ایشان فرمود: «حُسن خُلق» به معنای جامعی از فضائل است که یک مصداق آن حُسن معاشرت با مردم است. از آنجا که صورت باطنی و نفسانی انسان همچون صورت ظاهری او دو جلوه دارد؛ یکی زیبایی مطلق، من جمیع الجهات و دیگری زیبایی نسبی، کسی که دارای حسن خلق باشد، صفات باطنی و هیئت نفسانی او از تمام جهات زیباست.

ایشان در ادامه، ارکان این حسن خلق را چنین برشمرد: 1. علم در تشخیص صدق و کذب اقوال. 2. تشخیص حق و باطل. 3. کنترل غضب و شهوت. 4. عدالت که در واقع به معنای قرار دادن تمام موارد قبلی در حدّ وسط و به دور از افراط و تفریط است. تطبیق این مطلب را در آیات قرآن می‌توان مشاهده کرد. از جمله آیه شریفه 15 سوره حجرات که در وصف مؤمنان راستین می‌فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتَابُوا وَ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُولَئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ؛ مؤمنان واقعی تنها کسانی هستند که به خدا و رسولش ایمان آورده‌اند، سپس هرگز شکّ و تردیدی به خود راه نداده و با اموال و جان‌های خود در راه خدا جهاد کرده‌اند؛ آن‌ها راستگویانند.»

آیت الله هاشمی علیا یادآور می‌شود: «اموال و انفس» به قوای شهوت و غضب انسان اشاره دارد. به این ترتیب که بر شهوت خود غلبه کرده، از اموالش دست می‌کشد و نیز با شجاعت به مبارزه با نفس و جان خویش می‌رود. این اعتدال در قوا تا جایی است که طبق آیه 29 سوره فتح در برابر دشمنان، بسیار سرسخت و در برابر مؤمنان بسیار مهربان است. یک مصداق تامّ آن حضرت محمد مصطفی(ص) است که خداوند متعال در شأن او در آیه 4 سوره قلم فرمود: «إِنَّکَ لَعَلَی خُلُقٍ عَظِیمٍ؛ و یقیناً تو بر بلندای سجایای اخلاقی عظیمی قرار داری.». آنچه پیامبر خدا(ص) را جلوه می‌دهد همین است؛ زیرا آنچه نزد خداوند ارزش و اعتبار دارد، صورت باطنی آدمی است.

آیت الله هاشمی علیا با تأکید بر لزوم خودسازی و جهاد با نفس و تحمل ریاضت‌ها جهت درمان بیماری‌های روحی و اخلاقی و از بین بردن عواقب سوء فردی و اجتماعی ناشی از آن، راه ایجاد ملکات نفسانی حسنه در انسان را چنین عنوان کرد: رجوع به دین و مجالس و مواعظ دینی، دوستی با انسان‌های صالح و خودساخته و دارای فضائل علمی و معنوی و اخلاقی، رجوع به کتاب‌های دعا و مناجات‌های ائمه(ع) مانند صحیفه سجادیه. با این توضیح که دعاهای معصومین(ع) حتی از روایاتشان بالاتر است زیرا روایات برای عامه مردم است اما ادعیه از اعماق دل معصوم(ع) در ارتباط با خدا صادر شده و نکاتی دارد که انسان‌ساز است. این ادعیه سرشار از معارف‌اند و حالات انسان را عوض می‌کنند؛ بنابراین باید آن‌ها را با توجه خواند و بدان عمل کرد.