آیت الله سید ابراهیم رئیسی، خادم‌الرضا(ع) و هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران که عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد قیز قلعه‌سی به سمت شهر تبریز، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی شده بود، به همراه تمامی همراهان، همزمان با شب ولادت امام رئوف علی ابن موسی الرضا (ع) به مقام رفیع شهادت نایل شدند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از پیام خود که به مناسبت درگذشت آیت‌الله رئیسی منتشر شد در اجرای اصل یکصد و سی و یکم قانون اساسی محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور را به عنوان مسئول اداره دولت منصوب کردند.
رهبر انقلاب در این پیام تصریح کردند: جناب آقای مخبر طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی در مقام مدیریت قوه‌ی مجریه قرار می‌گیرد و موظف است به همراهی رؤسای قوای مقنّنه و قضائیه ترتیبی دهند که ظرف حداکثر پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود.
نامزدهای احتمالی چهاردهمین دوره ریاست جمهوری
قرار است روز ۸ تیرماه یعنی کمتر از ۴۰ روز دیگر انتخابات ریاست جمهوری نهم برگزار شود. گروه‌ها، احزاب، تشکل‌ها، فعالان سیاسی و مطبوعاتی در روزهای اخیر بیکار ننشسته و خود را برای ورود به کارزار انتخاباتی آماده می‌کنند. در ادامه به برخی از افرادی که از آنها به عنوان نامزدهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری یاد می‌شود، اشاره می‌کنیم.
سعید جلیلی
سعید جلیلی نامزد محبوب جبهه پایداری است که بیشترین سابقه خود را در وزارت امور خارجه سپری کرده اما چهره‌شدنش در زمان احمدی‌نژاد رقم زده شد؛ جایی که در سال ۸۶ به‌عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی منصوب و تا پایان دولت احمدی‌نژاد این صندلی را در اختیار داشت و البته مهم‌تر اینکه مذاکره‌کننده اصلی پرونده هسته‌ای ایران در آن زمان بود.
جلیلی پیش از این دو بار در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده است. اولین بار در سال ۹۲ کاندیدا شد اما یازده درصد آرا را به‌دست آورد. دومین بار هم در سال ۱۴۰۰ وارد رقابت شد و تا آخرین مناظره هم حضور داشت اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد، به نفع سیدابراهیم رئیسی انصراف داد.
حالا با انتخابات جدید به نظر می‌رسد سعید جلیلی یکی از محتمل‌ترین گزینه‌هایی است که باز هم با حمایت جبهه پایداری و طیف‌های هم‌جهت با آنها، وارد جریان انتخابات خواهد شد.
محمد جواد ظریف
ظریف متولد سال ۱۳۳۸ در استان تهران است، دانش‌آموخته دکترا در رشته روابط بین‌الملل، مسلط به زبان انگلیسی و استاد دانشگاه شهید بهشتی است. او از تیرماه سال ۱۳۸۱ تا مردادماه سال ۱۳۸۶ سفیر ایران در سازمان ملل متحد بود. وی همچنین ۸ سال وزیر خارجه در دولت‌های روحانی در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰، به عنوان یک دیپلمات برجسته در سطح بین‌المللی بود.
ظریف سرتیم گروه مذاکره کننده در توافق هسته‌ای ژنو بود. وی همچنین از جمله افرادی بود که به نظر می‌رسید اصلاح‌طلبان را در مقابل شهید رئیسی در سال ۱۴۰۰ قرار دهند، اگرچه تمایل او به ورود به انتخابات ۱۴۰۰ مشخص نشد اما پس از انتشار فایل صوتی گفت‌وگوی او درباره دیپلماسی و میدان، از ورود به انتخابات پا پس کشید.
در شرایط حساس کنونی به نظر می‌رسد ظریف یکی از گزینه‌های قوی اصلاح‌طلبان خواهد بود.
محمدباقر قالیباف
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس یازدهم و شهردار ۱۲ساله تهران و یکی از امضاکنندگان نامه تهدیدآمیز به سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهوری دولت اصلاحات در جریان کوی دانشگاه است. پس از آنکه محمود احمدی‌نژاد از شهرداری تهران به ریاست‌جمهوری رسید، سودای رسیدن به پاستور به جان قالیباف هم افتاد.
به همین دلیل در انتخابات نهمین دوره ریاست‌جمهوری در سال ۸۴ حاضر شد و در اولین حضور بیش از ۴.۷ میلیون رای کسب کرد. اما در سال ۸۸ در انتخابات حاضر نشد و در سال‌های ۹۲ و ۹۶ در انتخابات شرکت کرد و در اولی شکست خورد و در دومی به نفع ابراهیم رئیسی کنار کشید.
