به گزارش قدس آنلاین، این روزها دریاچه ارومیه وضعیت مناسبی ندارد و هر روز دامنه شایعات درباره خشکاندن عمدی این پهنه آبی گسترش مییابد. پنج سال پیش استخراج تیتانیوم و اکنون استحصال لیتیوم موضوع داغ شایعات شده است. تصاویری که در روزهای گذشته و در فضای مجازی از حرکت چند کامیون بر بستر دریاچه ارومیه و حمل خاک و نمک این دریاچه منتشر شده، بار دیگر به شایعات مربوط به استحصال ماده مهم و راهبردی لیتیوم از شورابههای باقی مانده از دریاچه دامن زده است.
ماجرای امکان استخراج لیتیوم از کف دریاچه ارومیه چیست؟
در گزارش هایی که اخیرا در برخی رسانه ها منتشر شده، این طور آمده است که بررسی ها نشان می دهد اگرچه خشکسالی و سدسازی موجب خشکیدن دریاچه های داخلی شده و تلاش هایی هم برای احیای آنها انجام شده است، اما این خشکیدن در پس خود منابع مالی زیادی با استخراج لیتیوم به همراه دارد و به نظر می رسد وجود منابع عظیم لیتیوم در کف تالاب هایی از جمله دریاچه ارومیه، شاید یکی از دلایل توجه ناکافی به روند خشک شدن این منابع مهم طبیعی و تعلل در احیای آن باشد.
در این گزارش ها تاکید شده است که لیتیوم اکنون در بازارهای جهانی به صورت فلز، به طور تقریبی ۱۶۰ دلار به ازای هر کیلوگرم به فروش می رسد و همچنین کنسانتره آن با کیفیت های «درجه کیفیت ساخت باطری»، «کربنات لیتیوم» و «کنسانتره» به ترتیب در حدود ۲۰ هزار دلار، ۷ هزار دلار و ۵ هزار دلار در هر تن قیمت دارد. اساسا هم لیتیم یکی از فزات گرانبهایی است که در سال های اخیر تقاضای زیادی در بازارهای جهانی برای آن وجود داشته، به گونه ای که قیمت این فلز در بازار شانگهای، در هشت ماه گذشته بیش از ۴۰۰ درصد رشد کرده است.
میزان لیتیوم موجود در دریاچه ارومیه برای استخراج، توجیه اقتصادی ندارد
پنج سال پیش مسعود تجریشی، مدیر وقت دفتر برنامهریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه وجود ماده معدنی ارزشمند تیتانیوم در دریاچه ارومیه را رد کرد وگفت: این ادعا که کف دریاچه تیتانیوم وجود دارد اشتباه است، اما عناصر دیگری مانند کلر، سدیم لیتیوم و منیزیوم در این دریاچه وجود دارد.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست همچنین در آن زمان گفته بود: حتماً عناصر شیمیایی در بستر دریاچه وجود دارد که میتواند شامل سدیم و کلراید که همین نمک طعام است باشد و در ردههای بالاتر عناصر، که بسیار ارزشمند هستند، لیتیوم است که اگر قصد برداشت آن وجود دارد باید غلظت به حدی باشد، که توجیه اقتصادی هم داشته باشد، اما میزان لیتیوم موجود در دریاچه ارومیه برای استخراج، توجیه اقتصادی ندارد.
این صحبت ها اما در حالی مطرح می شود که در هفته های اخیر، نه تنها وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه باعث انتقاد شدید افکار عمومی از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه در ۱۰ گذشته شده است، بلکه این مساله صدای نمایندگان مجلس را هم درآورده است. به طوری که مجلس شورای اسلامی طرح تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه را کلید زد.
دریاچه ارومیه حاوی لیتیوم اندک هست
علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور نیز در این باره گفته است دریاچه ارومیه حاوی لیتیوم هست اما مقادیر آن به قدری اندک است که هیچ کس در ایران نمیتواند این میزان اندک را فرآوری کند.
وی ادامه داده است: لیتیوم موجود در بستر خشک شده این دریاچه ۳۰ تا ۳۵ ppm است که اگر هم برداشت شود اقتصادی نیست. استحصال لیتیوم در شرایطی اقتصادی است که بیش از ۱۰۰۰ ppm باشد و ۳۰ تا ۳۵ ppm به قدری اندک است که میتوان گفت اصلا وجود ندارد.
موضوع برداشت نمک از بستر دریاچه ارومیه
اما شهنام اشتری ، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در رابطه با موضوع حاشیهساز برداشت لیتیوم از بستر دریاچه ارومیه در فضای مجازی معتقد است که در روزهای گذشته انتشار تصاویری از برداشت نمک از بستر دریاچه ارومیه، سبب شده تا عدهای در فضای مجازی این برداشتها را مربوط به لیتیوم و یا سایر عناصر ارزشمند بدانند.
وی ادامه داد: به دنبال انتشار مطالب کذب و شایعات در فضای مجازی، مبنی بر اینکه املاح و مواد معدنی به غیر از نمک خشک برداشت میشود، ضمن تکذیب این موضوع به استحضار مردم عزیز کشورمان میرسانم، طبق روال سالهای گذشته از بستر دریاچه ارومیه برداشت نمک خشک با مجوز سازمان صنعت معدن و تجارت و موافقت سازمان حفاظت محیط زیست و با نظارت مستمر انجام میشود.
