد. کاهش قدرت خرید مردم و مصرف به معنای ضربه خوردن تولیدکنندگان و در نتیجه افزایش بیکاری در کشور است. قطعاً چنین چیزی مدنظر نیست و نباید با سیاست های غلط به بروز چنین شرایطی دامن بزنیم.

وی ادامه داد: سیاست گذاری ها در زمینه ی اصلاح عوارض گمرکی نیز باید با ملاحظات خاصی صورت بگیرد، به نحوی که منافع کشور تأمین شود. به طور مثال، در زمینه ی کاهش عوارض گمرکی لوازم خانگی ای که مصرف پایینی دارند، تصمیمات خوبی اتخاذ شده است. اما در حوزه ی اعمال عوارض گمرکی بالا بر واردات خودرو باید تجدیدنظر کنیم.

خط قرمز دولت این باشد که به مردم و تولیدکنندگان فشار مالیاتی اعمال نشود

سهراب دل انگیزان در خصوص پیشنهاد دولت در لایحه ی بودجه ی ۱۴۰۳ مبنی بر افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده تصریح کرد: بنده هم با نظر کارشناسان دیگر موافق هستم که این اقدام در شرایط فعلی درست نیست و به افزایش فشار بر مردم می انجامد.

وی ادامه داد: اعمال فشار مالیاتی به مردم به معنی کاهش قدرت خرید آن هاست که در نهایت به تولید ضربه می زند. وقتی تولیدکنندگان متضرر شوند و نتوانند به فعالیت ادامه دهند، شاهد  خوابیدن خطوط تولید و کاهش اشتغال در کشور هستیم بنابراین، افزایش مالیات بر ارزش افزوده نتایج زیان باری برای اقتصاد کشور خواهد داشت.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه رازی خاطرنشان کرد: شاید اضافه کردن یک درصد مالیات بر ارزش افزوده نسبت به ۹ درصدی که الان هست، رقم بزرگی به نظر نرسد، اما افزایش مالیات بر ارزش افزوده از ۹ به ۱۰ درصد علاوه بر فشار بیشتر به مردم و تولید کشور، نتایج منفی بر وضعیت اقتصادی اقشار کم درآمد به دلیل اثر تنازلی مالیات بر ارزش افزوده خواهد داشت.

دل انگیزان گفت: افزایش درآمدهای پایدار دولت مانند مالیات اقدام درستی است و هر چقدر بتوانیم در بودجه از اتکا به نفت در هزینه های جاری کم کنیم، قابل قبول است. اما افزایش درآمدهای مالیاتی دولت باید همراه با ملاحظات جدی صورت بگیرد.

وی ادامه داد: خط قرمز دولت باید این باشد که به مردم، تولیدکنندگان، حقوق بگیران و اقشار کم درآمد کشور فشار مالیاتی مضاعفی اعمال نشود. بهتر است دولت بر مالیات گیری از بخش پنهان اقتصاد کشور متمرکز شود.

۶۰ همت درآمدزایی برای دولت از محل یک درصد ارزش افزوده

حسین گودرزی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص پیشنهاد دولت در رابطه با افزایش یک درصدی مالیات بر ارزش افزوده تصریح کرد: بنده اعتقادم بر این است که این اقدام حدود ۶۰ هزار میلیارد یا ۶۰ همت درآمدزایی برای دولت دارد که در مقابل مبلغ کل بودجه رقم بالایی نیست اما اثرات منفی بر اقتصاد کشور دارد.

وی ادامه داد: مالیات بر ارزش افزوده جزو درآمدهای مستقیم و قابل تحقق محسوب می شوند و دولت ها تمایل زیادی به این نوع مالیات دارند. اما باید اثرات افزایش مالیات مستقیم را بر قدرت خرید مردم بسنجیم.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس خاطرنشان کرد: دولت پیشنهاد افزایش یک درصد بر مالیات بر ارزش افزوده را در لایحه ی بودجه ۱۴۰۳ مطرح کرد، اما کمیسیون تلفیق آن را نپذیرفت.

گودرزی گفت: از نظر بنده، در شرایط فعلی اقتصادی کشور افزایش مالیات بر ارزش افزوده اقدام درستی نیست و به افزایش تورم منجر می شود. بهتر است دولت به روش های بهتری برای افزایش درآمدهایش دست بزند. به نحوی که بخش تولید و اقشار ضعیف و متوسط آسیب نبیند.

گودرزی گفت: افزایش مالیات بر ارزش افزوده تورم روانی نیز خواهد داشت که موضوع بسیار مهمی است. اعتقاد ما در مجلس بر این است که به هر ترتیب باید از اعمال فشار مضاعف بر مردم به لحاظ اقتصادی و مالیاتی پرهیز کنیم و ما مخالف افزایش مالیات بر ارزش افزوده هستیم و در برنامه هفتم توسعه نیز مخالفت کردیم.

با وجود اینکه نظام حکمرانی در ایران با مشکلاتی از قبیل ناعدالتی در اخذ مالیات، عدم شفافیت در حوزه ی جریان کالا، پایین بودن درآمدهای مالیاتی کشور نسبت به تولید ناخالص ملی و در نتیجه کسری عملیاتی بودجه مواجه است ولی به منظور حرکت در مسیر توسعه ی اقتصادی لازم است به تصحیح نظام مالیاتی کشور بپردازیم و با اخذ صحیح، عادلانه و هوشمند مالیات از مودیان در جهت بهبود شرایط گام برداریم و از اعمال فشار مضاعف بر مردم، تولیدکنندگان، کارمندان و حقوق بگیران بپرهیزیم.