او در سال ۱۴۰۰ با توجه به تلاش‌های همه‌جانبه اصولگرایان برای موفقیت ابراهیم رئیسی از ورود به انتخابات اجتناب کرد اما با توجه به اختلافات فعلی میان اصولگرایان به نظر می‌رسد این‌بار هم به صورت جدی پا به عرصه رقابت بگذارد.
محسن رضایی‌میرقائد
محسن رضایی‌میرقائد فرمانده اسبق سپاه و دبیر پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام، سال‌هاست پیش از آغاز روند ثبت‌نام کاندیداهای ریاست‌جمهوری، به‌عنوان یکی از پیش‌فرض‌های کاندیداتوری مطرح است؛ به‌عبارتی از سال ۸۴ به بعد او تنها در سال ۹۶ اعلام کاندیداتوری نکرد، روندی که او را با ۴ دوره، تبدیل به رکورددار حضور در رقابت‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری به‌عنوان کاندیدا کرده است.
این‌بار هم در آستانه چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، ثبت‌نام محسن رضایی دور از انتظار به نظر نمی‌رسد. البته این‌بار نکته مهم درباره محسن رضایی به اینجا برمی‌گردد که او در تیم اقتصادی دولت سیزدهم با عنوان معاون اقتصادی رئیس‌جمهور تا سال ۱۴۰۲ فعال بوده و شاید او را بتوان یکی از چهره‌های مؤثر در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی دولت رئیسی دانست.
محمد مخبر
محمد مخبر، معاون اول در دولت سیزدهم و جایگزین فعلی رئیس‌جمهور فقید ایران است. او پیش از انقلاب نیز از اعضای گروه اسلام‌گرای «منصورون» بوده و ارتباطش با اعضای جریان خط امام از جمله محسن رضایی و محمد فروزنده، او را به جریان سیاست‌ورزی پس از انقلاب وارد کرد و او مسئول بهداری سپاه دزفول شد.
مخبر ریاست هیئت‌مدیره بانک سینا و ایرانسل را نیز برعهده داشته اما او را بیش از همه با ریاست ستاد اجرایی فرمان امام(ریاست از سال ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۰) و واکسن «کووبرکت» می‌شناسند.
او پس از رسیدن به سمت معاون اولی رئیس‌جمهور که گفته می‌شود این سمت را در رقابت با سعید جلیلی تصاحب کرده، به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز درآمد. در پی گمانه‌زنی‌های رسانهها و رایزنی تشکل‌ها حضور او نیز در انتخابات قوی به نظر می‌رسد.
محمدجواد آذری‌جهرمی
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر جوان دولت حسن روحانی است که طی دولت دوازدهم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده و حالا نامش به‌عنوان کاندیدای احتمالی انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح شده است.
او که از سال ۸۴ به‌عنوان کارشناس فنی وزارت اطلاعات آغاز به کار کرده بود، در سال‌های ۸۸ تا ۹۳ مدیرکل امنیت سیستم‌های ارتباطی سازمان مقررات بود و همین هم موجب شد وقتی نام او به‌عنوان وزیر ارتباطات مطرح شود.
بعد از آن نام او به‌عنوان گزینه جوان در انتخابات ۱۴۰۰ به میان آمد اما با توجه به محدودیت سنی در این انتخابات و نرسیدن او به ۴۰ سال، در این انتخابات ثبت‌نام نکرد و حالا با توجه به حجم بالای فعالیت او در فضای مجازی و رویکرد انتقادی که داشته باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا در صورت ثبت‌نام در انتخابات تایید صلاحیت می‌شود یا خیر؟
حسین دهقان
حسین دهقان، سردار سپاهی و سیاستمدار نزدیک به اصولگرا است. او فعالیت خود را از سپاه شروع کرد؛ فرماندهی سپاه تهران، اصفهان، سوریه و لبنان از جمله سوابق نظامی او محسوب می‌شود.
همچنین از دولت خاتمی به بعد در رده‌های بالای مدیریتی تمامی رؤسای جمهوری ایران از جمله معاون وزیر دفاع در دولت خاتمی، وزیر دفاع دولت روحانی، رئیس بنیاد شهید دولت احمدی‌نژاد، رئیس بنیاد مستضعفان دولت رئیسی، مشاور لاریجانی و قالیباف حضور داشته است.
دهقان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ کاندیدا شد و پیش از اعلام رسمی ردصلاحیت خود از کاندیداتوری انصراف داد. بیشترین حضور او در سمت‌های نظامی بوده اما گفته بود به‌عنوان فردی غیرنظامی نامزد شده و با رئیس‌جمهورشدن‌اش پایانی بر دعواهای جریان‌های سیاسی خواهد داد.
حسام‌الدین آشنا، محسن رضایی، علی شمخانی و محمدباقر قالیباف از جمله کسانی بودند که از کاندیداتوری او حمایت کردند. احتمالاً فعالیت با جریان‌های فکری دولت‌های مختلف از جمله دلایلی باشد که دهقان را به سودای پاستور سوق می‌دهد.
پرویز فتاح
سیدپرویز فتاح رئیس فعلی کمیته امداد امام خمینی (ره) و عضو هیئت امنای آستان قدس رضوی است. فتاح در ۱۷ سالگی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی از موسسین جهاد اسلامی و مسئول کمیته فرهنگی این سازمان در استان خود بود و از جهادسازندگی آذربایجان غربی فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد. او پس از آن به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست. در ۱۹ سالگی در سال ۱۳۵۹ برای آغاز تحصیلات حوزوی آماده شده بود که با شروع جنگ و فرمان امام خمینی (ره) راهی جبهه شد و در طی ۸ سال توانست فرمانده لشکر ویژه سپاه شود.
او از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ در دولت نهم به عنوان وزیر نیرو مشغول به فعالیت بود و در فاصله سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۴ مدیرعامل بنیاد تعاون سپاه بود.
فتاح سال ۱۳۹۴ با حکم رهبر معظم انقلاب مسئول کمیته امداد امام خمینی (ره) شد. این حکم در ۳۱ تیر ماه سال ۱۳۹۸ تمدید شده است، شایان ذکر است که او در ششمین همایش ملی مدیریت جهادی کشور پرویز فتاح نشان ملی مدیر برگزیده جهادی را دریافت کرد.
جزییات از چهارهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری
طبق اعلام ستاد انتخابات کشور، ۱۰ خرداد تا ۱۴ خردادماه به‌مدت ۵ روز موعد ثبت‌نام از داوطلبان خواهد بود. سپس شورای نگهبان از ۱۵ الی ۲۱ خرداد صلاحیت‌های ثبت‌نام‌کنندگان را بررسی می‌کند و روز ۲۲ خرداد اسامی نامزدهای انتخابات دولت چهاردهم منتشر خواهد شد.
به گفته سخنگوی ستاد انتخابات، مهلت تبلیغات کاندیدها از ۲۳ خرداد الی ۶ تیرماه است و رأی‌گیری برای انتخاب نهمین رئیس‌جمهور ایران در روز ۸ تیر ۱۴۰۳ انجام خواهد گرفت.
محسن اسلامی از احتمال برگزاری الکترونیکی انتخابات ریاست‌جمهوری در چند حوزه خبرداده و گفته است: ثبت‌نام‌ها حضوری است و البته پیشنهاد دادیم که امکان نام‌نویسیِ الکترونیکی را هم داشته باشیم و منتظریم شورای نگهبان در این‌باره اعلام نظر کند. همچنین آمادگی داریم در برخی حوزه‌ها مثل کلانشهری تهران و سایر کلانشهرها انتخابات الکترونیک را داشته باشیم اما تصمیم نهایی در این موضوع باید با تأیید شورای نگهبان باشد که هنوز این مسئله نهایی نشده است.
این درحالیست که رئیس کمیسیون شورا و امور داخلی مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: برای انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم امکان برگزاری انتخابات الکترونیکی حداقل در دور اول وجود ندارد چرا که شرایط آن مهیا نیست اگر انتخابات ریاست جمهوری به مرحله دوم کشید آن زمان شورای نگهبان تصمیم‌گیری می‌کند.
همچنین قائم مقام پژوهشکده شورای نگهبان درباره اینکه برای ثبت‌نام در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری چه کسانی باید استعفا دهند، توضیح داد: قانون انتخابات ریاست جمهوری محدودیتی در این خصوص برای ثبت نام کنندگان در نظر نگرفته است مگر در خصوص افرادی که مستقیما در برگزاری و یا نظارت بر انتخابات نقش دارند که این افراد در صورت کاندیداتوری باید استعفا بدهند. بر اساس سیاستهای کلی انتخابات و قانون انتخابات ریاست جمهوری، وزیر کشور مسئول مستقیم اجرای انتخابات است و بر اساس تحلیل حقوقی در شرایط کنونی، سه فردی که عضو شورای سه‌نفره قوه مجریه هستند محدودیتی برای انتخاب شدن نخواهند داشت و در حکم رئیس‌جمهوری هستند که خود برای انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیداست.
لازم به ذکر است، با اصلاح قانون، انتخابات شوراها سال آینده برگزار می‌شود عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: طبق طرح اصلاح ماده ۲۲ قانون انتخابات ریاست جمهوری، چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هشتم تیرماه امسال و انتخابات شوراها سال آینده برگزار می‌شود.
خدابخش حکیمی-خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما