طی دهه گذشته، صادرات ایران عمدتاً از مواد خام تشکیل شده است که منجر به نگرانی در مورد ارزش افزوده پایین محصولات صنعتی کشور شده است. برای پرداختن به این موضوع و جلوگیری از اتکای بیشتر به خام فروشی، تمرکز بر هدایت منابع به سمت سرمایه گذاری در توسعه زنجیره ارزش در صنایع ایران ضروری است.

این امر می تواند از طریق اجرای متمرکز مشوق های مالیاتی هدفمند، به ویژه اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه (R&D) محقق شود. دولت می تواند با اعطای اعتبار مالیاتی و ارائه راهنمایی به شرکت های صنعتی، تکمیل زنجیره ارزش صنعتی، توسعه صنعتی و کاهش اتکا به صادرات مواد خام را تشویق کند. در ادامه در گفتگو با آقای علی خسرویان کارشناس حوزه انرژی به بررسی اهمیت اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه در موقعیت‌یابی ایران در زنجیره‌های ارزش جهانی و تقویت رشد اقتصادی می‌پردازیم که خواهید خواند.

برای تصاحب سهم بیشتری از بازار جهانی تنوع بخشیدن به صادرات ضروری است

علی خسرویان کارشناس حوزه علم و فناوری در رابطه با وضعیت فعلی صادرات محصولات صنعتی ایران در سال 1402 گفت: متاسفانه وضعیت خام فروشی صنعتی در کشور بسیار بد است و ما عمده صادراتمان مبتنی بر صادرات محصولات خام و واردات محصولات فناورانه است که موجب شکاف فناوری در تجارت خارجی ما شده است. تداوم بر صادرات مواد خام مانع از رشد صحیح صنایع ایران می شود و محدودیت رقابت پذیری آنها در بازار جهانی را موجب خواهد شد. با تمرکز بر توسعه زنجیره ارزش که شامل ارزش افزوده در هر مرحله از تولید است، کشور می تواند به سمت تولید محصولات و خدمات با ارزش بالاتر حرکت کند. این تغییر برای تصاحب سهم بیشتری از بازار جهانی، تنوع بخشیدن به صادرات و کاهش آسیب پذیری در برابر نوسانات قیمت کالاها ضروری است.

وی ادامه داد: نقش دولت در هدایت منابع به سمت توسعه زنجیره ارزش بسیار مهم است. با اجرای مشوق های مالیاتی هدفمند، دولت می تواند سرمایه گذاری بخش خصوصی را در صنایع تشویق کند و از تکمیل زنجیره ارزش حمایت کند. این شامل ارائه اعتبار مالیاتی و معافیت هایی است که به طور خاص برای تشویق سرمایه گذاری در تحقیق، توسعه و پذیرش فناوری طراحی شده اند.

خسرویان افزود: اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه نقشی اساسی در این فرآیند ایفا می کند، زیرا شرکت ها را تشویق می کند تا منابع را به سمت نوآوری، ایجاد دانش و پیشرفت فناوری تخصیص دهند. اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه ابزار قدرتمندی برای تقویت رشد صنعتی و پیشرفت فناوری است. دولت با اعطای اعتبار مالیاتی به شرکت هایی که در فعالیت های تحقیق و توسعه فعالیت می کنند، سرمایه گذاری در پروژه های تحقیقاتی، توسعه فناوری و بومی سازی تجهیزات و فناوری ها را تشویق می کند. این امر نه تنها رقابت پذیری صنایع ایران را افزایش می دهد، بلکه حرکت به سمت تبدیل شدن به صنایع دانش بنیان که به ارزش آفرینی کمک می کنند را تسهیل می کند.

تکمیل زنجیره ارزش صنعتی یک هدف کلیدی برای توسعه اقتصادی ایران است

این کارشناس حوزه علم و فناوری در رابطه با مسیر تحقق جلوگیری از خام فروشی صنعتی ایران گفت: تکمیل زنجیره ارزش صنعتی یک هدف کلیدی برای توسعه اقتصادی ایران است. اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه می‌تواند با تشویق شرکت‌ها به سرمایه‌گذاری در تحقیق، توسعه و نوآوری در طول زنجیره ارزش، نقشی حیاتی در این فرآیند ایفا کند. این شامل فعالیت هایی مانند طراحی محصول، بهینه سازی فرآیند، بهبود کیفیت و توسعه صنایع پایین دستی است. با حمایت از این طرح ها، اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به ایجاد محصولات و خدمات با ارزش افزوده بالا کمک می کند و اتکا به صادرات مواد خام را کاهش می دهد.

خسرویان افزود: با تخصیص اعتبار مالیاتی به طرح‌های توسعه صنایع بزرگ، ایران می‌تواند خود را در زنجیره‌های ارزش جهانی قرار دهد. بومی‌سازی فناوری، تکمیل زنجیره‌های ارزش، و تمرکز بر نوآوری و تحقیق و توسعه، صنایع ایرانی را قادر می‌سازد تا به سمت پایین‌دست حرکت کنند، ارزش‌های جدید ایجاد کنند و به بازارهای با ارزش بالاتر دسترسی داشته باشند. این به کشور امکان می دهد مشارکت خود را در زنجیره های ارزش جهانی افزایش دهد، قابلیت های صادراتی خود را گسترش دهد و رقابت اقتصادی خود را افزایش دهد.

وی  گفت: توسعه زنجیره ارزش برای دور شدن ایران از صادرات مواد خام و ایجاد یک توسعه صنعتی پایدارتر و رقابتی تر، حیاتی است. با اجرای مشوق های مالیاتی هدفمند، به ویژه اعطای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، دولت می تواند به طور موثر منابع را به سمت سرمایه گذاری صنعتی هدایت کند، تکمیل زنجیره ارزش را تشویق کند و پیشرفت فناوری را ارتقا دهد. این تغییر به سمت دانش بنیان شدن، صنایع ایران را قادر می‌سازد تا ارزش جدیدی ایجاد کند، صادرات را متنوع کند و خود را در زنجیره‌های ارزش جهانی قرار دهد.