یکی از موضوعات فرهنگی مهم که مورد هجمه دشمنان مکتب اهل بیت(ع) قرار دارد، موضوع زیارت است که به انحاء مختلف به این رفتار فرهنگی و معنوی بی نظیر حمله نموده و در آن شبهاتی مطرح می‌نمایند، حتی گاهی آن را شرک و بدعت معرفی می‌کنند. این نوع نگاه منفی به جهت فواید و آثار بی شمار این مقوله معنوی عظیم و رفیع است. لذا توجه به زیارت قبور اهل بیت باید از جهات حساس بودن آن مورد توجه قرار گیرد و در رونق و تسهیل آن کوشش بسیار شود.
زیارت؛ یکی از موضوعات مهم فرهنگی، اجتماعی، معنوی و عرفانی در جوامع بشری است. ملاقات و دیدار همدیگر جایگاه تعریف شده‌ای در ادیان دارد. زیارت قبور و مراقد بزرگان و پیشوایان و اولیاء در دین اسلام نشاط آور و فرح انگیز است.
خداوند در قرآن کریم، زیارت خانه خود را واجب دانسته و شرایطی برای وجوب آن قرار داده است. از اینرو حرمت و زیارت خانه کعبه بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست. رسول الله(ص) چه قبل از بعثت و چه بعد از آن، به زیارت و طواف خانه کعبه می‌شتافت. در آیات و روایات زیادی به خوبی وصف این مکان مقدس و سرزمین وحی را بیان داشته‌اند.
از طرف دیگر قبور و حرم اهل بیت(ع) جایگاه خاص خود را داشته و به طور مستمر و دائم، پذیرای هزاران زائر دلداده و عاشق و محبّ بوده که حرم امن و شایسته‌ای برای مردم و زائرین می‌باشند. بنابراین هر یک از این دو حرم امن الهی و ولایی از اهمیت ویژه مخصوص به خود برخوردار بوده و هستند.
زیارت قبور ائمه(ع) ضمن داشتن فضیلت و ثواب معنوی بسیار رفیع، از نظر روحی نیز نشاط انگیز و آرام بخش و مفرح است.
زیارت امام رضا(ع) در این میان آثار و نتایج معنوی زیادی دارد. این زیارت کاهنده آلام روحی است. زیارت این بزرگان بویژه زیارت امام رضا(ع) یک راه حل و کلید گشایش و رسیدن به آرامش روحی و روانی هست. درباره لزوم زیارت امام رضا(ع) و آثار آن، روایات معتبری وارد شده که به چند نمونه اشاره می‌شود:
زیارت امام رضا(ع) و آثار آن از نگاه رسول الله(ص)
«وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص سَتُدْفَنُ بَضْعَةٌ مِنِّی بِخُرَاسَانَ مَا زَارَهَا مَکْرُوبٌ إِلَّا نَفَّسَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ کَرْبَهُ وَ لَا مُذْنِبٌ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَه» رسول الله(ص) فرمود: پاره تن من در سرزمین خراسان دفن می‌شود. هر گرفتاری او را زیارت نماید خداوند گشایشی برای او ایجاد می‌کند و گناهانش را می بخشد.
زیارت امام رضا(ع) و آثار آن از نگاه امیرمؤمنان(ع)
«عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع أَنَّهُ قَالَ سَیُقْتَلُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی بِأَرْضِ خُرَاسَانَ بِالسَّمِّ ظُلْماً اسْمُهُ اسْمِی وَ اسْمُ أَبِیهِ اسْمُ ابْنِ عِمْرَانَ مُوسَی ع أَلَا فَمَنْ زَارَهُ فِی غُرْبَتِهِ غَفَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ ذُنُوبَهُ ....» امام علی(ع) فرمود: یکی از فرزندانم در سرزمین خراسان کشته می شود. هم نام من است. پدرش همنام موسی بن عمران(ع). هر کس او را در غربت زیارت کند گناهانش پاک شده و بخشیده می‌شود.
زیارت امام رضا(ع) از نگاه امام کاظم(ع)
امام کاظم(ع) نیز به اهمیت زیارت فرزندش تاکید فرموده و بیان کرده است: «کسی که قبر فرزندم را زیارت کند برای او نزد خدا ثواب هفتاد حج مقبول میباشد. راوی می‌گوید: گفتم: ثواب هفتاد حج؟ حضرت فرمودند: بلی، بلکه ثواب هفتصد حج! عرض کردم: هفتصد حج؟ فرمودند: بلی، بلکه ثواب هفتاد هزار حج. عرض کردم: هفتاد هزار حج؟ فرمودند: بلی...»
