به گزارش خبرنگار قدس، در فصول سرد سال بالغ بر 25 میلیون بخاری در منازل ایران روشن می شوند. این بخاری‌های تقریباً ۲۰ تا ۳۰ درصد گاز را تبدیل به گرما می‌کنند و حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد سوخت را بدون اینکه بسوزانند دود می‌کنند. در برنامه هفتم و همچنین بودجه ۱۴۰۲ تکلیف قانونی برای دولت تعیین شده تا بین ۴ تا ۵ میلیون بخاری‌های فرسوده منازل را با بخاری‌های هرمتیک عوض کند اقدامی که بوسیله آن می‌تواند سالانه تا 10 میلیارد مترمکعب از مصرف گاز در فصول اوج سرد کاهش دهد.
به گفته معاون وزیر نفت، با توجه به اینکه در دوره سرد سال، ۷۰ درصد گاز کشور در بخش خانگی مصرف می‌شود و با در نظر گرفتن حجم بالای تجهیزات گازسوز بازده پایین در بخش خانگی، راهکار جایگزینی بخاری‌های گازسوز بازده بالا رده انرژی B و A با بخاری‌های گازی بازده پایین به‌عنوان یک طرح ملی و زود بازده به مراجع بالادستی ارائه و از سوی شورای اقتصاد تصویب شده است. به گفته چگنی:« برنامه ما این است که در مرحله نخست اجرای این طرح در یک بازه زمانی حداکثر ۵ ساله، ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار بخاری بازده بالا، جایگزین بخاری‌های فرسوده شود. البته چشم‌انداز کلان این طرح، تعویض ۲۰ میلیون بخاری است که در مراحل بعد و با طی شدن روال قانونی، قابل اجرا خواهد بود.»
بر اساس صحبت های معاون وزیر نفت، به مشارکت‌کنندگان در این طرح به ازای جایگزینی هر تعداد بخاری با بازده بالا به جای بخاری فرسوده، گواهی صرفه‌جویی از سوی این شرکت ارائه می‌شود و این امکان برای صاحب گواهی فراهم است که گاز صرفه‌جویی شده را یا در صنعت به مصرف برساند یا در بورس انرژی به قیمت دلخواه به دیگر بخش‌ها بفروشد.
در این گزارش پای صحبت حسین حسین زاده، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و مهدی‌هاشم‌زاده مدیرگروه انرژی اندیشکده ماهد و فرشاد جامع کارشناس انرژی نشستیم تا به واکاوی طرح جایگزینی بخارهای قدیمی با بخاری های هرمتیک بپردازیم.
ناکارآمدی وسایل گرمایشی یکی از دلایل مصرف بی رویه گاز
مهدی‌هاشم‌زاده کارشناس انرژی در گفت و گو با خبرنگار قدس با اشاره به اهمیت کاهش اتلاف گرمایش در وسایل گرمایشی می گوید: موضوع ناترازی گاز در ایران در فصول سرد سال معضلی قابل توجه است که آثار زیانباری بر دو بخش خانگی و صنعتی دارد. علت اصلی این ناترازی، افزایش قابل توجه مصرف گاز برای اهداف گرمایشی در منازل و محیط‌های تجاری است. این افزایش مصرف در فصول سرد سال بیش از دو و نیم برابر بیشتر از فصول گرم دیده می‌شود. یکی از دلایل اصلی مصرف بی رویه گاز در بخش خانگی، ناکارآمدی وسایل گرمایشی است. عمده گرمایش در بخش‌های خانگی و غیر صنعتی با استفاده از بخاری‌ها انجام می‌شود که اغلب اتلاف حرارت قابل توجهی دارند. علاوه بر این، بسیاری از این بخاری‌ها قدیمی و قدیمی هستند و به سطوح بالاتر از دست دادن گرما کمک می‌کنند. پرداختن به این موضوع برای بهبود مصرف و به حداقل رساندن اتلاف انرژی بسیار مهم است.
