شخصیت حضرت امام حسین(ع) در بالاترین درجاتی که خداوند متعال برای یک موجود و انسان خلق کرده، قرار دارد. او که در ماه شعبان در بیت وحی و نبوت و رسالت متولد شد، تحت تربیت الهی و در دامان عصمت حضرت زهرای اطهر(س) طوری پرورانیده شد که به عَلم هدایت و مصباح سعادت و چراغ فروزان دین تبدیل گردید تا جایی که حتی بعد از شهادت حضرتش، نمادی برای هدایت و سعادت قرار گرفت و زیارت او، راه نجات و خوشبختی نامیده شد و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) همگی، مردمان را به زیارت آن حضرت فراخواند و پرده از ثواب های بالای آن برداشتند.
۴۰ چهارشنبه را میهمان کلمات گهربار و حیات‌بخش حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) هستیم و همراه خوانندگان، شرح یک حدیث رضوی را در گفت‌وگو با اساتید حوزه و دانشگاه بررسی خواهیم کرد.
شرح حدیث این هفته را محضر حجت الاسلام والمسلمین ایمان امیری، استاد حوزه علمیه هستیم تا از جام معرفت کلمات رضوی، جان تشنه خویش را سیراب کنیم.
در روزهای ابتدای ماهی قرار داریم که سه مولود عظیم الشأن؛ امام حسین(ع)، ابوالفضل العباس(ع) و امام زین العابدین(ع) در آن متولد شده‌اند. در روایاتی که از امام رضا(ع) به دست ما رسیده، درباره شخصیت ملکوتیِ سیدالشهدا(ع) چه توصیه‌هایی شده است؟
اهل بیت(ع) به ویژه امام حسین(ع) به عنوان انسان کامل و مصداق اتمّ پاسخ خداوند متعال در جواب ملائکه است. آن وقت که از خداوند سؤال نمودند چرا انسان خونریز و سفاک را خلق می‌کنی در حالی که ما به عبادت و تقدیس و تسبیح تو مشغولیم و خداوند فرمود: «قال إنّی أعلم ما لا تعلمون» یعنی این سجده برای نمونه‌های کامل انسان که همان ائمه معصوم(ع) است باید باشد و من خلقت آسمان‌ها و زمین را برای اینها انجام دادم.
درباره وجود گرانقدر آن امام همام و کشتی نجات بشریت حضرت امام حسین(ع)، از پیامبر مکرم تا یکایک اهل بیت(ع) همه سخن فرموده‌اند و از فضائل و مکارم آن حضرت، کلمات درر بار و گهربار فرموده‌اند و مردمان را به زیارت آن حضرت فرا خوانده‌اند و پرده از ثواب‌های فوق العاده زیارتش برداشته‌اند.
از جمله امام رضا(ع) در احادیث فراوانی درباره شخصیت امام حسین(ع) اشاره فرموده‌اند و بر زیارت آن حضرت تأکید کرده‌اند. از جمله در روایتی فرموده‌اند که «من زار قبر أبی عبد الله(ع) بشط الفرات، کان کمن زار الله فوق عرشه» یعنی هر کسی امام حسین(ع) را زیارت کند، همانند کسی است که خداوند را در عرش زیارت کرده است یعنی بالاترین درجه‌ها را کسب می‌کند. یا در روایت دیگری می‌فرمایند: «من زار الحسین بن علی(ع) عارفاً بحقه، کان من محدثی الله فوق عرشه، ثم قرأ إن المتقین فی جنات ونهر فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر» یعنی هر کسی حسین(ع) را در حالی که عارف به حق اوست زیارت کند، از سخن گویان با خدا در عرش اوست و مصداقی برای «عند ملیک مقتدر» محسوب می‌شود.
* آیا از امام رضا(ع) توصیه‌ای برای زیارت آن حضرت در ماه شعبان هم شده است؟
ماه شعبان از بزرگترین فرصت‌های الهی برای انسان است تا بتواند خود را به مقام تقرب الهی برساند و همنشین اولیاء الله شود. لذا اعمال این ماه از بهترین اعمال عبادی است و انسان اگر موفق به انجام آن شود، توفیق بزرگی کسب کرده است. از اعمال و عبادات مهمی که در این ماه سفارش شده است، زیارت مضجع شریف حضرت سیدالشهدا(ع) در کربلاست.
ابونصر بزنطی نقل می کند که از حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع) پرسیدم که امام حسین(ع) را در چه ماهی زیارت کنیم؟ حضرت پاسخ دادند در نیمه ماه رجب و نیمه ماه شعبان. پس چه خوب است که انسان بتواند به هر طور شده در نیمه این ماه مبارک، آن حرم ملکوتی را زیارت کند و از ثواب‌های بی‌شمار آن بهره مند شود.
