به بهانه فرا رسیدن هفته زمین پاک معضلاتی که پلاستیک و پسمانده‌های آن برای زمین ایجاد می‌کند را در گفتگو با فعالین محیط زیست به بررسی گرفته‌ایم.
ظروف یکبار مصرف یکی از عوامل گسترش آلودگی
مهدی نوروز زاده، کارشناس مسئول نظارت بر مدیریت پسماند شهر مشهد در گفتگو با تحریریه جوان قدس گفت: با عنایت به پایداری مواد پلاستیکی در طبیعت، رهاسازی پلاستیک‌ها در محیط زیست موجب آلودگی منابع آب و خاک می‌شود. در این راستا و در سالیان اخیر با افزایش استفاده از مواد پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف، دامنه آلودگی‌ها گسترده شده و موجب آلودگی محیط‌های طبیعی(جنگل‌ها،دریاها و...) شده است. زیان مواد پلاستیکی برای موجودات آبزی و خشکی بسیار جدی است و نیازمند اقدامات سریع و جدی برای کاهش استفاده از پلاستیک و مدیریت صحیح پسماندهای پلاستیکی می‌باشد.
استفاده از کالاهای با دوام و تفکیک درست پسماندها
کارشناس مسئول نظارت بر مدیریت پسماند در مورد بهترین جایگزین برای استفاده نکردن از پلاستیک افزود: استفاده از کالاهای بادوام و همچنین کاهش استفاده از لوازم و وسایل دارای بسته بندی به عنوان راهکار اصلی کاهش استفاده از پلاستیک‌ها مطرح است. به عنوان مثال استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای برای خرید (عدم پذیرش کیسه‌های پلاستیکی) و حتی الامکان خرید کالاهایی که فاقد بسته بندی هستند می‌تواند نقش مهمی در کاهش تولید پلاستیک داشته باشد.
وی همچنان در مورد نحوه بازیافت پسماندهای پلاستیکی تشریح کرد: تفکیک صحیح پسماندهای پلاستیکی و انجام عملیات بازیافت به عنوان عوامل مهم در مدیریت صحیح پسماندهای پلاستیکی به شمار می‌رود. در این خصوص در سالیان اخیر اقدامات خوبی از سوی ارگان‌های متولی در خصوص آموزش، اطلاع رسانی و تنویر افکار عمومی برای افزایش تفکیک اصولی پسماند صورت گرفته و با افزایش زیرساخت‌ها و استفاده از بسترها و روش‌های نوین در ارتقاء وضعیت تفکیک پسماندها اقدامات موثری صورت گرفته است. ایجاد صنایع و خوشه‌های صنعتی بازیافت که توانمندی و قابلیت پذیرش و بازیافت انواع پلاستیک‌ها را داشته باشند (در ایران و جهان) به عنوان موضوع مهم در مدیریت پسماندهای پلاستیکی و استفاده مجدد از آن‌ها به شمار می‌رود.
نوروز زاده در مورد نقش نهادها و متولیان فرهنگی در این زمینه گفت: بدیهی است آموزش و آگاهی بخشی در کاهش آلودگی‌های پلاستیکی موثر است. با ارتقاء آگاهی‌های زیست محیطی و افزایش اطلاعات عموم مردم از تأثیرات منفی پسماندهای پلاستیکی بر محیط زیست، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ شده و گام‌های موثری برای کاهش مصرف پلاستیک برمی‌دارند. نهادها و متولیان امر آموزش و اطلاع رسانی در کشور (از جمله وزارت آموزش و پروش، وزارت آموزش عالی تحقیقات و فناوری، صدا و سیما و...) با ارائه آموزش‌های زیست محیطی می‌توانند نقش مهمی در ایجاد تغییر رفتار در افراد داشته باشند.
پلاستیک‌ها یکی از عوامل روان آب در سطح زمین
محمد درویش فعال محیط زیست در گفتگو با تحریریه جوان قدس در مورد ضررهای پلاستیک به محیط زیست گفت: پلاستیک‌ها بطور متوسط تا 300 سال در طبیعت دوام دارند و وقتی که در طبیعت رها می‌شوند سبب می‌شوند تا نفوظ پذیری آب در خاک کاهش پیدا کند و پلاستیک‌های رها شده سبب تشدید روان آب می‌شوند.