در بیان دیگر از امام کاظم(ع) نقل شده است «هر که قبر پسرم علی را زیارت کند، همانند آن است که همراه ما قبور همه ائمه(ع) را زیارت کرده باشد زیرا بالاترین مقام برای زوار قبر پسرم علی(ع) است». شیخ صدوق(ره) علت این برتری را همان غربت ذکر کرده است.
حرمت زائرین از منظر امام رضا(ع)
خود آن حضرت نیز درباره زیارت قبر شریف و مطهرش و آثار آن وحرمت زائرینش، نکاتی بسیار زیبا مطرح فرموده اند که به نمونه‌ای اشاره می‌شود. بزنطی یکی از شاگردان و یاران حضرت گزارش نموده است: «نامه امام رضا را خواندم که نوشته بودند: برسان به شیعیان من. زیارت من نزد خداوند برابر است با هزار حج. بزنطی می‌گوید: چون به خدمت امام جواد رسیدم عرض کردم: هزار حج حضرت فرمودند: آری و اللَّه که چنین است و با هزار هزار حج برابر است، برای کسی که حق حضرت را خوب شناخته باشد، یعنی مقام امام را بشناسد.»
زیارت امام رضا(ع) از نگاه امام حسن عسکری(ع)
امام حسن عسکری(ع) نیز با توجه به اینکه جدش در غربت دفن شده و حرمش در خراسان و دورترین نقطه ممالک اسلامی است، در باره ثواب زیارت امام رضا(ع) مطلبی عجیب ذکر فرموده است که پاداش معنوی آن را بیشتر از زیارت امام حسین(ع) دانسته است. از نظر این که تمام ائمه اطهار(ع) یک حقیقت و یک نور هستند، جای هیچ شک و تردیدی نیست. چنان که در ثواب زیارت آنها، مشترکاتی وجود دارد و برای ثواب زیارت هر یکی از آنان آثار مشترک است. مانند اعطای بهشت، جوار اولیاء الله، شفاعت در روزی که دست از هر طرف کوتاه است و چندین حج مقبول و...
با این وصف، از امام کاظم(ع) درباره ثواب زیارت امام حسین(ع) و دیگر امامان سؤال می‌شود، آن حضرت در پاسخ می‌فرماید: زیارت ابا عبدالله الحسین(ع) جامع تر و اعظم تر از نظر اجر و ثواب است.
حکمت برتر بودن زیارت امام رضا (ع) از زیارت امام حسین(ع) را باید از خودشان دریافت نمود. لذا ابن مهزیار که یکی از اصحاب بزرگ است درباره حکمت و سرّ این برتری از امام جواد(ع) چنین پرسید: «عرض کردم فدایت شوم، آیا زیارت امام رضا(ع) افضل است یا زیارت ابی عبدالله الحسین(ع)؟ فرمود: زیارت پدرم افضل است. برای این که، همه مردم اباعبدالله را زیارت می کنند. امّا پدرم را زیارت نمی کند، مگر عده ای خاص از شیعیان».
روایت دوم درباره حکمت برتری زیارت امام رضا(ع) از عبدالعظیم حسنی نقل شده است. به امام جواد(ع) عرض کردم، متحیر ماندم میان زیارت قبر ابی عبدالله الحسین(ع) و زیارت پدرت امام رضا(ع) که به کدام یک بروم. حضرت(ع) در حالی که اشک بر گونه های مبارکش جاری شد فرمود: زوار قبر امام حسین(ع) زیاد است اما زوار قبر پدرم به طوس بسیار اندک است. این روایت اشاره به غربت دارد. یعنی هر قبری از ائمه که غریب است و زوّار ندارد، ثواب زیارت آن بیشتر است.
آثار مهربانی حضرت(ع) برای همه ملموس است چنانکه علامه طباطبائی(ره) براساس حس و تجربه شخصی خود جمله‌ای به این مضمون فرموده بود: رأفت و مهربانی امام(ع) به قدری واضح و محسوس است که از هنگام شروع حرکت به سویش و ورود به حرم برکاتش تمام وجود انسان را فرا می گیرد. واقعیت هم این است. هر چه شمار زیارت و تعداد تشرف بالاتر باشد عنایات حضرت در دنیا و در آخرت متوجه زیارت کننده خواهد شد. چنانکه آیت‌الله شیخ مرتضی حائری(ره) که مقید به زیارت مکرر بود در مکاشفه یا رویا به یکی از علما فرموده بود برای هر زیارتی که کرده بودم حضرت در برزخ به دیدارم تشریف آورد و در هر دیدار مرتبه ای معنوی رفیع در برزخ برایم فراهم گردید.
نظر شما