حال که سخن به اینجا رسید از آداب زیارت برای مخاطبان ما بگویید؟
در روایات اهل بیت(ع)، رهنمودهایی درباره زیارت امام حسین(ع) آمده که توجه به آنها، موجب بهره‌گیری بیشتر از برکات زیارت حضرت خواهد بود. به طور کلی، آداب زیارت امام حسین(ع) به دو دسته تقسیم می‌شود: آداب باطنی و آداب ظاهری.
آداب باطنی زیارت آن دسته از آدابی است که در حقیقت، مغز و باطنِ زیارت است و چه بسا زائر بدون آن، از درک ثواب زیارت محروم شود. مانند معرفت، اخلاص، حضور قلب و تسلیم، اشتیاق و اظهار حُزن و اندوه. زیارت، نیاز به آداب ظاهری هم دارد. از جمله غسل زیارت، پوشیدن پاکیزه ترین لباس، استفاده نکردن از بوی خوش و زینت، سکوت، آرامش و وقار، اجازه ورود خواستن، پیش گذاشتن پایِ راست و خواندن زیارت های مأثور،د مانند زیارت امین الله و زیارت جامعه کبیره.
از آثار و کارکردهای زیارت امام حسین(ع) نیز برای خوانندگان بفرمایید؟
برخی درس های تربیتی که به عنوان کارکردها و آثار زیارتی آن حضرت می‌توان نام برد عبارتند از تقویت معادگرایی و ترجیح آخرت بر دنیا. از دروس مهم زیارت سیدالشهدا(ع)، آموزش گرایش به آخرت و عمل برای آن است. این عمل عبادی از جهات متعدد، مانند توجه به اهداف قیام حضرت و فهم ایثار و فداکاری آن حضرت برای خدا و نیز عدم ترس از مرگ و اشتیاق به شهادت و لقاء الهی، موجب دل کندن از دنیا و توجه به آخرت می شود.
دیگر افزایش اشتیاق به انجام دادن کارهای نیک و شایسته. زیارت سیدالشهدا(ع)، معنویت و نورانیت عمیقی در باطن زائران ایجاد می کند؛ به گونه ای که آنان خود را در ارتباط نزدیک با خدا و اولیای الهی احساس می‌کنند و به دنبال این حالت، به انجام دادن کارهای نیک رغبت بیشتری دارند و احساس می کنند که دل آنها برای اطاعت خداوند و انجام کارهای خداپسندانه نرم شده است.
ایجاد و تقویت انگیزه توبه نیز از دیگر آثار و کارکردهای زیارت است. از موقعیت های بسیار مهمی که باعث انقلاب درونی اخلاقی و معنوی در افراد می شود، زیارت امام حسین(ع) است. کسانی که آلوده به معصیت بوده اند با زیارت آن حضرت، به یک باره مسیر زندگی خود را تغییر داده و راه صلاح در پیش گرفته اند، بسیار هستند.
تقویت روحیه جهاد و شهادت نیز از دیگر آثار است. زیارت آن حضرت یادآور مجاهدت، شجاعت و از جان گذشتگی آن حضرت است و زائران ایشان می آموزند که مجاهدت در راه خدا آن قدر ارزش دارد که شخصیت عظیمی، مانند آن حضرت، پای به این راه می نهد و تمام سختی های آن را به جان می خرد. آموزش مساوات و برابری نیز از جمله کارکردهای زیارت امام حسین(ع) است. در واقعه عاشورا، افراد و اشخاصی از همه اقشار حضور داشتند. هم بزرگانی مانند حضرت علی اکبر(ع) و حضرت عباس(ع) و هم غلام سیه چهره‌ای، مانند «جون»، غلام ابوذر غفاری. زائر امام حسین(ع) در کنار حرم ملکوتی آن حضرت، به همه اصحاب آن حضرت، از حضرت عباس(ع) گرفته تا جون، با عبارت «السلام علیکم یا انصار ابی عبدالله الحسین» سلام می دهند و در کنار مرقد مطهر آن حضرت(ع) در کنار همه اقشار جامعه، بدون توجه به ویژگی های ظاهری و تفاوت‌های اجتماعی، آن حضرت را زیارت می کنند.
بر همه ما لازم است که در مثل این ایام که ایام ولادت با سعادت آن حضرت(ع) است بتوانیم با کسب معرفت و شناخت فضایل و مکارم اخلاقی آن حضرت، نفوس خود را تربیت نماییم و هر چه بیشتر، خود را به این اسوه‌های یگانه و بی‌نظیر نزدیک کنیم.
نظر شما