ایران از دیرباز بازیگر کلیدی در صنعت انرژی، به ویژه در بخش گاز بوده است. ایران با داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان، این پتانسیل را دارد که به قطب گاز منطقه تبدیل شود و امنیت و ثبات انرژی را برای کشورهای همسایه خود فراهم کند. در سال‌های اخیر، ایران گام‌های مهمی برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای برداشته است تا جایگاه خود را به عنوان یک‌هاب گازی مستحکم کند.

یکی از عوامل کلیدی در توسعه ایران به عنوان‌هاب گاز، توانایی این کشور در برقراری روابط قوی با کشورهای همسایه است. ایران روابط دیرینه ای با کشورهایی مانند عراق، ترکمنستان و روسیه دارد که شرکای مهمی در بخش انرژی هستند. ایران با گسترش و تعمیق این روابط توانسته است صادرات و واردات گاز خود را افزایش داده و جایگاه خود را به عنوان تامین کننده قابل اعتماد انرژی در منطقه تقویت کند.

یکی از مهم ترین تحولات در تلاش‌های همکاری منطقه ای ایران، تمدید قرارداد گاز عراق است. این قرارداد که در سال اخیر به امضا رسید، به ایران اجازه می‌دهد تا از طریق خط لوله‌ای که از میدان گازی ایران را به عراق وصل‌ می‌کند، گاز طبیعی به عراق صادر کند.

تمدید این قرارداد موقعیت ایران را به عنوان تامین کننده کلیدی انرژی برای عراق، یکی از مهم ترین همسایگانش، مستحکم‌ می‌کند. این توافق نه تنها از نظر اقتصادی به نفع ایران است، بلکه به تقویت روابط اقتصادی و انرژی بین دو کشور کمک‌ می‌کند.

ایران علاوه بر تمدید قرارداد گاز عراق، سوآپ گاز با ترکمنستان را نیز از سر گرفته است. قرارداد سوآپ گاز که اولین بار در دهه 1990 ایجاد شد، اما در سال 2017 به حالت تعلیق درآمد و با پیگیری دولت سیزدهم و وزارت نفت به عنوان اولین قرارداد رسمی منطقه ای ایران، سوآپ گازی از سر گرفته شد و سپس واردات گاز از شمال کشور برای تامین نیاز شهرهای شمالی نیز کلید خورده است که به ایران اجازه‌ می‌دهد تا گاز ترکمنستان را وارد کرده و به سایر کشورهای منطقه صادر کند. ایران با از سرگیری این توافقات منابع گازی خود را متنوع کرده و امنیت انرژی خود را افزایش داده است. این امر به ویژه با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیکی در منطقه و نیاز به منابع جایگزین انرژی حائز اهمیت است.

یکی دیگر از پیشرفت‌های مهم در تلاش‌های همکاری منطقه‌ای ایران، ساخت خط لوله صلح است. این خط لوله که با نام خط لوله صلح بین ایران - پاکستان - هند (IPI) کشیده شده است، یک خط لوله گاز طبیعی پیشنهادی است که از ایران به پاکستان و هند می‌رود.

با وجود مخالفت ایالات متحده و تاخیر در ساخت، این پروژه همچنان در حال انجام است و پتانسیل افزایش چشمگیر صادرات گاز ایران و تقویت موقعیت آن به عنوان‌هاب گازی در منطقه را دارد و امروز نیز مورد پیگیری رئیس جمهور در سفر به پاکستان قرار خواهد گرفت.

علاوه بر این، ایران از تحریم گازی روسیه و محدودیت‌های عرضه گاز ترکمنستان به اروپا استفاده کرده است. ایران با واردات گاز از ترکمنستان، نه تنها می‌تواند تامین گاز خود را تضمین کند، بلکه موقعیت خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار گاز منطقه ای نیز تقویت‌ می‌کند. علاوه بر این، ایران توانسته است از ترکمنستان گاز بخرد و آن را برای مصارف خانگی ذخیره کند و امنیت انرژی خود را بیش از پیش افزایش دهد. همچنین ایران توانسته است از روابط قوی خود با روسیه در بخش انرژی استفاده کند.

ایران با تقویت مسیر سوآپ گاز خود به هند از طریق روسیه، می‌تواند موقعیت خود را به عنوان یک‌هاب گاز در منطقه تقویت کند. این مشارکت با روسیه به ایران اجازه‌ می‌دهد تا صادرات گاز خود را افزایش دهد و دامنه خود را در بازار جهانی گاز گسترش دهد.

در پایان، تلاش‌های ایران برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در بخش گاز در ایجاد این کشور به‌عنوان یک‌هاب گازی در منطقه موفق بوده است. ایران با تمدید قراردادهای گازی با کشورهای همسایه، از سرگیری سوآپ گاز و پیگیری ساخت خط لوله صلح، تعهد خود را برای تبدیل شدن به یک بازیگر کلیدی در صنعت انرژی نشان داده است.

ایران با ذخایر عظیم گاز طبیعی و روابط قوی با کشورهای همسایه، پتانسیل تاثیرگذاری قابل توجهی بر بازار گاز منطقه و افزایش امنیت انرژی برای همه طرف‌های درگیر دارد. از آنجایی که ایران به دنبال دیپلماسی فعال منطقه ای در زمینه گاز است، واضح است که این کشور در مسیر تبدیل شدن به‌هاب گازی منطقه قرار دارد.