اشتری با تکذیب خبر برداشت لیتیوم و سایر املاح موجود از بستر دریاچه ارومیه افزود: رو به خشکی رفتن دریاچه ارومیه هیچ ربطی به وجود یا عدم وجود منابع لیتیوم در آن ندارد، بلکه این مشکل ناشی از استفاده ناپایدار از منابع آبی حوضه آبریز دریاچه ارومیه و تغییرات اقلیمی می باشد.
مطرح شدن موضوع لیتیوم، راهی برای منحرف کردن اذهان عمومی است
دکتر بهروز ساری صراف ، رئیس دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز نیز با بیان اینکه وجود تمامی کانیها در اکوسیستم دریاچه ارومیه و نحوه استخراج آن بسیار مهم است، اظهار کرد: موضوع وجود لیتیوم در دریاچه ارومیه شاید به دلیل اینکه مکان آن دریاچه ارومیه بوده، بسیار مورد توجه قرار گرفته است، زمانی که میتوان از عمق ۲۰۰ تا دو هزار متری، صنایع نفت و گاز را از دل زمین، اقیانوس و دریاها استخراج کرد، قطعاً استخراج لیتیوم از سواحل و عمق پنج یا هشت متری، موضوعی غیرعقلایی و غیر اقتصادی برای خشکاندن دریاچه ارومیه محسوب میشود.
وی ادعای خشکاندن دریاچه ارومیه را به دلیل استخراج لیتیوم غیرمنطقی دانست و گفت: به نظر میرسد مطرح کردن این موضوع در یکی از رسانهها، از نظر علمی فاقد ارزش و محتوای خبری است؛ چرا که این خبر هیچ منبع موثق، بنیان علمی و تکنیکی ندارد.
وی ادامه داد: دریاچه ارومیه در بهترین حالت حدود ۳۴ میلیارد متر معکب آب داشت ولی اکنون با کم شدن آب سواحل جنوبی تبدیل به پهنه ای خشکی شده است، اگر قرار بود از دریاچه ارومیه لیتیوم استخراج شود، به راحتی میتوانستند این مواد را از سواحل جنوبی کم عمق دریاچه که سالیان زیادی میشود خشک شدهاند، برداشت کرد.
رئیس دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز با اشاره به اخبار انتشار شده در خصوص استخراج لیتیوم از دریاچه ارومیه، گفت: معتقدم مطرح شدن موضوع لیتیوم، راهی برای منحرف کردن اذهان عمومی است؛ چرا که اگر قرار بود گروه خاصی به استخراج لیتیوم اقدام کنند، قطعا بی سرو صدا و با هزینهی کم این اقدام را انجام می دادند و نیازی نبود میلیونها نفر را از این موضوع آگاه کنند.
وی در خصوص علت پررنگ شدن چنین ادعایی در جامعه، گفت: به نظر می رسد انتشار چنین اخباری باعث می شود تا مسائل اصلی و واقعی دریاچه از جمله سدسازی بی رویه، هدر رفت آب در بخش کشاورزی و عدم مدیریت بهینه مصرف آب در بطن چنین اخباری مخفی بماند در حالیکه چنین تحلیلهایی با توجه به نبود استنادهای علمی و منابع رسمی، بیهوده و فاقد ارزش محسوب میشود و نگرش مردم را از واقعیت دور می کند، شاید نیز بهانه ای برای عدم احیای دریاچه ارومیه باشد.
دکتر صراف با بیان اینکه برداشت لیتیوم از دریاچه ارومیه علاوه بر اینکه توجیه اقتصادی ندارد حتی در صورت صحت چنین موضوعی نیاز به اخذ مجوزهای متعدد دارد، گفت: برداشت هر نوع کانی ملزم به اخذ مجوز از نهادهای دولتی از جمله سازمان صنعت، معدن و تجارت و محیط زیست است که طبق بررسی ها هیچ گونه مجوزی از این نهادها فعلا تا این تاریخ برای برداشت لیتیوم از دریاچه ارومیه صادر نشده است ولی مطمئن هستم که تلاش ها و فشارهای رسمی و غیر رسمی برای برداشت نمک دریاچه که می تواند شامل اکثر کانیها از جمله لیتیوم نیز باشد، بیشتر خواهد شد.
به جز نمک ، هیچ ماده معدنی از بستر دریاچه ارومیه برداشت نمیشود
سعید شهند، مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی نیز در این باره اظهار کرد: به دنبال انتشار مطالب کذب و شایعات در فضای مجازی، مبنی بر اینکه املاح و مواد معدنی به غیر از نمک خشک برداشت میشود، ضمن تکذیب این موضوع به استحضار مردم عزیز کشورمان میرسانم، طبق روال سالهای گذشته از بستر دریاچه ارومیه برداشت نمک خشک با مجوز سازمان صنعت معدن و تجارت و اداره کل حفاظت محیط زیست انجام میشود.
لبخند نمکین دریاچهای ارومیه
اینک این ماییم و این لبخند نمکین دریاچهای در حال مرگ، دریاچهای که با همه زیباییاش با همه قدمت خود و با همه نعمتهایش در حال نابودی است.
فراتر از بحران پیشرو که چند سال است گونههای گیاهی و حیوانی دریاچه را با مشکل روبهرو کرده است، بسیاری از کارشناسان دولتی و غیردولتی این نکته را متذکر شدهاند که با کاهش مساحت دریاچه ارومیه و خشکی تدریجی، دریاچه ارومیه به شورهزاری ۸ میلیارد تنی تبدیل میشود که زیستبوم انسانی منطقه را از بین خواهد برد و در نهایت منجر به مهاجرتهای ناخواسته و از بین رفتن بخش مهمی از کشتزارهای اطراف میشود.
نظر شما