به گزارش قدس خراسان، «عضوی مهم که چون به درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار» آن‌قدر مهم که اگر به درد آید، دیگر رنگ صورت را به زور سیلی هم نمی‌توان سرخ کرد و چهره چنان زرد و رنجور می‌شود که همه در نخستین نگاه می‌فهمند بیمار هستیم و نیاید روزی که آن‌قدر دیر متوجه بیماری این ارگان مهم و صبور بدن شویم که دیگر کار از کار گذشته باشد و نیاز به پیوند داشته باشیم؛ احتمالاً تا الان متوجه شده‌اید موضوع این گزارش «کبد» است.
رئیس مرکز دیالیز و پیوند اعضای بیمارستان منتصریه مشهد در این خصوص می‌گوید: کبد چرب یکی از مهم‌ترین عوامل بروز نارسایی‌های کبدی است و در مواردی که بیماری، به مرحله نارسایی کبدی پیشرفته و اصطلاحاً سیروز کبدی برسد، فرد خواهان پیوند کبد خواهد بود و غالباً این پیوند از طریق اهدای عضو از موارد مرگ مغزی انجام می‌شود.
کبد چرب، مهم‌ترین دلیل نارسایی کبد در ایران
دکتر محسن علی اکبریان در خصوص این موضوع که چه اتفاقی موجب بروز اختلال در کبد و نارسایی آن می‌شود، بیان می‌کند: در کشورهای مختلف آمار و علل این بیماری متفاوت است و در کشور ما هم قبلاً هپاتیت‌ها و به خصوص هپاتیت نوع ب، شایع‌ترین علت نارسایی‌های کبدی به شمار می‌رفت؛ اما اکنون عامل «کبد چرب» در حال جایگزین شدن است.
وی تغییر شیوه زندگی افراد، بی‌تحرکی و مصرف غذاهای فست‌فود و پرکالری را در افزایش نقش این عامل (کبد چرب) در ایجاد نارسایی‌های کبدی مؤثر توصیف می‌کند و می‌گوید: توصیه می‌کنیم افرادی که وزن زیاد و کبد چرب دارند، حتماً پیشگیری‌های لازم و اصلاح سبک تغذیه‌ای را داشته باشند و چنانچه به مرحله شدید کبد چرب رسیده‌اند، حتماً برای اصلاح وضعیت خود اقدام کنند تا به مرحله پیوند کبد نرسند.
عوامل ابتلا به سیروز کبدی
رئیس بیمارستان پیوند اعضای منتصریه با اشاره به نقش وراثت در ابتلا به بیماری‌های کبدی متذکر می‌شود: افرادی که در خانواده آن‌ها، شخصی دچار نارسایی کبد و یا سابقه سیروز کبدی وجود دارد، باید بدانند بیشتر در معرض ابتلا به نارسایی کبد هستند. همچنین افرادی که دیابت یا چربی خون بالا دارند و به ویژه کسانی که سطح تری‌گلیسیرید خون آن‌ها بالاست یا افرادی که مصرف مشروبات الکلی دارند، احتمال ابتلا به سیروز کبدی در آن‌ها بیشتر خواهد بود.
این علائم را جدی بگیرید
علی اکبریان در خصوص علائم نارسایی کبد هم عنوان می‌کند: کسانی که دچار نارسایی کبد می‌شوند ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی نداشته باشند؛ ولی با پیشرفت بیماری معمولاً دچار زردی و کاهش سطح هوشیاری می‌شوند و گاهی طحال آن‌ها نیز بزرگ می‌شود که در نتیجه آن تعداد پلاکت‌ها کم شده و ممکن است بیمار خونریزی‌های گوارشی داشته باشد. همچنین یک سری ضایعات پوستی ممکن است در این بیماران ایجاد شود و همین طور خونریزی‌های فوقانی و تحتانی و به طور کلی طیف وسیعی از علائم بالینی ممکن است در این افراد ایجاد شود. بنابراین اگر افراد این علائم را داشتند باید به پزشک مراجعه کنند تا با بررسی از طریق آزمایش‌های اختصاصی کبد و سونوگرافی، وضعیتشان مشخص شود.
وی خاطرنشان می‌کند: چنانچه بتوان بیماری نارسایی کبد را در مراحل اولیه تشخیص داد و درمان کرد، این قابلیت در کبد وجود دارد که سلول‌های آسیب‌دیده خود را بازسازی کند؛ اما اگر این آسیب‌دیدگی سلول‌ها از حدی بیشتر شود، راه بازگشتی وجود ندارد و تنها راه، پیوند کبد خواهد بود.
