وزیر ارتباطات در آیین افتتاح پروژه فیبرنوری در استان گلستان گفته: «در اردیبهشت جشن پوشش اینترنت پرسرعت برای ۳میلیون خانوار برگزار شده بود و امروز این تعداد از ۵میلیون خانوار عبور کرد و طبق برنامه تا پایان امسال این امکان برای ۸میلیون خانوار فراهم می‌شود».
با این‌حال آن‌طور که آمار نشان می‌دهد از ۵میلیون و ۱۹۱ هزار خانواری که زیرپوشش قرار دارند تنها نزدیک به ۴۸۱هزار نفر از فیبرنوری استفاده می‌کنند.
اینکه چرا با وجود افزایش پوشش فیبرنوری در کشور و علم به اینکه استفاده از فناوری کابل نوری در قیاس با اینترنت موبایلی از لحاظ سرعت، کیفیت و قیمت بسیار مناسب‌تر است باز هم استقبال چندانی از آن نمی‌شود و اینکه آیا وعده وزارت ارتباطات برای پوشش ۲۰میلیون خانوار تا دو سال دیگر محقق خواهد شد یا نه موضوعی است که کارشناسان در گفت‌وگو با ما به آن پاسخ داده‌اند.
پایین‌تر بودن اتصال نسبت به پوشش فیبرنوری کاملاً طبیعی است
مسعود همدان‌لو، قائم‌مقام سابق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در پاسخ به قدس می‌گوید: وقتی متقاضی از سرویس دیگری استفاده می‌کند و نیازی هم نمی‌بیند سرعت اینترنت خود را افزایش دهد قطعاً نمی‌آید از اینترنت ثابت استفاده کند، مگر اینکه خدمات بیشتر و سرویس باکیفیت‌تری دریافت کند. مثلاً برای دریافت خدمت از سرویس اسنپ برای مشترک فرقی ندارد که از شبکه سیار یا ثابت استفاده کند. اما برای دیدن ویدئو یا بازی آنلاین که سرعت اینترنت اهمیت پیدا می‌کند، موضوع متفاوت می‌شود، در نتیجه سراغ فیبرنوری می‌آید تا با پهنای باند بهتری سرویس بگیرد.
وی در همین زمینه می‌افزاید: اینکه اتصال به فیبرنوری کمتر از پوشش فیبرنوری است کاملاً طبیعی است، همیشه هم همین‌طور بوده؛ مثلاً مرکز تلفن که ایجاد می‌شد ظرفیتی برای دایری داشت اما هیچ‌وقت این ظرفیت پُر نمی‌شد چون باید متقاضی باشد تا دایر شود. یعنی وزارت ارتباطات مکلف است امکان ارتباط را فراهم کند تا اگر مشترک خواست، بتواند ارتباط بگیرد. به هرحال این نیاز را خود فرد تشخصیص می‌دهد که از شبکه ثابت استفاده کند یا سیار.
نیمی از آمار پوشش فیبرنوری غیرواقعی است
یک کارشناس حوزه فناوری ارتباطات هم رابطه طرح توسعه فیبرنوری و استفاده از این فناوری در کشور را مثل رابطه مرغ و تخم‌مرغ می‌داند و می‌گوید: اگر به اندازه یک گام فیبرنوری را در کشور افزایش دادیم، باید به همان میزان هم نیاز به استفاده از آن را ایجاد کنیم و اگر این اتفاق نیفتد همواره یک جای کار می‌لنگد.
