به گزارش قدس خراسان، در سال‌های گذشته به دلیل خشکسالی‌های پی‌درپی و نبود شغل مناسب، روستاییان برای رسیدن به درآمد به شهرها مهاجرت کردند اما در سال‌ها و ماه‌های اخیر با توجه به افزایش هزینه مسکن در شهر، فعال شدن کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی و تولیدی در نزدیکی روستاها و افزایش میزان بارندگی، مهاجرت معکوس از شهر به روستا شکل گرفته است، با وجود این همچنان مشکلات زیادی در روستاها وجود دارد که باید مسئولان با رفع آن‌ها زمینه افزایش مهاجرت معکوس به روستاها را فراهم کنند.

برای بررسی دقیق این موضوع سراغ بخشدار بخش مرکزی شهرستان مشهد رفتیم تا از او درباره آخرین وضعیت روستاهای این بخش جویا شویم.

روستاهایی که خوابگاه شده‌اند!

حسن کاظمی در این باره گفت: بسیاری از روستاهای ما مهاجرپذیر هستند و در واقع به‌عنوان خوابگاه از آن‌ها استفاده می‌شود، چرا که بسیاری از شهروندانی که متقاضی کار در مشهد هستند، روستاهای حاشیه شهر را برای اسکان در نظر می‌گیرند.

بخشدار بخش مرکزی مشهد با بیان اینکه امسال شاهد مهاجرت افراد زیادی از شهروندان مشهدی به روستاهای بخش مرکزی بودیم، افزود: در ابتدای سال تقریباً ۱۷هزار دانش‌آموز به جمعیت ما اضافه شد که ما را با چالش کمبود معلم مواجه کرد و با تدابیر و تصمیمات شورای آموزش و پرورش، این چالش برطرف شد.

وی با اشاره به اینکه در بخش مرکزی، مهاجرت معکوس به روستاها بیشتر از مهاجرت از روستا به شهر است، عنوان کرد: کمبود و نقصانی در روستاهای بخش مرکزی وجود ندارد، به همین دلیل اهالی در روستاها هستند و به جمعیت آن‌ها اضافه شده است.

کاظمی متذکر شد: روستاهای کاظم‌آباد، امیرآباد و کال زرکش به واحدهای صنعتی نزدیک هستند و به همین خاطر مردم اقبال بیشتری برای سکونت در این روستاها دارند. روستای گرجی سفلی نیز روستای مهاجرپذیری است که بیش از ۲۰هزار نفر جمعیت دارد و پرجمعیت‌ترین روستا در بخش مرکزی است.

بازگشت دامداران به روستاهای رضویه

بخشدار رضویه مشهد نیز متولی یکی دیگر از بخش‌های این شهرستان است که در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه این بخش یکی از قطب‌های دامداری خراسان رضوی است، گفت: با توجه به بارندگی‌های خوبی که در این فصل داشتیم، مراتع آبادتر شده‌اند و دامدارانی که از خشکسالی‌های اخیر آسیب دیده و به شغل‌های شهری رجوع کرده بودند در حال بازگشت به روستاها و انجام کار دامداری هستند.

عبدالله تیموری ادامه داد: به عنوان مثال روستای بریلی که دورترین روستا در بخش رضویه است، پیش از این بارش‌ها و در بهمن سال گذشته خالی از سکنه بود و به دنبال جمع‌آوری شبکه آب و تأسیسات برقی در این روستا بودیم، اما اکنون به دلیل بارش‌های اخیر ۱۰خانوار به این روستا برگشته‌اند و در آنجا سکونت دارند، این از اتفاقات خوبی است که به‌تازگی رخ داده است.

وی با بیان اینکه امسال بنیاد برکت به روستاهای بخش ما آمده اما برای دامداری برنامه حمایتی ندارد، عنوان کرد: بنیاد برکت در شهرستان‌های اطراف مشهد در زمینه دامداری حمایت‌هایی را داشته است و چون دامداران بخش رضویه در خشکسالی‌های اخیر دام‌های خود را از دست داده‌اند نیاز است این بنیاد در این زمینه از روستاهای این بخش حمایت و تسهیلات لازم را پرداخت کند تا مانند گذشته قطب دامداری در استان شویم.