رئیس مرکز دیالیز و پیوند اعضای بیمارستان منتصریه مشهد می‌گوید: پیوند کبد، یکی از پیچیده‌ترین اعمال پیوند عضو است و از آنجا که بیماران نارسایی کبد اغلب دچار اختلال هوشیاری، چاقی یا بیماری‌های انعقادی هستند، ملاحظات تکنیکی برای آن‌ها لازم و حائز اهمیت بوده و بسیار مهم است که عمل پیوند با حوصله انجام شود. معمولاً یک ساعت و نیم تا دو ساعت زمان می‌برد تا ما بتوانیم کبد را از بدن فرد آزاد و عروق آن را جدا و حفظ کنیم و همین طور مجاری صفراوی را جدا کرده و در نهایت کبد خارج و پس از آن کبد اهدایی در محل کبد قبلی جایگزین شود. طبیعتاً باید عروق دوباره یک به یک بازسازی و شریان‌های عروق وریدی و در نهایت مجرای صفرا متصل شود.
علی اکبریان ادامه می‌دهد: معمولاً اگر پیوند کبد موفق باشد بلافاصله پس از برقراری جریان خون، علائم فعال شدن کبد جدید را می‌توانیم ملاحظه کنیم و نخستین نشانه خوشحال‌کننده برای ما، ترشح صفرا از کبد است. بیمارانی که پیوند کبد انجام می‌دهند، پس از مدت زمان ۱۰ تا ۲۰ روز که در بیمارستان بستری هستند، ترخیص می‌شوند؛ اما در چند ماه نخست پیوند به دلیل اینکه داروهای نقص ایمنی استفاده می‌کنند، بدنشان در معرض برخی عفونت‌هاست. از این رو باید مراقبت‌های خاصی را دریافت کنند و در این خصوص آموزش‌های لازم به آن‌ها داده می‌شود. بنابراین کاملاً مطلع هستند که باید چه رژیم غذایی و داروهایی را استفاده کنند که این کبد سالم بماند.
انجام بیش از ۶۵۰ عمل پیوند کبد در مشهد
وی بیان می‌کند: پیوند کبد در ایران، سه قطب اصلی دارد و ما در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، قطب شرق و شمال شرق هستیم که تاکنون بیش از ۶۵۰ مورد پیوند کبد در مشهد انجام داده‌ایم.
رئیس مرکز دیالیز و پیوند اعضای بیمارستان منتصریه مشهد با بیان اینکه شیراز در پیوند کبد بیش از ۳۰ سال سابقه دارد و تبدیل به بزرگ‌ترین مرکز پیوند کبد دنیا شده است، دانشگاه علوم پزشکی مشهد را پس از شیراز و تهران، سومین قطب پیوند کبد در کشور توصیف می‌کند و ادامه می‌دهد: ما در مشهد از سال ۹۲ پیوند کبد را شروع کردیم. سرعت رشد مشهد در این زمینه خیلی خوب بوده به طوری که اکنون سومین قطب پیوند کبد پس از شیراز و تهران هستیم و همه نوع پیوند کبد اعم از مرگ مغزی و از دهنده زنده را در مشهد انجام می‌دهیم.
علی اکبریان عنوان می‌کند: ما در مشهد به اندازه نیاز کار می‌کنیم به عنوان مثال ما در سال گذشته ۱۷۰ مورد مرگ مغزی داشتیم که برخی روزها برای همین موارد، گیرنده نداشتیم.
وی در خصوص پیوند کبد از دهنده زنده هم می‌گوید: می‌توان در برخی موارد به ویژه درباره کودکان، قسمتی از کبد دهنده زنده(پدر یا مادر) را برداشت و پیوند زد. همچنین گاهی می‌شود کبد یک فرد مرگ مغزی را به دو قسمت تقسیم کرد. بخش بزرگ آن را به یک فرد بزرگسال و بخش کوچک‌تر را به یک کودک پیوند بزنیم. سال گذشته ۹۸ مورد پیوند کبد داشتیم و امسال هم تاکنون هفت مورد پیوند کبد انجام داده‌ایم.
پیوند کبد از دهنده زنده، اولویت ما نیست
رئیس مرکز دیالیز و پیوند اعضای بیمارستان منتصریه مشهد یادآور می‌شود: گرفتن پیوند از دهنده زنده، اولویت نخست ما نیست؛ چرا که در این حالت باید یک فرد سالم را تحت عمل جراحی قرار دهیم. برای کودک یک بخش کوچک از کبد دهنده زنده را به عنوان پیوند برمی‌داریم؛ اما در مورد یک بزرگسال اگر نیاز به کبد داشته باشد، باید ۶۰ درصد از کبد دهنده را برداریم و طبیعتاً یک ریسک به دهنده وارد می‌شود. چون تعداد افراد مرگ مغزی در کشور زیاد است، اولویتمان این است که فرهنگ اهدای عضو را در کشور نهادینه کنیم تا نیاز به اهدای عضو از فرد سالم نداشته باشیم.
علی اکبریان در پایان می‌گوید: توصیه مهم ما به همه افراد این است طوری زندگی کنند که دچار نارسایی کبدی نشوند و در نهایت اگر این اتفاق افتاد، به آن‌ها اطمینان خاطر می‌دهیم که در مشهد و سایر شهرهای کشور عمل پیوند کبد به خوبی در حال انجام است.
خبرنگار: معصومه مؤمنیان
نظر شما