وی با مهم خواندن نقش تعرفه در میزان استفاده از شبکه‌های سیار و ثابت می‌گوید: سرویس مبین‌نت، سرویسی لاکچری محسوب می‌شود. تازه شخص آن را بخرد که چکار کند، چون الان با موبایل هم می‌تواند به این سرویس‌ها دسترسی داشته باشد، پس اینکه مردم ما بیشتر از شبکه سیار استفاده می‌کنند چندان عجیب و غریب نیست، چون احساس می‌کنند در شرایط فعلی چندان نیازی به فیبرنوری نیست مگر اینکه نیاز آن را ایجاد کنیم. در واقع تا مصرف ترافیکی بالایی نداشته باشیم، تا شبکه‌های فورکی (۴K) شامل کانال‌های فیلم، مستند و انیمیشن ایجاد نکنیم و تا نظارت تصویری فورکی نداشته باشیم توسعه فیبرنوری بی‌فایده است. چرا که الان کار مردم با مودم‌های ای‌دی‌اس‌ال و وی‌دی‌اس‌ال هم راه می‌افتد و برای چه باید چند میلیون تومان بیشتر هزینه کنند؟
اگر به اندازه یک گام فیبرنوری را در کشور افزایش دادیم، باید به همان میزان هم نیاز به استفاده از آن را ایجاد کنیم و اگر این اتفاق نیفتد همواره یک جای کار می‌لنگد.وی در خصوص تحقق وعده وزارت ارتباطات برای پوشش ۲۰میلیون خانوار ایرانی هم می‌گوید: این فرمول ساخته شده تا وعده وزیر ارتباطات دروغ از آب درنیاید. اما واقعیت این است این مدل در عمل قابل استفاده نیست، یعنی منجر به اتصال فیبرنوری در این سطح نمی‌شود. چون سیستم فایل فیبرنوری (FAT) وقتی در کوچه یا دیوار خانه‌ای نصب می‌شود، قادر نیست طرف دیگر کوچه را پوشش دهد زیرا فیبرش باید از آسمان رد شود و در این صورت عبور کامیون‌ها و خودروهای سنگین موجب قطعی آن می‌شود. اما طبق فرمول وزارت ارتباطات هرجا سیستم فایل نصب شده تا شعاع ۳۰۰متری آن زیرپوشش فیبرنوری است. مثلاً اگر در سمت شمال یک کوچه نصب شود جنوب آن هم زیرپوشش قرار می‌گیرد در حالی که چنین چیزی در عمل اتفاق نمی‌افتد. پس نیمی از رقم یاد شده غیرواقعی است. به عبارت دیگر سیستم فایل FAT مثل سیستم وایرلس نیست که با قرار دادن یک ایستگاه گیرنده و فرستنده پایه (بی‌تی‌اس) هر کسی که در شعاع آن است بتواند از آن بهره‌برداری کند. بلکه در FAT به ازای کدپستی مشخص می‌شود چه تعداد زیرپوشش قرار می‌گیرند. به همین خاطر می‌توان گفت به لحاظ عملیاتی واقعاً نمی‌شود در دو سال آینده ۲۰میلیون پورت فیبرنوری ایجاد کرد. البته دولت بار این کار را گردن اپراتورها انداخت تا هرجایی که سیستم فایل نصب شده و مشتری هم درخواست کرده، در یک ماه این خدمت را دهند اما اپراتورها نمی‌توانند با این سرعت چنین خدمتی را ارائه دهند. البته اگر این کار شدنی باشد به‌طورقطع انجام می‌دهند.
این کارشناس، مقاومت شهرداری‌های کلانشهرها برای دادن مجوز حفاری برای کابل‌کشی فیبرنوری را عامل دیگر تحقق نیافتن وعده یاد شده عنوان می‌کند و می‌افزاید: اگر قرار باشد ۲۰میلیون پورت به صورت واقعی ایجاد شود باید مثل اجرای پروژه فاضلاب شهری بخش قابل توجهی از کوچه‌ها و خیابان را شخم بزنیم و حفاری کنیم که چنین کاری در کلانشهرها بسیار سخت است.
مردم با شبکه اینترنت ثابت بیگانه هستند!
اما سهیل یحیی‌زاده، مدیر کمیته ارتباطات و فناوری اطلاعات فراکسیون راهبردی مجلس شورای اسلامی معتقد است: ریشه‌های گرایش نداشتن مردم به استفاده از شبکه اینترنت ثابت مبتنی بر فیبرنوری به زیرساخت‌های فرهنگی و فنی و کم بودن فاصله تعرفه شبکه ثابت با سیار برمی‌گردد.
وی با ابراز تأسف از اینکه تاکنون در حوزه یاد شده زیرساخت‌های لازم فرهنگی و فنی در اختیار مردم قرار نگرفته، تصریح می‌کند: به همین خاطر استفاده از شبکه اینترنت ثابت مبتنی بر فیبرنوری هنوز مثل شبکه سیار برای افراد جامعه ما ملموس نشده است. در واقع می‌توان گفت مردم ما تا حدی با این فضا بیگانه هستند. از سوی دیگر با مصوباتی که دولت‌های یازدهم و دوازدهم داشته‌اند مثل مصوبه۲۶۶ فاصله خیلی کمی میان تعرفه‌های اپراتورهای موبایل و تعرفه‌های اپراتورهای ثابت به‌وجود آمد. حتی بسته‌های اینترنتی که در اختیار مردم قرار می‌گرفت به نرخ واقعی نبودند و این موضوع سبب شد حجم بالایی از کاربران به سمت شبکه موبایلی مهاجرت کنند. بنابراین باید این موارد رفع شود تا شاهد استقبال مردم در استفاده از فناوری اف‌تی‌تی‌پی باشیم.
