بیشترین میزان کمبود در گروه‌های خونی منفی
بشیر حاجی بیگی، سخنگوی سازمان انتقال خون ایران در خصوص میزان کمبود ذخایر خونی کشور به قدس می‌گوید: میزان کمبود، معلوم نیست؛ یعنی این موضوع بستگی به میزان اهدای خون توسط مردم دارد. همین الان که با شما صحبت می‌کنم وضعیت ذخایر خونی ما در تمام استان‌ها خوب است؛ چون مردم خون اهدا کردند. اما هفته گذشته وضعیت ذخایر ما خوب نبود. البته اینجا یک نکته هم وجود دارد و آن اینکه ۹۰ درصد مردم ایران گروه خونی مثبت و تنها ۱۰ درصد جمعیت کشور گروه خونی منفی دارند. این یعنی ذخیره خون منفی در کشور کم است. به عبارت دیگر در بین دارندگان گروه‌های خونی منفی، گروه خونی «O منفی» مهم‌ترین گروه خونی محسوب می‌شود چون خون O منفی به همه گروه‌های خونی قابل تزریق است. این درحالی است که از ۱۰ درصد جمعیت کشور که دارای گروه خونی منفی هستند فقط ۴ درصد گروه خونی O منفی دارند و گروه‌های A منفی و B منفی، به ترتیب با ۳ و ۲ و گروه AB منفی با یک درصد به عنوان کمیاب‌ترین گروه خونی محسوب می‌شوند.

مشکل ذخایر خونی بیشتر درکلانشهرهاست
وی در خصوص عمده دلایل کاهش ذخایر خونی کشور هم می‌گوید: همه ساله با شروع فصل سرما و بارش برف و باران و همچنین کاهش طول روز، میزان مراجعه مردم به مراکز انتقال خون برای اهدای خون کم می‌شود. این موضوع عمومیت دارد و در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد، یعنی روزهای سرد، برفی و بارانی که رفت و آمد برای مردم کمی سخت می‌شود میزان اهدای خون کاهش پیدا می‌کند و ذخایر خونی کشور پایین می‌آید. به همین دلیل ما هم مثل همه کشورهای دنیا هر سال در پاییز و زمستان مشکل پایین آمدن ذخایر خونی را داریم. چون ذخایر انتقال خون درون رگ‌های مردم است نه درون یخچال‌های بانک انتقال خون. در واقع فرایند اهدای خون باید روزانه، مستمر و همیشگی باشد چون مصرف خون روزانه است.
وی دومین عامل کاهش ذخایر خونی را مربوط به کلانشهرها می‌داند و می‌افزاید: مشکل ذخایر خونی بیشتر در کلانشهرهاست. چون مراکز اصلی خون و آنکولوژی به عنوان عمده‌ترین مصرف‌کننده خون، مراکز جراحی‌های تخصصی و فوق تخصصی، مراکز پیوند اعضا مثل پیوند کبد و کلیه که خون بالایی را مصرف می‌کنند بیشتر در کلانشهرها هستند. ضمن اینکه در بین کلانشهرهای کشور بیشترین مشکل را در تهران داریم.
حاجی بیگی با اشاره به اینکه سازمان انتقال خون ایران باید پاسخگوی نیاز ۹۷۷ بیمارستان و مرکز درمانی کشور به لحاظ تأمین خون و فراورده‌های آن باشد، تصریح می‌کند: از این تعداد ۱۶۵ بیمارستان و مرکز درمانی در تهران هستند و از سوی دیگر ۱۶ تا ۱۷ درصد خون اهدایی در کشور مربوط به استان تهران است؛ اما ۲۵ درصد خون اهدایی کشور در این استان مصرف می‌شود. البته تعداد بیماران ارجاع شده از سایر استان‌ها به تهران زیاد است. به هرحال ما با فعال کردن شبکه ملی خون‌رسانی کشور نیاز بیماران به خون را تأمین می‌کنیم و دعوت اخیر ما هم ناشی از یک فراخوان و دعوت عمومی از مردم برای اهدای خون بوده است.

منع موقت برای انتقال خون
حاجی بیگی با اشاره به وجود ۲۰۳ مرکز انتقال خون در کشور می‌افزاید: سال گذشته ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد خون و فراورده‌های آن را بین بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور توزیع کردیم که این عدد آمار بالایی محسوب می‌شود. ضمن اینکه عمر بعضی از فراورده‌های خونی در کیسه‌های خون و خارج از بدن کوتاه است؛ مثلاً عمر پلاکت بیشتر از سه روز نیست. بنابراین اهدای خون از سوی مردم باید روزانه و مستمر باشد.
وی در پاسخ به اینکه چرا کسانی که حجامت کرده‌اند نمی‌توانند خون اهدا کنند، می‌گوید: بعضی از افراد به خاطر رفتارهای پرخطر از اهدای خون معاف موقت می‌شوند. یعنی به صورت موقت نمی‌توانند خون اهدا کنند، مثل کسانی که به‌تازگی اقدام به آندوسکوپی، حجامت یا عمل‌های جراحی از جمله جراحی لثه و دندان کرده‌اند. البته سن اهدای خون ۱۸ تا ۶۰ سالگی است و همچنین وزن فرد اهداکننده هم دست‌کم باید ۵۰ کیلوگرم باشد و کسانی که اهدا کننده مستمر خون هستند هم می‌توانند تا سن ۶۵ سالگی خون اهدا کنند.
سرنوشت اهدای پلاسما برای درمان کرونا
سخنگوی سازمان انتقال خون ایران در پاسخ به این پرسش که موضوع اهدای پلاسما برای درمان مبتلایان به کرونا به کجا رسیده است، می‌گوید: انتقال پلاسمای بهبودیافتگان از کووید۱۹ به درخواست پزشکان معالج از سازمان انتقال خون ایران انجام می‌شود.
حاجی بیگی در خصوص رد یا تأیید اثرگذاری پلاسمادرمانی بر اساس نتایج مطالعات انجام شده در کشور هم می‌گوید: این کار تازه‌ای است و بحث‌های مختلفی دارد اما در مجموع درحال بررسی موضوع هستیم. البته با توجه به انتشار برخی اطلاعات مثبت در خصوص اثربخشی تزریق پلاسمای بهبود یافتگان، این روش صرفاً با مجوز کارآزمایی بالینی در دستورالعمل‌های مختلف دنیا از جمله ایران قرار گرفته است. یعنی براساس نسخه ۹ و ۱۰ راهنمای مدیریت درمان بیماران کووید ۱۹ که توسط کمیته علمی کرونا و معاونت درمان وزارت بهداشت اعلام شد، تغییر خاصی برای افزودن یا حذف قطعی استفاده از پلاسمای بیماران بهبود یافته دیده نمی‌شود و مصرف و تجویز پلاسمای بیماران بهبودیافته به صورت کارآزمایی بالینی بدون اشکال است، اما در نسخه اخیر این راهنما اشاره شده استفاده از روش‌های هموپرفیوژن و پلاسما فرزیس درمانی و استفاده از IVIG تا زمانی‌که مدارک کافی تأیید نشده، توصیه نمی‌شود. در عین حال باید توجه کرد تعویض خون با استفاده از روش پلاسما فرزیس درمانی با تزریق پلاسمای تهیه شده از بهبود یافتگان از کووید ۱۹ کاملاً متفاوت است. حاجی‌بیگی همچنین می‌افزاید: بر اساس آخرین صورت‌جلسه شورای عالی سازمان انتقال خون تهیه و آماده‌سازی پلاسمای بهبودیافتگان از کووید۱۹ برای پلاسمادرمانی در موارد مجاز تا هنگامی که دستور رسمی توقف تأمین پلاسمای مورد نیاز مراکز درمانی و بیمارستانی به سازمان انتقال خون ایران ابلاغ نشود، ادامه خواهد یافت.