فلزیاب وسیله‌ ای است که عمدتا از آن جهت یافتن اشیای قدیمی استفاده می کنند. مطابق با قوانین فیزیکی، دیسک‌ های فلزیاب در اطراف خود یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کنند. زمانی که وسیله فلزی داخل این میدان مغناطیسی‌ قرار می گیرد شدت میدان مغناطیسی تغییر یافته و دستگاه بنا به سیستم طراحی‌ شده از قبل،آژیر اخطار می دهد تا فرد از حضور وسیله فلزی باخبر شود.

به طور کلی حفاری و کاوش به منظور بدست آوردن اموال تاریخی و فرهنگی ممنوع بوده و مطابق قانون مرتکب با انجام این جرم به حبس محکوم می‌شود. علاوه براین، اشیاء کشف شده نیز به نفع دولت و سازمان میراث فرهنگی ضبط می‌شود. درنتیجه استفاده از فلزیاب برای کشف اشیای تاریخی، نیازمند مجوز از سوی سازمان میراث فرهنگی است و چنانچه شخصی بدون گرفتن مجوز اقدام به حمل و نگهداری آن کند، مجرم شناخته شده و مجازات می‌شود. در نتیجه افرادی که قصد خرید یا فروش این دستگاه را دارند، می‌بایست حتما با مجوز از سوی سازمان میراث فرهنگی و مشخص کردن حوزه فعالیت خود، اقدام کنند.

قانون حمل و نگهداری فلزیاب

براساس ماده واحده قانون اخذ مجوز برای ساخت، خرید و فروش، نگهداری و تبلیغ استفاده از دستگاه، مصوب ۱۵/۱۲/۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی و آیین نامه اجرایی آن مصوب ۱۶/۱۲/۱۳۸۲ هیئات وزیران، هر گونه فعالیت مرتبط با دستگاه های کاوش می‌بایست با مجوز سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری انجام شود.

سازمان میراث فرهنگی در قوانین حمل و نگهداری دستگاه، جرایم مرتبط با حفاری غیرمجاز و حمل دستگاه را در ۲۱ بند مشخص کرده و هشدار هایی به شرح ذیل داده است:

-افرادی که اجسام عتیقه ثبت شده در آثار ملی را از کشور خارج کنند، جریمه حبس ۶ ماه تا ۱سال شامل حالشان می شوند.

-اشخاصی که بدون داشتن مجوزهای لازم از ادارات مربوطه دست به تخریب نقوش کتیبه‌ها و آثار مذهبی بزنند به ۱ تا ۱۰ سال حبس محکوم می‌شوند.

-افرادی که اجسام عتیقه را از کشور خارج کنند، به حبس از ۶ ماه تا۲سال محکوم می‌شوند. حفاری برای به دست آوردن گنجینه هایی نظیر عتیقه کتیبه و.... توسط افراد جرم محسوب شده و پیگرد قانونی دارد.

- افرادی که با مبادرت در تعمیر مرمت و بازسازی آثار باستانی ثبت شده در فهرست ملی باعث آسیب و تخریب آثار شوند مجرم به شمارآمده و به جبران خسارات وارد شده محکوم می شوند.

-افرادی که در ملک شخصی خود اشیایی کشف می‌کنند که جزو آثار باستانی به شمار می آید، مکلف است در اولین فرصت به سازمان میراث فرهنگی مراجعه کرده و این امر را اطلاع دهد. در غیر این صورت مجرم به شمار می آید. هر شیء که بیش از ۱۰۰ سال از ساخت آن گذشته باشد عتیقه به شمار می آید.

-سازمان میرث فرهنگی شاکی اصلی و مدعی خصوصی حفاری‌های غیرمجاز سرقت آثار باستانی و آسیب رساندن به آن‌ها به شمار می آید.

-تخریب اشیا و اماکن تاریخی جرم محسوب شده و جریمه آن بین ۲ تا ۱۰ سال حبس است. حفاری در آثاری باستانی نیز پیگرد قانونی دارد و جریمه آن ۳ سال حبس است.

-تبلیغ و خرید و فروش و همچنین نگهداری دستگاه های طلایاب نیاز به مجوزهای لازم دارد که در غیر این صورت جرم محسوب می شود.

-استفاده از دستگاه‌ها در حفاری های غیرمجاز معادل ۱ تا ۳ سال حبس دارد و دستگاه نیز توسط دستگاه‌های زیر صلاح ضبط و توقیف می شود.

-برای هرگونه تبلیغ دستگاه‌ها از طریق رسانه های عمومی نیاز به مجوزهای لازم است که درغیر این صورت پیگرد قانونی دارد.

-خرید و فروش انواع دستگاه‌ها فقط با مجوزهای رسمی سازمان میراث فرهنگی ممکن است.

-برای نگهداری حمل و استفاده از دستگاه ها نیاز به مجوز سازمان میراث فرهنگی است.

-همچنین حمل و نگهداری دستگاه های فلزیاب بدون مجوز جرم است و نبود مجوز منجر به ضبط و توقیف دستگاه می شود.

قانون به طور کلی همه‌ی دستگاه های فلزیاب را در بر می‌گیرد که استفاده از آن برای حفاری و گنج یابی تنها یک کاربرد آن بوده و در موارد بسیاری، مصارف صنعتی دارد. به همین دلیل در صورت حمل و نگهداری می‌بایست طبق قانون از مجوزهای لازم برخوردار باشد.

فائزه مجردیان-خبرنگار تحریریه جوان