به گزارش ایرنا از سازمان هیأت و تشکل‌های دینی سازمان تبلیغات اسلامی، مهدی محمدی در پیش‌نشست تخصصی همایش علمی هیأت و آیین‌های مذهبی در دانشگاه شیراز گفت: ادبیات حماسی، آشکارتر از هر قالب ادبی دیگر به تعریف خود و دیگری می‌پردازد. قالب مفهوم حماسه و هویتی که از آن نمایندگی می‌کند، ریشه در تاریخ دارد. از این ‌رو هویت حماسی در تعامل ناگسستنی با تاریخ و مفهوم تاریخی است. در بسیاری از موسیقی‌های حماسی دنیا استفاده از تاریخ یا مفهوم تاریخی امری رایج است.

وی افزود: تنها تولیدات هنری شنیداری که با استفاده از تاریخ به مسئله هویت حماسی خودآگاه یا ناخودآگاه پرداخته است، موسیقی هیأت‌های مذهبی‌اند؛ در حالی‌ که با توسعه تخاصم هویت تمدنی غرب با جهان اسلام، بسامد بالایی از موسیقی‌های حماسی در سبک‌های مختلف به‌ویژه در قالب متال و هوی‌متال تولید شده‌اند که اکثر آن‌ها با استفاده از تاریخ و مفهوم تاریخی به تقویت هویت حماسی برای مخاطب غربی پرداخته‌اند.

کاهش تولیدات موسیقی‌ حماسی بعد از انقلاب و دفاع مقدس

وی ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی در سال‌های نخست با آن شور انقلابی و سپس، دوران مقابله با تهاجم بعثی‌ها متأثر از نیاز جامعه، تولیدات موسیقی حماسی متکی بر هویت ایرانی اسلامی چشمگیر بود. با گذر از سال‌های جنگ و به‌خصوص پس از سال‌های اصلاحات در ایران، این نوع تولیدات هنری که انتقال‌دهنده هویت حماسی بودند نیز به ‌شدت کاهش یافت تا جایی که در تولیدات هنری شنیداری سال‌های اخیر در سبک‌های مختلف موسیقی عامه‌پسند(پاپ)، اعتراضی(رپ) و سنتی، نمی‌توان به اثری اشاره کرد که با استفاده از تاریخ یا مفهوم تاریخی اراده تقویت و توسعه هویت حماسی داشته باشد.

ویژگی‌هایی از موسیقی برای انتقال حس و هویت حماسی

محمدی با اشاره به پژوهش خود در این زمینه اظهار کرد: این پژوهش با اتکا بر اهمیت هویت حماسی و نقشی که هنرهای شنیداری در این مهم دارد، به مقایسه موردی هویت حماسی با مفهوم تاریخی در موسیقی‌های حماسی ایران به‌خصوص موسیقی هیأت‌های مذهبی با موسیقی‌های حماسی غربی در سبک متال و هوی‌متال می‌پردازد.

هویت حماسی فقط در موسیقی هیات‌های مذهبی وجود دارد

این عضو هیأت علمی دانشگاه اهل‌بیت(ع) ویژگی‌هایی نظیر سرعت، شدت در صدا، صدای متداخل و استفاده از الفاظ حماسی و اشعار حماسی از مشخصه های بارز موسیقی حماسی دانست و گفت: ویژگی‌ها فوق در انتقال حس و هویت حماسی به شنونده بسیار موثر است.

در ایران، تنها موسیقی هیأتی و مذهبی دارای هویت حماسی است

محمدی ابراز کرد: در حال حاضر در ایران، تنها موسیقی هیأتی و مذهبی دارای هویت حماسی است. در موسیقی هیأت، تمامی ویژگی‌های موسیقی حماسی شامل سرعت، صدای متداخل شامل سینه زدن، صدای طبل، خواندن دسته جمعی، استفاده از لغات با بار معنایی حماسی مرتبط با شخصیت‌های حماسی مذهبی شامل امیرالمومنین(ع) و امام حسین(ع) مشاهده می‌شود.

موفقیت موسیقی مذهبی به واسطه تداوم و پیوستگی از عصر صفویه تاکنون بوده است

محسن فتحی صاحب‌نظر در حوزه موسیقی گفت: موسیقی در ایران به ویژه در دوران معاصر فراز و نشیب بسیاری را پشت سر نهاده است، از این رو تداوم و پیوستگی خود را از دست داده و آنچنان که باید، دارای هویت مستقلی نشده است؛ اما موسیقی مذهبی به واسطه تداوم و پیوستگی از عصر صفویه تاکنون موفق شده دارای هویت مستقل و پیوسته‌ای شود.

وی افزود: در این راستا ما شاهد هویت حماسی موسیقی شیعی هستیم که با یاد شخصیت‌ها و بزرگان دین مانند امیرمومنان، امام حسین و پیامبر اکرم صلوات الله علیهم نیروبخش هستند.

اولین همایش علمی هیأت و آیین‌های مذهبی، پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ به همت مرکز احیای امر دانشگاه امام صادق(ع) و اندیشکده هیأت سازمان هیأت و تشکل‌های دینی در تهران برگزار می شود.