این فعال محیط زیست افزود: پلاستیک‌ها باعث ایجا سیل می‌شود و در نهایت ویرانی به بار می‌آورد بعد از چند سال که این پلاستیک‌ها پوسیده می‌شوند تیکه‌های باقی مانده آن به اشتباه مورد استفاده دام و پرنده‌ها قرار می‌گیرد و در نهایت در زنجیره غذایی انسان‌ها از آن‌ها استفاده می‌کند و انواع مختلف بیماری‌های گواریشی و سرطان را سبب می‌شود.
استفاده از ظروف یکبار مصرف زود تجریه پذیر جایگزین بهتر از پلاستیک
وی افزود: این پلاستیک‌ها که در نهایت هم کاملا تجزیه می‌شوند میکروپلاستیک‌ها را به وجود می‌آورند و در ذرات باران اثر می‌گذارند، در مطالعاتی که انجام شده در ارتفاعات هیمالیا و رشته کوه‌های آلپ میکرو پلاستیک‌ها دیده شده و این میکرو پلاستیک در تمام نقاط زمین پخش می‌شوند و باعث گسترش آلایندگی می‌شوند.
درویش در مورد جایگزین پلاستیک گفت: یکی از کارهای که می‌شود انجام داد در برخی از موارد خرید بجای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی از کیسه‌های پارچه‌ای چند بار مصرف استفاده کنیم و یا اینکه با خودمان ظرف شخصی داشته باشیم و از ظروف یکبار مصرف استفاده نکنیم و در حقیقت تن به استفاده از پلاستیک ندهیم.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: یک بخش دیگر این است که با حمایت دولت برویم به سمت ساخت ظروف یکبار مصرف زود تجزیه پذیر یعنی ظروفی که بر اساس پایه‌های گیاهی ساخته می‌شوند و وقتی که این ظروف در طبیعت رها می‌شوند دیگر خسارت نمی‌زنند به طبیعت و زود هم تجزیه می‌شوند این دوتا کار می‌تواند همزمان انجام شود.
تنها 3درصد از زباله‌های کشور بازیافت می‌شود
وی درمورد جمع آوری پسمانده‌های پلاستیکی در کشورهای خارجی و ایران گفت: گام‌های موثری برداشته شده که بخش قابل توجه از این پلاستیک‌ها بخصوص بطری‌های آب معدنی صددرصد بازیافت می‌شود در حقیقت شرکت‌های تولید کننده آب معدنی و نوشابه‌ها بجای دریافت کردن دوباره بطری خالی نوشابه و یا آب معدنی بخشی از پولی را که از مشتری دریافت کرده بودند را بر می‌گردانند و اینگونه انگیزه ایجاد کردند تا بطری‌ها را در طبیعت رها نکنند.
وی همچنان افزود: این اواخر در ایران هم گام‌هایی برداشته شده ولی خیلی هنوز جای کار هست بطور کلی صنعت بازیافت در کشور یک صنعت جوان است و در کل کمتر از 3 درصد زباله‌های کشور بازیافت می‌شود هم نوع زباله تر و هم از نوع خشک بطور مثال این رقم در تهران 6درصد است، اما در کرمانشاه 80درصد بازیافت انجام می‌شود و دلیل این تفاوت این است که در کرمانشاه یک خانمی است که 27 سال می‌شود در این زمینه کار می‌کند و توانسته موفق عمل کند بناء ما هم می‌توانیم از این تجربه استفاده کنیم و درصد بازیافت را افزایش بدهیم.
درویش در مورد اجرای آئین نامه محدودیت استفاده از کیسه‌ها پلاستیکی بیان کرد: این آئین نامه جزء از قوانین مدیریت پسماند بوده که از برنامه پنج سال، چهارم در حالت تعلیق بوده و اجرا نشده بارها اعلام کردند که ما می‌خواهیم قوانین را اجرا کنیم ولی بعدا بخاطر حمایت از صنعت و اشتغال کوتاه آمدند و امیدار هستم که این بار کوتاه نیایند سازمان محیط زیست و تا انتها این قوانین اجرایی شود.
مهدی خادم ثامنی، مدیرکل دفتر پسماند سازمان حفاظت محیط زیست کشور روز دوشنبه هفته گذشته اعلام کرد آئین نامه محدودیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی از اول اردیبهشت اجرا می‌شود.
وی همچنان افزود: روزانه ۵۶ تا ۵٧ هزار تن پسماند در کشور تولید می‌شود که از این میزان ١١ تا ١٢ درصد پسماند پلاستیک است که مستقیم و غیر مستقیم منابع آب و خاک را آلوده می‌کند.
خدابخش حکیمی- خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما