به گزارش قدس خراسان، حجامت روشی باستانی و جامع برای درمان انواع بیماری‌هاست. اگرچه منشأ دقیق حجامت درمانی مورد بحث بوده؛ اما استفاده از آن در اقدامات پزشکی اولیه مصر و چین ثبت شده است.
تمدن‌های مختلف بشری به توسعه تاریخی و تداوم حجامت کمک کرده‌اند و در مورد پیشگامان این عمل باستانی نظرات متضادی وجود دارد؛ برخی چینی‌ها را مخترع حجامت می‌دانند در حالی که قدیمی‌ترین سوابق تصویری نشان می‌دهد این مصریان باستان بودند که این روش را در حدود سال ۱۵۰۰ اختراع کردند.
فارغ از اینکه حجامت چقدر می‌تواند در درمان بیماری‌ها مؤثر باشد، تعدادی از کسانی که بیشتر به دلایل اقتصادی، طب ایرانی را تبلیغ می‌کنند، ادعا دارند همه افراد باید در فصل بهار حجامت کنند. برای بررسی درست یا غلط بودن این موضوع و جزئیات بیشتر درباره این روش درمانی با یک عضو هیئت علمی گروه طب ایرانی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت‌وگو کردیم.
دکتر فاطمه محجوب در این باره گفت: حجامت یکی از روش‌های پاک‌سازی بدن است که قدمت هزار ساله دارد و افزون بر توصیه‌های اسلامی، در طب ایرانی و سایر طب‌های مکمل از قبیل طب چینی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. در طب ایرانی برای درمان بیماری‌ها نخست به اصلاح سبک زندگی در حوزه‌های مختلف پرداخته می‌شود مانند اصلاح تغذیه، داشتن فعالیت بدنی کافی، رفع یبوست، کنترل مسائل روحی و داشتن خواب کافی و منظم. در صورت نیاز برای درمان بیماری‌ها در قدم بعدی از داروهای گیاهی و در قدم سوم اعمال یداوی همچون حجامت و فصد خون و زالو درمانی استفاده می‌شود.
حجامت در درمان چه بیماری‌هایی مؤثر است؟
این عضو هیئت علمی دانشکده طب ایرانی افزود: حجامت نوعی روش خون‌گیری در بدن است که اغلب در کنترل بیماری‌هایی همچون غلظت خون، غلبه حرارت در بدن، بثورات جلدی، خارش عمومی بدن و بیماری‌های آلرژیک نقش دارد. امروزه مطالعات فراوانی برای بررسی اثر حجامت بر بیماری‌ها و فاکتورهای خونی مختلف بدن صورت گرفته است.
چه افرادی نباید حجامت انجام دهند
وی درخصوص نکاتی که باید در مورد این روش درمانی مورد توجه قرار گیرد، تشریح کرد: حجامت برای همه افراد با هر مزاج و سنی مناسب نیست؛ اما برای بیماری‌هایی از قبیل غلظت خون، بیماری‌های آلرژیک، ضایعات پوستی، میگرن و فشارخون بسته به نوع سوءمزاج تشخیص داده شده توسط پزشک، می‌تواند مفید باشد. در عین حال این روش در افراد مبتلا به کم‌خونی، ضعف قوای عمومی بدن و افراد با سوءمزاج‌های سرد و یا خشک توصیه نمی‌شود. بنابراین معاینه بیمار توسط پزشک متخصص طب سنتی پیش از انجام حجامت ضروری است.
محجوب فصل بهار را بهترین زمان انجام حجامت دانست و بیان کرد: روزهای شانزدهم و هفدهم ماه قمری بهترین روزهای پیشنهادی برای این عمل است؛ این ارجحیت زمانی به دلیل اثر جاذبه ماه بر اخلاط بدن و چگونگی توزیع اخلاط غلیظ و رقیق در سطح بدن است.
حجامت و اهدای خون دو مقوله جدا هستند
این عضو هیئت علمی دانشکده طب ایرانی در پاسخ به این پرسش که آیا اهدای خون می‌تواند جایگزین حجامت باشد یا خیر، تشریح کرد: هر کدام از این روش‌ها با توجه به تفاوت انجام کار، فواید خود را دارد. حجامت با انجام خراش‌هایی در سطح پوست همراه بوده و خروج خون از مویرگ است. بنابراین حجم خون‌گیری نسبت به اهدای خون که از ورید به طور مستقیم انجام می‌شود، کمتر است. در اهدای خون، حجم خون گرفته شده بین ۲۵۰ تا ۴۵۰ سی‌سی بوده که نسبت به حجامت، خیلی بیشتر است. از سوی دیگر محل حجامت عام به دلیل موقعیت آناتومیک خاصی که دارد و نزدیک غده تیموس، قلب و ریه است، روی سیستم ایمنی اثرات قابل توجهی دارد. در صورتی که فردی سالم و از نظر هیئت بنیه، قوی‌المزاج است، توصیه می‌شود اهدای خون انجام دهد تا هم به حفظ سلامتی خودش کمک کند و هم نیاز دیگر همنوعان به فراورده‌های خونی را فراهم آورد.
وی تصریح کرد: حجامت یک اقدام درمانی است که برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود؛ اما اگر فردی دارای پایه مزاج گرم و تر بوده و از قدرت بدنی خوبی برخوردار است و مستعد بیماری‌هایی مانند غلظت خون، آلرژیک، ضایعات پوستی، میگرن و فشار خون بسته به نوع سوءمزاج باشد، در فصل بهار می‌تواند با نظر پزشک یک حجامت انجام دهد.
محجوب عنوان کرد: پیش و پس از حجامت توصیه می‌شود غذاهای غلیظ و برخی مواد غذایی مثل لبنیات، شوری، ترشی و غذاهای فست‌فودی میل نشود.
این استاد دانشگاه متذکر شد: حجامت در افرادی که دچار ضعف بدنی یا کم‌خونی هستند یا مزاج سرد دارند، توصیه نمی‌شود؛ چراکه ممکن است سبب ضعف جسمی شود.
وی در خصوص بازه سنی حجامت هم گفت: معمولاً حجامت را برای اطفال و افراد بالای ۶۰ سال توصیه نمی‌کنیم مگر اینکه شرایط خاصی باشد که با اجازه پزشک این کار انجام می‌شود.
حجامت موجب افزایش قد کودکان می‌شود؟
محجوب در پاسخ به این پرسش که آیا حجامت در کودکان سبب افزایش قد می‌شود، توضیح داد: در مورد افزایش قد کودکان با حجامت هنوز مطالعاتی که تأییدکننده باشد، انجام نشده؛ اما با نظر مساعد پزشک می‌توانیم بادکش‌ها را که بدون خون‌گیری است، جایگزین حجامت کنیم. البته نوع مزاج در این تصمیم‌گیری مؤثر بوده و لازم است حتماً پزشک، کودک را معاینه کند و اگر ضرورت داشته باشد، در کنار اصلاح تغذیه، این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خبرنگار: معصومه مؤمنیان
نظر شما