درباره فضایل امام‏ حسن‏ علیه السلام روایات فراوانی نقل شده است. راویان این اخبار عده زیادی از عالمان اهل‏ سنت‏ و علمای شیعه‏اند. در گذر تاریخ آثاری زیادی نگاشته شده است که در آنها فضایل این امام گردآوری شده است اما متأسفانه درباره رخدادهای زندگی آن حضرت، تا این اواخر کمتر تلاش درخوری صورت پذیرفته بود .بلکه بیشتر، همانند بسیاری از مقاطع دیگر، حوادث آن دوره بدون پژوهش جدی و ارزیابی دقیق و استوار، بر روی هم انباشته شده است.

بسیاری از فضایل روایت شده درباره آن امام همام، حکایت از آن دارد که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله علاقه وافری نسبت به این دو برادر داشته و به طور علنی محبت خویش را نسبت به آنان ابراز می‏کرده است. نحوه ابراز محبت، همانند پایین آمدن از منبر و بوسیدن آنها و باز بالا رفتن بر منبر، نشانه جهت‏دار بودن این اظهار و ابراز علاقه است. افزون بر آن از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله نقل شده که در وقت اظهار محبت نسبت به امام حسن علیه السلام فرمود که شاهدان، این ابراز علاقه را به غایبین برسانند. یا می‏فرمود: «من او را دوست می‏دارم و نیز کسی که او را دوست بدارد دوست دارم».

آیات زیادی درباره حضرت نازل شده است که همه نشان از شأن و شکوه معنوی حضرت است. از جمله سوره هل اتی و آیه تطهیر و آیه مودت و حضور او در «مباهله» و قرار گرفتن او در میان اصحاب کساء، نشانه اعتبار و اهمیتی است که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله برای او قائل می‏شده است.

جالب است که امام مجتبی علیه السلام در بیعت رضوان نیز حضور داشته و پیامبر صلّی اللّه علیه و آله با او بیعت کرده است.‏ این موارد در منابع اهل سنت مورد توجه بوده است. روایتی از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله آمده است: «لو کان العقل رجلا لکان الحسن، اگر عقل در مردی مجسم می‏شد، همانا حسن بود.» قدرت امام حسن علیه السلام در برانگیختن مردم کوفه در جریان شورش ناکثین‏ نشان اهمیت و اعتبار او در نزد مردم آن شهر می‏باشد.

مسلمانان با توجه به همین احادیث، فرزندان فاطمه زهرا علیها السلام را فرزندان رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله دانسته و علی رغم انکار بنی امیه و بعدها بنی عباس، کوچکترین تردیدی برای مسلمانان بوجود نیامد.

بنابراین بسیاری از اهل سنت، امام حسن(ع) را جزو خلفای راشدین می دانند. به دلیل این که آن بزرگوار نواده رسول خدا(ص) است، مورد احترام آن هاست. اهل سنت امام حسن(ع) را صحابی پیغمبر(ص) می‌دانند و از این لحاظ مورد احترام آنان است. امام حسن(ع)به عنوان راوی و دانشمند در بین اهل سنت دارای جایگاه برتر است. آن حضرت به دلایل دارا بودن صفات و ویژگی های اخلاقی از قبیل شجاعت، حلم، سخاوت و بخشندگی و زهد و... در بین اهل سنت دارای جایگاه ویژه است.

عدالت حضرت(ع)

درباره عدالت آن حضرت از دیدگاه اهل سنت،‌ به آیات و روایاتی که با عناوینی عام دربارة امام حسن(ع) وارد شده‌اند می‌توان تمسک نمود مانند: آیه‌های تطهیر، مودت، صلوات و مباهله. آیه‌های یاد شده و احادیثی که ذیل آنها آورده‌اند، عصمت یا لااقل عدالت را برای اهل‌بیت پیامبر(ع) ثابت می‌کنند. روایاتی نیز با عناوین مختلف، شأن و منزلت امام حسن(ع) را بیان نموده‌اند. همچنین احادیث فراوانی از پیامبر(ص) که درباره ایشان به تنهایی یا به همراه امام حسین(ع) وارد شده، هر کدام از آنها مانند حدیث: «الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنه» برای اثبات عدالت آن حضرت کافی است. نیز طبق تعاریفی که درباره صحابه مطرح است، امام حسن(ع) هم از آنها محسوب می‌شود و در کتاب‌هایی که درباره صحابه نوشته شده نام ایشان هم آمده است. حتی بسیاری از آنها برای اثبات مدعای خود و ردّ مبنای دیگران در تعریف صحابه به وجود امام حسن(ع) میان صحابه استدلال کرده‌اند و عدالت همه صحابه، معروف میان اهل سنت است.

شجاعت حضرت(ع)

در منابع اهل سنت هیچ موردی یافت نمی‌شود که دلالت بر سست عنصر بودن امام حسن(ع) داشته باشد بلکه به حضور آن حضرت در تمامی جنگ‌های امیرالمومنین(ع) و مأموریت‌های مهم ایشان، تصریح شده است. در جنگ جمل بعد از آنکه افراد معروفی مانند مالک‌اشتر و ابن‌عباس نتوانستند کاری از پیش ببرند حضرت امیر(ع)، ایشان را برای جمع‌آوری لشکر به کوفه فرستاد و امام حسن(ع) با سخنرانی غرایی توانست جمعیت زیادی را به اردوگاه جنگ بیاورد که در بعضی از کتاب‌های تاریخی تعداد آنها را نزدیک نُه هزار نفر دانسته‌اند.

قدرت دانش و نفوذ کلام حضرت(ع)

برای اثبات دانایی و قوت رأی حضرت،‌ همان داستانی که در بحث از شجاعت ایشان گذشت نیز قابل استناد است زیرا ایشان پس از آنکه بزرگانی مانند مالک‌اشتر نتوانستند مردم را برای حضور در جنگ قانع کنند، با استدلال محکم خود توانست جمعیت فراوانی را به اردوگاه بیاورد. همچنین استدلال‌هایی که بزرگان در دعوت مردم برای بیعت با امام حسن(ع) بیان کرده‌اند، برای اثبات قوت نظر امام کافی است که ایشان را جبران کننده ضایعه شهادت امیرمومنان(ع) دانسته‌اند. ابوالاسود دوئلی روز شهادت امیرمومنان(ع) ضمن خطبه‌ای به وصایت‌ امام حسن(ع) از جانب پدر اشاره کرده و افزوده است: «امید دارم خداوند به واسطه ایشان آنچه امروز از دستمان رفت، جبران نماید و این ضایعة بزرگ را التیام بخشد. با او بیعت نمایید که رشد و صلاحتان در آن است.» و هم انتخاب امام حسن(ع) به خلافت با آنکه کسانی مانند ابن عباس که «دانشمند امت» لقب یافته است، خود گویای جایگاه والای امام مجتبی(ع) در آن دوران می‌باشد. علاوه، بزرگان اهل سنت درباره قوت نظر امام حسن(ع) تصریحاتی دارند. مانند: ابن حجر هیتمی پس از آنکه معاویه را در برخی از نظرات و تصمیماتش تخطئه می‌کند، امام مجتبی(ع) را دارای حسن اجتهادی می‌داند که هیچ وقت خطا در آن رخ نداده است.

بنابراین اهل سنت جایگاه و احترام و ارادت خاصی به امام حسن(ع) دارند و درباره فضایل آن حضرت کتاب هایی نیز نوشته اند. مانند ترجمة‌الامام الحسن علیه السلام من تاریخ مدینة دمشق؛ ابن عساکر دمشقی اهل بیت، الحسن بن علی علیه السلام؛ توفیق ابوعلم ؛الامام السبط سیدنا الحسن بن علی علیه السلام؛ سعدالقاضی؛,سبط النبی الحسن بن علی علیه السلام؛ سیف الدین الکاتب؛الحسن بن علی علیه السلام؛ عبدالقادر احمد یوسف؛ترجمة‌الامام الحسن من القسم غیر المطبوع من کتاب الطبقات الکبیر لابن سعد؛ سید عبدالعزیز طباطبایی؛الامام السبط سیدنا الحسن بن علی علیه السلام؛ سعدالقاضی وکتابهای دیگر نیز درباره فضایل حضرت وصلح و سیره و مدیریت و علم ودانش حضرت نوشته اند که قابل توجه می باشد. در کتابهای روائی نیز در شمار صحابه به ذکر فضایل حضرت زیاد پرداخته اند.

از نظر نگاه سیاسی نیز حضرت را در ردیف خلفای رسول الله(ص) بر می شمارند و ارادت خاص به ساحت قدسی حضرت دارند.