وی با تأکید بر اینکه دولت سیزدهم و مجلس در تلاش هستند هرچه سریع‌تر عقب‌ماندگی چند ساله در توسعه شبکه فیبرنوری را جبران کنند، می‌افزاید: بر این اساس نیز صندوق ملی فیبرنوری را ایجاد کردیم تا بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری در این حوزه با کمک منابع مالی دولت و از طریق اپراتورها انجام گیرد. در واقع دولت منابع درآمدی را که از طریق اپراتورها دارد به صورت یارانه به آن‌ها برمی‌گرداند تا چهار شرکت اپراتوری پوشش شبکه فیبرنوری را برای مردم ایجاد کنند. بر این اساس نیز در لایحه بودجه۱۴۰۲ بحث حساب مالی طرح توسعه شبکه فیبرنوری را دیدیم که در بودجه امسال فعال شد. ضمن اینکه براساس برنامه هفتم توسعه، سالانه نزدیک به ۶هزار میلیارد تومان به عنوان سهم دولت در اختیار صندوق فیبرنوری قرار می‌گیرد تا برای پوشش فیبرنوری در کشور به اپراتورها بپردازد.
وی در پاسخ به اینکه آیا منابع و مشوق‌های پیش‌بینی شده برای تحقق پوشش فیبرنوری۲۰میلیون خانوار تا پایان دولت سیزدهم کافی هستند، می‌گوید: تفکرات دولت قبل این بود ما مثل برخی از کشورهای آفریقایی نیازی به شبکه ثابت نداریم و باید کاملاً روی شبکه موبایل باشیم، به همین خاطر بخشی از سرمایه‌گذاری‌هایی که می‌بایست در سال‌های گذشته در این حوزه انجام می‌شد، اتفاق نیفتاده است، بنابراین با مشکل نیاز به سرمایه‌گذاری در حجم بالا در این حوزه روبه‌رو هستیم. از این رو بی‌شک مشوق‌های پیش‌بینی شده برای ورود و توسعه فیبرنوری نمی‌تواند کافی نباشد اما دولت نهایت تلاشش را می‌کند تا از ظرفیت‌های موجود و استفاده از مشوق‌های دیگری که در پروانه اپراتورها وجود دارد، کار را پیش ببرد. با وجود این، اجرای پروژه یاد شده کار بسیار سنگینی است و باید همه دستگاه‌ها و نهادها در این زمینه با وزارت ارتباطات همکاری کنند تا انشاءالله وعده دولت محقق شود و با ایجاد پوشش کافی، شاهد مهاجرت کاربران از شبکه سیار به شبکه اینترنت ثابت و پهن باند باشیم.
براساس برنامه هفتم توسعه، سالانه نزدیک به ۶هزار میلیارد تومان به عنوان سهم دولت در اختیار صندوق فیبرنوری قرار می‌گیرد تا برای پوشش فیبرنوری در کشور به اپراتورها بپردازدیحیی‌زاده در خصوص ادعای کارشناسانی که معتقدند به دلیل مقاومت شهرداری‌ها در مقابل حفاری برای کابل‌کشی، اجرای برنامه یاد شده در سه تا چهار سال ممکن نیست، می‌گوید: مجلس علاوه بر اینکه این مورد را در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ دیده، در برنامه هفتم توسعه هم ماده واحده‌ای برای رفع این مشکل پیش‌بینی کرده که بر اساس آن همه سازمان‌ها و دستگاه‌ها ازجمله شهرداری‌ها، وزارتخانه‌های مسکن و نیرو مکلف هستند زیرساخت‌های لازم را برای توسعه شبکه فیبرنوری در اختیار وزارت ارتباطات و شرکت مخابرات و اپراتورها قرار دهند، یعنی این یک الزامی قانونی است و در صورت همکاری نکردن دستگاه‌های مسئول، وزارت ارتباطات می‌تواند از طریق مجلس و سایر سازمان‌های نظارتی پیگیری‌های لازم را در خصوص در اختیار قرار گرفتن زیرساخت‌ها انجام دهد.