وی ادامه می دهد: فن‌آوری‌های گرمایشی جدیدی پدید آمده‌اند که پتانسیل کاهش تلفات گرما را به صفر دارند و به طور قابل توجهی کارآمدتر از بخاری‌های قدیمی‌تر می‌شوند. ایران با کاهش هر چه بیشتر تلفات انرژی در بخش داخلی، می‌تواند گاز ذخیره‌شده را به سمت تامین صنعت و بخش‌های تولیدی اقتصاد هدایت کند. اجرای طرح تعویض بخاری بخشی از یک برنامه جامع پنج ساله در برنامه هفتم توسعه است. اجرای کامل طرح جایگزینی بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های هرمتیک می‌تواند سالانه تا 10 میلیارد مترمکعب از مصرف گاز در فصول اوج سرد کاهش دهد. این کاهش در مصرف گاز در یک دوره سه ماهه معادل تقریباً 100 میلیون متر مکعب در روز در زمان پیک مصرف گاز برای گرمایش خانه خواهد بود و اجرای کامل طرح جایگزینی بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های هرمتیک موجب از قطعی گاز صنایع جلوگیری کامل خواهد کرد.
ورود صنایع به تامین مالی طرح جایگزینی بخاری های فرسوده
این کارشناس انرژی با اشاره به اهمیت ورود صنایع به بحث تامین مالی طرح جایگزینی بخاری های فرسوده با بخاری های هرمتیک اظهار می کند: در حالی که این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است و پیامدهایی برای بودجه دولت دارد، چالش اصلی در تامین مالی پروژه نهفته است. صنایع پیشران در کشور در دوره‌های پیک مصرف به مقدار قابل توجهی گاز نیاز دارند. با این حال، سرمایه‌گذاری در نوسازی و جایگزینی بخاری‌ها در بخش خانگی می‌تواند بر عرضه گاز موجود برای صنایع تأثیر بگذارد. راه حل این چالش این است که سرمایه گذاری در پروژه تعویض بخاری برای صنایع اقتصادی و مقرون به صرفه باشد. با اجازه دادن به صنایع دسترسی مستقیم به گاز در دوره‌های اوج مصرف، آنها می‌توانند از گاز بهینه بهره مند شوند و در عین حال از کمبود گاز برای صنایع پیشران جلوگیری کنند.
وی در مورد مزایای اجرای طرح جامع جایگزینی بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های هرمتیک اظهار کرد: مزایای متعددی در اجرای طرح جامع جایگزینی بخاری‌های فرسوده با بخاری‌های هرمتیک وجود دارد. اولاً، کاهش اتلاف انرژی منجر به بهینه سازی پایدارتر مصرف گاز خواهد شد. ثانیاً، صنایع می‌توانند با سرمایه گذاری مستقیم در دستگاه‌های گرمایشی با راندمان بالا، راندمان خود را افزایش داده و مصرف گاز را کاهش دهند. این سرمایه گذاری نه تنها به نفع خود صنایع است، بلکه از کمبود گاز در بخش پیشرانه کشور نیز جلوگیری می‌کند.
بخاری های فرسوده عامل عمده هدررفت گاز در بخش خانگی
حسین حسین زاده، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با خبرنگار قدس به بیان توضیحاتی درباره هدررفت بالای گاز در بخش خانگی پرداخته و عمده دلیل این هدر رفت را بخاری های فرسوده موجود در منازل معرفی می کند.
وی درباره هدر رفت بالای انرژی در بخاری های گازی فرسوده موجود در منازل می گوید: ما در زمستان ها همیشه با ناترازی گاز مواجه هستیم که این امر باعث قطعی گاز صنایع و پتروشیمی ها می شود تا بتوانیم گاز مورد نیاز بخش خانگی را تامین کنیم.
وی با بیان اینکه عمده دلیل ناترازی گاز مصرف غیربهینه انرژی است ادامه داد: قسمت عمده مصرف انرژی ما مخصوصا در گاز مربوط به بخش خانگی و مخصوصا بخاری های غیراستاندارد است، این بخاری های بیش از 70 درصد گاز را هدر می دهند و فقط حدود 25 تا 30 درصد گاز مصرفی را به گرما تبدیل می کنند.
