باید تأکید کرد قدرت بازدارندگی ایران در نوع خودش بسیار استثنایی است؛ به‌دلیل اینکه کشورمان سال‌هاست توسط ابرقدرت بلامنازع زمان خود (هژمونی ایالات متحده آمریکا) و رژیم صهیونیستی -که قدرت هسته ای است- تحت تحریم و تهدید قرار دارد. اگرچه بارها مطرح شده گزینه نظامی روی میز است اما جمهوری اسلامی ایران توانسته با شرایط منحصر به فردی کشور را با قدرت بازدارنده خود حفظ کند و سال‌هاست وارد جنگ مستقیم نشده است.
بازدارندگی مورد استفاده توسط ایران، بازدارندگی مثلثی است. بازدارندگی ایران در قبال ایالات متحده آمریکا بنا به دلایلی از جمله دوری جغرافیایی و اختلاف فراوان در قدرت نظامی، از طریق بازدارندگی علیه بزرگ‌ترین متحد آمریکا در منطقه(همان اسرائیل) اعمال می‌شود . از طرفی باوجود هسته‌ای بودن اسرائیل، به دلیل مساحت بسیار اندک سرزمینهای اشغالی در مقایسه با ایران، ما توانسته‌ایم بازدارندگی را ایجاد کنیم.
نکته این است که در وضعیت بحرانی، حساس و زمانی که معمای امنیت به اوج خود می‌رسد و رقیب ما برای بقای خود دست و پا می‌زند، محاسبات متفاوت می‌شود. در این شرایط، بازیگری که بازدارندگی بیشتری دارد، می‌تواند جسورانه تر عمل کند نسبت به بازیگری که بازدارندگی غیرمستقیم دارد. رژیم اسرائیل به همین دلیل بی محابا و جسورانه‌تر عمل می‌کند، اما ما همیشه با محاسبه
هزینه-فایده و بر اساس معادلات عقلانی عمل می‌کنیم و ابتدا بقای خود و امنیت و منافع ملی را در نظر می‌گیریم؛ بنابراین به هیچ عنوان نباید کاری انجام دهیم که پایمان به جنگ کشیده شود. در این شرایط حدی از بازدارندگی می‌تواند اقدامات ما را متفاوت کند و نوع واکنش را تغییر دهد.
مشکل کنونی در دو مرحله ایجاد شده است؛ مرحله اول تفاوت در قدرت بازدارندگی است که رژیم اسرائیل اتمی است و ما نیستیم. دوم خلأ و شکاف اطلاعاتی جدی ایران در سوریه است که باید هشدار جدی داد؛ چراکه این مسئله عامل ترور چندین‌باره مقامات ما در سوریه شد. حتی ممکن است انگشت اتهام به سمت روسیه برده شود. راهکار عملی، ترکیبی از صبرراهبردی و یک واکنش معقول و محتاطانه در منطقه نسبت به مواضع رژیم صهیونیستی است. ما نمی‌توانیم مستقیم به خود اسرائیل حمله کنیم و البته باید از نیروهای وفادار به خودمان همزمان بتوانیم استفاده کنیم، اما بالاخره سطح تنش‌ها بالاست و بسیاری از نیروهای محور مقاومت آسیب دیده‌اند. انصارالله به‌شدت تحت فشار است. حزب‌الله خود مشکلاتی دارد و ما اصلاً نمی‌خواهیم وارد جنگ با اسرائیل شود؛ چرا که حزب‌الله برای محور مقاومت یک بازوی امنیتی بسیار مهم و کلیدی است. قطعاً ما می‌توانیم رویکرد جدی داشته باشیم، اما گزینه‌ای که درخور پاسخ به حمله به سفارت ما و ترور عالی‌رتبه‌ترین مقام و ژنرال ما پس از حاج قاسم در سوریه باشد، نداریم.
اگر سرباز صفر آمریکا کشته شود، کلی به این طرف و آن طرف حمله می‌کند. حال به سفارت و خاکمان آشکارا حمله شده است، با اف۳۵ موشک زده‌اند، سردار عالی‌رتبه‌مان ترور شده و رسماً گردن گرفته‌اند و این برای ما چالش است و حتماً باید جواب داد، اما باید جواب درخوری بدهیم که اولاً در حد و اندازه حمله باشد که در غیر این صورت وجهه بازدارندگی ما را کاهش می‌دهد؛ مانند اتفاقی که در پاکستان افتاد . از سویی دیگر اگر بخواهیم پاسخ متناسب بدهیم و در عین حال از جنگ هم جلوگیری کنیم، باز هم چالش سختی پیش رو خواهیم داشت و اینجاست که باید تأکید کرد در نگاه طولانی مدت، این مشکل صرفاً با ابزار بازدارندگی جدی حل خواهد شد.
نظر شما