نخستین قرارداد راه‌اندازی راه‌آهن در ایران، مربوط به راه‌آهن تهران به شهر ری، به طول ۸۷۰۰ متر بود که در سال ۱۲۶۱ش از سوی ناصرالدین شاه قاجار به فابیوس بوآتال فرانسوی واگذار شد. اما بوآتال چند سال بعد، قرارداد خود را به شرکت بلژیکی «آتلیرز دِ توبیز» واگذار کرد و این شرکت بر اساس قراردادی ۹۹ ساله، دست به احداث خط آهنی زد که زائران تهرانی را به شهر ری و زیارت حضرت عبدالعظیم می‌برد. شرکت همه ادوات مورد نیاز خود را از بلژیک وارد کرد؛ حتی ریل‌ها را از بندر «آنتورپ» بار کشتی کردند و به ایران آوردند.

برای راه‌اندازی قطار، چهار لوکوموتیو بین سال‌های ۱۲۶۵ تا ۱۲۸۳ش وارد ایران شد که اولین لوکوموتیو را «پارس» نامگذاری کرده‌بودند. این خط آهن تا اوایل دوره رضاشاه فعال بود و کار می‌کرد و بعد، برای همیشه از دور خارج شد و فقط بقایای آن در معدود بخش‌های مسیر تهران به شهر ری باقی است.

امروزه نخستین لوکوموتیو وارداتی را که به «ماشین دودی» شهرت داشت در سالن مترو شهر ری نگهداری می‌کنند. تصاویری که مشاهده می‌کنید، هر دو متعلق به همان قطار قدیمی یا «ماشین دودی» است. یکی آن را در حال عبور از دروازه شهر ری نشان می‌دهد و دیگری، قطار متوقف شده در ایستگاه تهران را به نمایش می‌گذارد.

عکس: آنتون سوروگین