بازگشت هزینه تعویض بخاری ها به جیب دولت در سال اول
حسین زاده می گوید: ما باید در راستای بهینه سازی مصرف انرژی در کشور بخاری های فرسوده را در بخش خانگی، اداری و تجاری را جمع آورده کرده و بخاری های پر بازده نسل جدید را جایگزین آنها کنیم. وی افزود: با تعویض بخاری های فعلی موجود در منازل با بخاری های پربازده نسل جدید قسمت اعظم ناترازی ما برطرف می شود. امروزه هر یک دلار سرمایه گذاری در حوزه بهینه سازی مصرف انرژی معادل ۱۰ تا ۱۱ دلار سرمایه گذاری در سال های بعد است.
این نماینده مجلس یازدهم توضیح داد: ما حدود ۲۲ میلیون بخاری گازی غیراستاندارد در کشور داریم، اگر بتوانیم این بخاری ها را با بخاری های پربازده نسل جدید هرمتیک جایگزین کنیم معادل دو فاز پارس جنوبی در حوزه مصرف گاز صرفه جویی خواهیم کرد.
حسین زاده ادامه داد: تعویض این بخاری ها در سال اول هزینه زیادی را در پی دارد ولی در همان سال اول سرمایه گذاری انجام شده در این حوزه به جیب دولت باز می گردد و صرفه جویی انجام شده در سال های بعد سود دولت خواهد بود. از سوی دیگر می توان از محل این صرفه جویی جلوی قطعی گاز پتروشیمی ها و صنایع را گرفت و به این وسیله آنها ضرر نخواهند کرد. در حال حاضر ساختمان های اداری، تجاری و صنعتی غالبا با سیستم قدیمی سرمایش و گرمایش کار می کنند که اتلاف انرژی بالایی را در پی دارد.
جلوگیری از قطع گاز صنایع با جایگزینی 5 میلیون بخاری
فرشاد جامع کارشناس انرژی نیز در گفت و گو با خبرنگار قدس با اشاره به محوریت بخاری‌ها در زمینه گرمایش بخش خانگی و تجاری می گوید: بخش‌های خانگی و تجاری عمدتاً برای گرما به بخاری‌ها متکی هستند. با این حال، فناوری مورد استفاده در بخاری‌های قدیمی اغلب ناکارآمد است و منجر به اتلاف انرژی قابل توجهی می‌شود. به عنوان مثال، مقادیر قابل توجهی گرما از طریق دودکش‌ها و اگزوزهای این سیستم‌های قدیمی خارج می‌شود. با ظهور فن آوری‌های گرمایشی جدید که قادر به کاهش قابل توجه یا حتی حذف اتلاف حرارت از لوله‌های بخاری هستند، توجه به نوسازی و جایگزینی سیستم‌های گرمایش قدیمی با بخاری‌های با راندمان بالا و نسل بعدی ضروری است. برنامه ریزی اولیه دولت برای طرح تعویض بخاری با استراتژی پنج ساله در چارچوب برنامه هفتم توسعه نیز همسو است.
این کارشناس انرژی در رابطه با راهکارهای تامین مالی این پروژه کاملا اقتصادی می گوید: تامین مالی چنین پروژه ای در مقیاس بزرگ به ویژه با توجه به محدودیت‌های بودجه دولت چالش برانگیز است. با این حال، منطق اقتصادی برای سرمایه گذاری در این بخش قوی است. صنایع پیشران که برای حرکت اقتصادی کشور حیاتی هستند و در دوره‌های پیک مصرف به گاز نیاز دارند، از سرمایه گذاری در پروژه تعویض بخاری سود قابل توجهی خواهند برد. با مشارکت در این پروژه، صنایع می‌توانند تامین گاز ثابت تری را برای خود تضمین کنند. با کاهش نیاز به گاز در گرمایش خانگی از طریق سیستم‌های کارآمدتر، می‌توان سهم بیشتری از این منبع گرانبها را به بخش‌های صنعتی و تولیدی اقتصاد که ستون فقرات رشد اقتصادی هستند، اختصاص داد.
مهلت به شرکت های سازنده برای استاندارد سازی وسایل
محمد علی خطیبی مشاور سابق وزیر نفت و کارشناس انرژی با اشاره به این موضوع که در زمینه ی بهینه سازی مصرف گاز در کشور اقدامات مختلفی را می توانیم به اجرا بگذاریم در گفت و گو با خبرنگار قدس تصریح کرد: یکی از روش ها اصلاح قیمتی است که از طریق تعرفه گذاری پلکانی در جریان است. اما راه های دیگری نیز برای مدیریت مصرف گاز در کشور می توانیم به اجرا بگذاریم. به کارهای فرهنگی زیادی نیاز داریم تا جایگاه گاز را برای مردم مشخص کنیم. به نظر می رسد، ما در کشورمان متوجه ارزش انرژی نیستیم و از آن بی مهابا استفاده می کنیم.
وی خاطرنشان کرد: اگر سیاست گذاری های صحیح و عاجل در زمینه ی مدیریت مصرف گاز در کشور نداشته باشیم، اندک اندک به جایی می رسیم که عرضه پاسخگو نیست و با مشکلات جدی مواجه می شویم. میزان تولید گاز در کشور بسیار زیاد است، با این وجود شاهد هستیم که ناترازی به وجود آمده است. این وضعیت نشان می دهد که استفاده ی معقولی از انرژی نداریم و آن را هدر می دهیم.متاسفانه در کشور حساسیتی نسبت به میزان مصرف انرژی در وسایل وجود ندارد. الان وسایل گازسوز کشور بهینه نیستند و مصرف انرژی بالایی دارند. همین امر به هدررفت انرژی در سطح زیاد منجر می شود و به ناترازی گاز در کشور دامن می زند. باید به شرکت های سازنده ی وسایل گازسوز در کشور مهلتی بدهیم تا به استانداردسازی این وسایل بپردازند. لازم است با بهینه سازی وسایل گازسوز به سمت استفاده ی حداقلی از انرژی در وسایل گازسوز حرکت کنیم و از هدررفت انرژی جلوگیری به عمل بیاوریم.
خطیبی خاطرنشان کرد: مشکل تنها منابع مالی برای اجرا است که برخی صنایع مانند فولادی ها و پتروشیمی ها از منابع مالی خوبی برخوردار هستند و می توان از این ظرفیت در راستای بهینه سازی وسایل گازسوز کشور استفاده کرد. به نحوی که در مقابل سرمایه گذاری صنایع در این زمینه، اجازه دهیم آن ها از گاز صرفه جویی شده برای خودشان استفاده کنند.
بخاری‌هایی بدون خطر آتش سوزی، خفگی و مرگ خاموش
گفتنی است ارش نجفی رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی نیز مدعی شد، برای جبران کمبود روزانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب گاز باید تصمیم بگیریم که ۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری جدید برای ازدیاد تولید گاز داشته باشیم یا ۴.۵ میلیارد دلار خرج تعوبض بخاری های گازی فرسوده بکنیم؟ به گفته وی، با تعویض بخاری‌های گازی فرسوده، می توان روزی 200 میلیون متر مکعب گاز صرفه جویی کرد.
وی با بیان این که اگر در طول 110 روز 8 ساعت بخاری‌های گازی کار کنند، 180 میلیون متر مکعب گاز صرفه جویی می‌شود، گفت: با تعویض بخاری‌های گازی فرسوده و سرمایه گذاری در این حوزه که 4 تا 4 و نیم میلیارد دلار نیاز به سرمایه گذاری دارد، مشکل کمبود گاز جبران می‌شود.وی افزود: برای 180 میلیون مترمکعب گاز برای مثال در 110 روز و فرض کنیم برای 90 روز اوج مصرف، نیاز به مصرف گاز داشته باشیم، روزی 200 میلیون مترمکعب می شود یعنی همان عددی که سال گذشته وزیر محترم نفت اعلام کرد کمبود جدی داریم . بکارگیری همین شیوه نامه باعث می‌شود میزان آلایندگی هوا و میزان تولید CO2 کمتر شود و همینطور راندمان افزایش یابد و بخاری‌های امن و بدون خطر داشته باشیم. این بخاری‌ها با دارا بودن بدنه‌ی سرد، خطر آتش سوزی، خفگی و مرگ خاموش نیز ندارند.رییس انجمن بهینه سازی مصرف سوخت همچنین گفت: البته برای تولید 200 میلیون مترمکعب تولید گاز و فراهم سازی افزایش برق برای آن، نزدیک به 50 میلیارد دلار سرمایه گذاری لازم است.
نظر شما