علی فرهادی، معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش در مورد رشد سواد دانش‌آموزان و برنامه‌های وزارتخانه برای این موضوع توضیح داد: اقتضائات آموزشی و پرورشی مبتنی بر زمان تغییر می‌کند. نگاهی که امروز به آموزش، فناوری آموزشی و محتواها و حتی نحوه تدریس و آزمون داریم، قطعا با ۱۵ سال پیش فرق می‌کند. نمی‌گویم با خیلی سال قبل بلکه با همین سال‌های اخیر هم تفاوت دارد.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: به همین منظور و ناظر به کیفیت‌بخشی آموزشی، خدمات خوبی در آموزش و پرورش صورت می‌گیرد؛ نخستین اقدام برگزاری آزمون‌های متمرکز و نهایی است که در کل کشور به صورت هماهنگ و یک شکل، سوالات طرح می‌شود و فکر می‌کنم لازم است، حتی آرام آرام به سمت نهایی کردن امتحانات متوسطه اول هم برویم.
فرهادی ضمن بیان اینکه تا می‌توانیم باید دانش آموزان را در بوته‌های آزمایش مشابه قرار دهیم، بعد نمرات را بسنجیم، اظهار کرد: باید در تصحیح اوراق و سنجش و اندازه گیری استاندارسازی کنیم و استانداردها را به اجرا بگذاریم. نمی‌توانیم از تغییر نمرات دانش آموزان ادراک کاهش سواد داشته باشیم. کاهش سواد یعنی دانش آموز اطلاعات کمی دارد و نمی‌داند، در حالی که اینطور نیست.
سخنگوی وزارت آموزش و پرورش در ادامه اضافه کرد: خیلی وقت‌ها ما ناظر به چگونگی سرفصل‌های آموزشی در مدارس، باید در شرایط آموزش بازنگری کنیم. برنامه درسی ملی، مبتنی بر انتظارات سند تحول بنیادین، تنظیم می‌شود و به ما می‌گوید محتوای کتاب های درسی از کلاس اول تا آخرین سال تحصیلی باید چگونه طراحی شود. برنامه درسی ملی این موضوع را برای ما تصویر می‌کند. مبتنی بر این موضوع معتقدیم، باید سوالات را استاندارد سازی کنیم و پایش خوبی روی آن صورت بگیرد تا ببینیم در کدام قسمت‌ها در آموزش مشکل داریم تا روی این ضعف‌ها تمرکز کنیم.
فرهادی خاطرنشان کرد: در تمام علوم و دروس، بررسی نقاط ضعف انجام می‌شود و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و معاونان آموزشی پایش‌هایی دارند و تقویت مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش نیز در همین راستا انجام می‌شود. با تقویت مرکز سنجش، سازمان پژوهش و دستیابی به پایش‌های پیوسته محتوای کتب درسی سواد دانش آموزان رشد بیشتری خواهد داشت.
او گفت: یادگیری عبارت است از تغییر رفتار و ما باید این تغییر رفتار را به خوبی بسنجیم؛ تغییر رفتار در ذهن را دانش می‌گوییم و تغییر در عملکرد که بکارگیری دانش است.
فرهادی در مورد ۹۱۱ هزار کودک و نوجوان بازمانده از تحصیل و آن‌هایی که ترک تحصیل می‌کنند و ارتباط این معضل با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اظهار کرد: ابتدا باید دید ما از چه زمانی می‌گوییم دانش آموزی بازمانده از تحصیل است؟ فرض کنید دانش آموزی بخواهد در هنرستان درس بخواند و جذب بازار کار شود و دانشگاه نرود. در این خصوص نمی‌توانیم بگوییم ورودی دانشگاه‌های کشور کاهش یافته است، بلکه باید گفت فرد کسب و کار پیدا کرده و دیگر نیازی به دانشگاه رفتن احساس نکرده است. در مورد ترک تحصیل نیز معتقدیم همه باید دوره ابتدایی و متوسطه اول را طی کنند و در این مقاطع بازمانده از تحصیل نشوند تا سواد کافی برای زیست در جامعه را پیدا کنند و پس از آن اگر خواستند جذب بازار کار شوند.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش ضمن اشاره به اینکه ممکن است ترک تحصیل ناظر بر محدودیت فضای آموزشی باشد، افزود: به همین دلیلی نیز ما به انبوه سازان و ساختمان سازان تاکید می‌کنیم که حتما در چنین اماکن مسکونی که افراد زیادی ساکن خواهند شد، فضاهای آموزشی را نیز مدنظر قرار دهید. نمی‌شود که مثلا ۲۰۰ واحد بسازند و فضای آموزشی برای چنین مکانی در نظر گرفته نشود! در چنین شرایطی دانش آموز مجبور می‌شود روزانه چندین کیلومتر را تا مدرسه طی کند و این احتمال هست که توان رفت و آمد او به مدرسه موقتی باشد و بعد از مدتی دیگر نتواند این کار را کنند.
فرهادی ادامه داد: باید به ترک تحصیل به دلیل محدودیت فضای آموزشی توجه و فکر کرد که البته خارج از حوزه آموزش و پرورش است و شهرداری‌ها و شرکت‌های عمران، استانداری ها، تنظیم گران قوانین این حوزه، باید وارد عمل شوند. در واقع اگر قرار باشد تنظیم‌گری شهری صورت بگیرد، لازم است این بررسی صورت بگیرد تا ببینیم در این تنظیم‌گری، آموزش و پرورش را چطور باید دید تا اجازه ندهیم ترک تحصیل به دلیل محرومیت از دسترسی به فضای آموزشی رخ دهد.
به گفته سخنگوی آموزش و پرورش؛ گاهی ترک تحصیل ناشی از سختی در تحصیل است و دانش آموز نباید برای رفتن به مدرسه خیلی سختی بکشد. فرهادی در همین رابطه توضیح داد: قطعا اوضاع اقتصادی نیز در ترک تحصیل و بازماندگی تاثیر دارد و نمی‌توان منکر آن شد. ما باید کاری کنیم که مدرسه رفتن راحت‌تر شود. اسم این کار هم تقویت مدارس دولتی است.
فرهادی در ادامه در خصوص ناامیدی احتمالی برخی نوجوانان از ادامه تحصیل به دلیل بی‌تاثیری آن در ارتقای طبقه اجتماعی‌شان، گفت: این مقوله را باید جامعه شناسانان مبتنی بر پژوهش، نه حدس و گمان بررسی کنند و در این رابطه صحبت داشته باشند، ولی فضای آموزشی قطعا در تحصیل و دسترسی به کلاس درس تاثیر قطعی دارد که ما اسم آن را تقویت مدارس دولتی می‌گذاریم. یعنی همانطور که رهبر انقلاب نیز تاکید دارند، این ارتقای کیفیت مدارس دولتی در سراسر کشور ناظر بر عدالت آموزشی خواهد بود.
او افزود: ما با نگاه عدالت آموزشی برنامه‌های خود را طراحی می‌کنیم و حتما یکی از خروجی‌های آن با چنین نگاهی کاهش ترک و بازماندگی از تحصیل خواهد بود. زمانی که یک لازم التعلیم به مدرسه دسترسی داشته باشد، بخش بزرگی از مشکل حل می‌شود. اگر مشکلات اقتصادی، دسترسی ضعیف به مدرسه و کمبود فضای آموزشی وقتی با هم جمع شوند، در واقع به افزایش ترک تحصیل ضریب می‌دهند و به همین دلیل است که می‌گوییم بقیه باید به کمک آموزش و پرورش بیایند. آموزش و پرورش متولی تامین معلم است، ولی برای فضای آموزشی و… سایر بازیگران مرتبط با این عرصه باید به ما کنند.
معاون وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به این که با توجه به کاهش رشد سواد دانش آموزان در حدود ۲۰ سال اخیر، معلمان با دغدغه‌های معیشتی، تا چه اندازه در این کاهش رشد سواد موثر بوده‌اند؟ گفت: معلمی از آن دسته مشاغل است که وقتی وارد کلاس درس می‌شود، خیلی از مشکلاتش را فراموش می‌کند و این خاصیت شغل معلمی است. البته باز هم دلیل نمی‌شود که به معیشت معلمان توجه نداشته باشیم.
فرهادی در ادامه تاکید کرد: اگر این مشکلات مزمن و فراگیر شود بی‌تاثیر نیست. به همین دلیل نظام رتبه‌بندی اجرا شد و ما معقدیم معلم باید از دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی وارد شود تا برای استخدام مرارت نکشد و مدام فکر نکند، کی از حق التدریس رها می‌شوم؟ وضعیت خرید خدماتی کی تمام می‌شود؟ چه زمانی پیمانی می‌شود؟ چه زمانی رسمی خواهد شد و… نظام منظم تربیت معلم و تامین نیروی انسانی اگر اتفاق بیفتد تا حدود زیادی دیگر نباید نگران دانش معلم باشیم، چرا که در آن فرایند دانش حاصل می‌شود.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه معلمی پرتویی از شغل انبیا است و به همین دلیل پیامبر فرمودند من معلم برانگیخته شدم و آمدم تا به شما تعلیم بدهم نه دستور، گفت: راهی جز تعلیم برای نجات یک جامعه وجود ندارد. بنابراین این بحث را نمی‌پذیریم که معلم چون مشکل معیشتی دارد از کارش کم می‌گذارد.
او اظهار کرد: باید دنبال دلایل محکم‌تری برای آنچه با عنوان کاهش سواد دانش آموزان مطرح کردید بگردیم؛ لازم است مسئله تنظیم‌گری وقت دانش آموز با خانواده را بررسی کنیم تا ببینیم چقدر در منزل برای رشد فرزند خود وقت می‌گذارند و اصلا چقدر در این زمینه مهارت دارند؟ ضمن اینکه اقتصاد یک خانواده می‌تواند در این امر موثر باشد. اصلا باید دید چه کسی مسئول است که به والدین در این زمینه‌ها مهارت بیاموزد؟ همچنین نقش دیگر بازیگران حوزه فرهنگی جامعه مانند رسانه‌ها از جمله صداوسیما، مطبوعات، محله، مسجد، مجموعه‌های ورزشی و… در این زمینه چگونه است؟
نظر شما