از هنگامی که دولت جدید پاکستان به رهبری شهباز شریف برنامه ها و الگوهای بانک جهانی برای انجام اصلاحات اقتصادی در پاکستان را پذیرفت و تلاش های عملی خود را با اقداماتی در زمینه افزایش مالیاتها و کاهش خدمات و یارانه در بخش های عمومی آغاز کرد، این پیش بینی وجود داشت که فشارهای اقتصادی حاصل از این طرح ها ممکن است باعث بروز نارضایتی و حتی ناآرامی هایی در میان مردم شود. اکنون به نظر می رسد که این پیش بینی ها در بدترین مکان ممکن برای دولت اسلام آباد، یعنی از کشمیر آزاد تحقق یافته است. طی 5 روز گذشته کشمیر تحت سلطه پاکستان که از آن به عنوان کشمیر آزاد یاد می شود، شاهد شدیدترین اعتراضات از جانب مردمی بود که به افزایش شدید قیمت آرد و انرژی (برق) از جانب دولت فدرال و ایالتی اعتراض داشتند. اسلام آباد پس از چند روز مقاومت و کشته و زخمی شدن چندین نفر از مردم محلی و حتی نیروهای پلیس، در نهایت با تخصیص بودجه فوری و کمکی 23 میلیارد روپیه ایی و بازگرداندن قیمتها به سطح اولیه،از مواضع خود عقب نشینی کرد. اگر چه غائله هنوز به طور کامل خاتمه نیافته و درخواست های محلی برای محاکمه عاملان تیراندازی به مردم همچنان پا بر جا باقی مانده است، اما نشانه هایی از فروکش کردن بحران وجود دارد.
با این حال باید پذیرفت که حوادث اخیر در کشمیر آزاد می تواند بهای گزافی برای دولت اسلام آباد به همراه داشته باشد. در وهله نخست نتیجه بخش بودن این اعتراضات و عقب نشینی دولت می تواند به عنوان الگویی برای مردم در دیگر نقاط عمل کرده و آنها را نسبت به نتیجه بخش بودن تحرکات در برابر برنامه های اقتصادی دولت امیدوار کند. در وهله دوم این رخداد می تواند در تصمیمات نهادهای جهانی در اعطای وام های کلان به اسلام آباد تاثیر گذار باشد، به ویژه این که در همین ایام صندوق بین المللی پول با ابراز عدم اطمینان نسبت به آینده پاکستان، از احتمال اجرایی نشدن برنامه ها و سیاست های اقتصادی دولت بر اثر عواملی همچون پیچیدگی های سیاسی،تورم و تنش های اجتماعی خبر داده است.
اما تنشهای شدید اخیر در کشمیر پاکستان می تواند به وجهه سیاسی این کشور در بحث کشمیر هم آسیب جدی وارد کند. دقیقا به همین دلیل است که وقتی "چودری انور الحق" سر وزیر کشمیر آزاد، پذیرش رسمی درخواست های مردم از جانب دولت فدرال را اعلام می کند؛ از "عشق بی پایان به کشمیرها" سخن می گوید و در عین حال گریزی هم به هند و دولت مودی می زند و از آنها می خواهد که چنین برق ارزانی را در سراسر هند نشان دهند. محمد اکرم چودری تحلیلگر برجسته پاکستانی نیز احتمال وجود دست های خارجی و بهره برداری جهانی هند از این اتفاقات برای نشر دروغ بر علیه پاکستان را مطرح می کند.
اما علاوه بر بحث مکانی اعتراضات اخیر، باید گفت که زمان وقوع این رخدادها نیز تا حدی حساسیت برانگیز بوده است. حوادث کشمیر در شرایطی رخ می دهد که مقامات اسلام آباد خود را برای پذیرایی از بن سلمان ولیعهد عربستان آماده می کنند. دولت شهباز شریف در کنار چشم داشت کمکهای اقتصادی از ریاض، انتظار آن را دارد که مقامات آل سعود در مسئله کشمیر از آنها در برابر دهلی نو حمایت کرده و پشت سر اسلام آباد بایستند. چند سالی می شود که سکوت آل سعود در مسئله کشمیر، موجبات گله مندی اسلام آباد را فراهم کرده است. اکنون و با خشونت های پیش آمده در کشمیر پاکستان، چگونه می توانند از بن سلمان توقع رفتاری متفاوت و حمایتی قاطع از مواضع پاکستان را داشته باشند؟
در هر حال به نظر می رسد که وقایع خشونت بار اخیر در کشمیر، در واضح ترین شکل ممکن پیچیدگی و دشواری مسیر پیش روی اصلاحات اقتصادی را نشان داده و به دولت جدید پاکستان یادآوری کرد از این پس باید خود را برای وقوع بدترین سناریوهای احتمالی مهیا سازد.
نظر شما