محمدرضا بیدخام، مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت مخابرات ایران نیز در گفت‌وگو با قدس فیبرنوری را یکی از پایدارترین راه‌های ارائه اینترنت باکیفیت، پرسرعت و با تعرفه مناسب به کاربران می‌داند و می‌افزاید: قطعاً ناچیز بودن تفاوت سطح تعرفه اینترنت سیار با شبکه ثابت در کاهش تمایل مشترکان به دریافت سرویس بر بستر فیبرنوری نقش مهمی دارد.
تاکنون هیچ بودجه و اقدام حمایتی خاصی از اپراتورها در راستای توسعه فیبرنوری در کشور مشخص نشده، این درحالی است که طبق استاندارد جهانی برای هر پورت فیبرنوری باید ۳تا ۴میلیون تومان هزینه کرد.
برای اجرای چنین پروژه مهمی باید از اپراتورها حمایت شود. ما تلاش می‌کنیم با برنامه‌ریزی مناسب و تخصیص منابع لازم، پوشش حداکثری را در این خصوص فراهم کنیم، به‌طوری که تاکنون موفق شده‌ایم ۱۹۰هزار کیلومتر فیبرنوری در کشور ایجاد کنیم.
شرکت مخابرات ایران در حال حاضر ۳۰۰هزار مشترک فعال و دائمی در کشور دارد، با وجود این، پوشش فیبرنوری آن نزدیک به ۳میلیون پوشش می‌رسد که درصدد افزایش این رقم هستیم.
اپراتورها به تعهدشان عمل نکنند جریمه می‌شوند
صادق عباسی شاهکوه، مشاور وزیر ارتباطات و مجری طرح توسعه فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها هم در گفت‌وگو با قدس از ضرورت کاهش بار ترافیکی از دوش اینترنت سیار با توسعه شبکه فیبرنوری و اینترنت ثابت سخن می‌گوید و می‌افزاید: پایین بودن تعداد کاربران شبکه فیبرنوری دلایل مختلفی دارد. یک دلیل عمده‌اش این است که مردم ما به شبکه اینترنت سیار بیشتر عادت کرده‌اند. چون در چند سال اخیر وضعیت توسعه اینترنت سیار کشور خیلی بهتر از ثابت بوده و به همین خاطر مردم به آن عادت کرده‌اند و برای اینکه ترک عادت کنند و به استفاده از شبکه ثابت رو بیاورند کمی زمان لازم است.
وی با اشاره به اینکه بحث سوق دادن جامعه به سمت استفاده از شبکه فیبرنوری مطرح نیست، تصریح می‌کند: ما وظیفه داریم همه گزینه‌ها را برای مردم فراهم کنیم تا خودشان انتخاب کنند در کجا از شبکه ثابت یا سیار استفاده کنند. این در حالی است که تا دو سال پیش، توسعه شبکه موبایلی بیشتر مورد توجه دولت‌ها بوده است. اما کشش شبکه سیار تا بی‌نهایت نیست و وقتی مصرف بالا برود، محدودیت فرکانس پیش می‌آید و کیفیت اینترنت افت می‌کند. بنابراین چاره‌ای نداریم جز اینکه در کنار شبکه اینترنت سیار، توسعه شبکه ثابت را هم داشته باشیم تا مصرف‌های پرحجم کاربران روی شبکه ثابت برود و کم‌حجم‌ها و یا در جاهایی که چندان امکان استفاده از این شبکه نیست، از شبکه موبایلی استفاده شود. این‌گونه، تعادل برقرار و خود به خود در بازار رقابت ایجاد می‌شود و اینترنت هم باکیفیت بهتر و قیمت مناسب‌تر در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
چاره‌ای نداریم جز اینکه در کنار شبکه اینترنت سیار، توسعه شبکه ثابت را هم داشته باشیم تا مصرف‌های پرحجم کاربران روی شبکه ثابت برود
وی پروژه ملی فیبرنوری را مهم‌ترین اولویت وزارت ارتباطات عنوان می‌کند و می‌افزاید: برای اجرای این برنامه نیز دولت و مجلس و نهادهای مسئول پای کار آمده‌اند.
وی در خصوص راهکارهای عملی برای گرایش بیشتر کاربران به استفاده از شبکه اینترنت ثابت هم می‌گوید: جدا از بحث‌های فنی و توسعه زیرساخت‌ها یا همان فیبرنوری، باید از طریق تعرفه‌گذاری مناسب اینترنت، برخورداری از شبکه‌های فور کی و مواردی از این دست، جذابیت‌های لازم را برای کاربران ایجاد کنیم تا بیشتر به استفاده از شبکه اینترنت خانگی رو بیاورند.
عباسی شاهکوه در خصوص ادعای کارشناسانی که معتقدند تا زمانی که توسعه شبکه فیبرنوری برای بخش خصوصی یا شرکت مخابرات ایران و اپراتورها به‌صرفه نباشد خیلی نمی‌توان شاهد ورود جدی آن‌ها به این بخش و تحقق برنامه دولت در پوشش فیبرنوری ۲۰میلیون خانوار ایرانی بود، می‌گوید: الان که همه این‌ها وارد شده‌اند و به همین خاطر هم پوشش فیبری ما که قبلاً حدود ۱.۵میلیون خانوار را دربرمی‌گرفت اکنون به حدود ۵میلیون رسیده است. بنابراین انشاءالله مخابرات، اپراتورها و همه دستگاه‌های مسئول همچنان پای کار هستند تا هدف مورد نظر محقق شود.
وی درباره زیرسؤال بودن سطح پوشش سیستم فایل فیبرنوری تا شعاع ۳۰۰ متری و به تبع آن غیرواقعی بودن نیمی از رقم ۵میلیون پوشش ایجاد شده هم می‌گوید: تعریفی که از پوشش شده این است سیستم فایل فیبرنوری به هر کجایی که رسید تا شعاع ۳۰۰ متری، هر خانواری باشد زیرپوشش قرار گیرد و اپراتورها نیز متعهد هستند اگر درخواستی برای اتصال باشد در یک ماه سرویس مربوط را ارائه دهند. خب وقتی این موضوع رعایت شود دیگر غیرواقعی بودن سطح پوشش فیبرنوری معنی ندارد. به عبارت دیگر اگر در مدت یاد شده اپراتور سرویس ندهد می‌توان گفت سطح پوشش واقعی نبوده است.
وی با اشاره به اینکه اپراتورها تعهد دارند در شعاع یاد شده سرویس بدهند، تصریح می‌کند: اگر این کار را نکنند یعنی برخلاف تعهدشان عمل کرده‌اند که در این صورت، طبق پروانه فعالیتشان و ضابطه‌ای که با سازمان تنظیم مقررات دارند جریمه خواهند شد. بنابراین جای نگرانی نیست.
وی درباره مقاومت شهرداری‌های کلانشهرها برای حفاری کابل‌کشی فیبرنوری و تأثیر آن بر پیشبرد پروژه و تحقق هدف آن می‌گوید: نخست اینکه ما هزارو۴۰۰ شهر و شهرداری داریم که رفتار همه آن‌ها یک شکل نیست. بعضی از شهرداران همکاری بسیار خوبی در اجرای این برنامه دارند و بعضی هم در سطح ضعیف همکاری می‌کنند. اما در یک سال و نیم اخیر شرایط همکاری آن‌ها بهتر شده است. در واقع وزارت کشور و استانداری‌ها انصافاً همکاری خوبی دارند و شرایط بهتر شده، به‌طوری که در بعضی شهرها و استان‌ها مثل استان گلستان این پروژه کامل انجام شده و در برخی شهرها در حال انجام است. با وجود این طبعاً اجرای پروژه‌ای با چنین ابعاد که نیاز به حفاری‌های زیادی دارد بدون چالش نیست. اما این‌گونه چالش‌ها با همکاری استانداران و وزارت کشور و پیگیری‌های وزارت ارتباطات به‌تدریج حل می‌شوند. البته کار راحتی نیست اما کار پیش می‌رود.
وی در خاتمه می‌افزاید: اکنون پوشش فیبرنوری ۲۰میلیون خانوار ایرانی به تعهد اپراتورها تبدیل شده، حتی زمان و میزان پیشرفت هر فصل آن‌ها هم در برنامه مشخص شده است، بنابراین اگر به موانع خاصی برخورد نکند تا پایان دولت سیزدهم شاهد اجرای کامل این برنامه خواهیم بود.
نظر شما