بخشدار رضویه مشهد متذکر شد: در دهه فجر سال گذشته دهستان پایین‌ولایت بخش رضویه از نعمت گاز بهره‌مند شد و این موضوع در بازگشت به روستاها مؤثر است، چرا که برخی از اهالی این روستاها که در مشهد کار می‌کردند، به روستای خود بازگشتند.

تیموری با بیان اینکه متأسفانه مراحل دریافت پروانه ساخت مسکن روستایی مراحل سخت، طولانی و پرهزینه‌ای دارد، متذکر شد: اگر یک شهروند مشهدی بخواهد برای گرفتن مجوز به یک اداره برود با کمترین هزینه می‌تواند به آن اداره برود و در عرض دو روز پروانه ساخت را بگیرد اما روستایی‌ها باید با هزینه و فاصله زیاد به شهر بیایند و در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توانند پروانه ساخت را در کمتر از دو ماه بگیرند.

وی درباره سختی‌های دریافت پروانه ساخت برای روستاییان گفت: مردم روستا برای گرفتن این مجوز چندین بار باید به شهر مراجعه و برای هر بار رفت‌وآمد، کارشان را تعطیل کنند که این موضوع برای اهالی روستا ضرر و زیان مالی دربردارد، اگر سختی‌های این مراحل رفع شود قطعاً مردم بیشتری ساکن روستاها می‌شوند.

بخشدار رضویه مشهد مشکل دیگر روستاهای این بخش را طرح‌های هادی روستایی دانست و خواستار بازنگری به‌موقع در این طرح‌ها شد.

راه‌اندازی واحدهای صنعتی، جمعیت بخش احمدآباد را افزایش داد

بخشدار احمدآباد مشهد نیز در زمینه مهاجرت معکوس به روستاها گفت: آمار جمعیتی بخش احمدآباد در سال ۹۵، تعداد ۳۲هزار نفر بوده و آماری که سال گذشته از مراکز مربوط گرفته بودیم، نشان‌دهنده سکونت ۴۰هزار نفر در این بخش است.

مجید بیکی با اشاره به راه‌اندازی دوباره واحدهای تعطیل و نیمه‌تعطیل در بخش احمدآباد، بیان کرد: به دلیل وجود واحدهای صنعتی فعال در این بخش که در سال‌های متمادی نیز افزایش نیرو داشتند، جمعیت جوان این بخش رغبتی به مهاجرت نداشتند، چرا که در همان منطقه اشتغالشان تأمین می‌شد.

وی متذکر شد: در شهر ملک‌آباد پس از ۲۳سال امکان الحاق و واگذاری زمین به مردم فراهم شده است. سال گذشته به ۶۰۰ متقاضی که هر کدام خانواده‌های سه تا چهار نفره هستند، برای ساخت مسکن ملی در این شهر زمین واگذار کردیم که این میزان جمعیت نسبت به جمعیت فعلی شهر ملک‌آباد عدد قابل ملاحظه‌ای است. 

بخشدار احمدآباد مشهد با بیان اینکه در روستاها نیز امکان واگذاری زمین فراهم شده است، افزود: این سیاست‌ها سبب ایجاد رغبت برای بازگشت به روستاها می‌شود.

بیکی درباره روستاهایی که از مراکز صنعتی دور هستند و معیشت آن‌ها وابسته به کشاورزی است، گفت: خشکسالی موجب مهاجرت روستاییانی شده که پایه معیشتی آن‌ها وابسته به آب و کشاورزی بود که این موضوع مربوط به کلیت بخش احمدآباد نیست.

وی با بیان اینکه به‌طور کلی در بخش احمدآباد در سال‌های اخیر افزایش ضریب جمعیتی را داشته‌ایم، عنوان کرد: بخشی از جمعیتی که در کلانشهرها زندگی می‌کنند به دلیل افزایش هزینه زندگی و آلودگی هوا به روستاها بازگشته‌اند و در آنجا زندگی می‌کنند و اگر قبلاً یکی دو روز در روستا ساکن بودند اکنون این موضوع برعکس شده است. 

بخشدار احمدآباد مشهد متذکر شد: با فراهم کردن برخی از زیرساخت‌ها مانند حمل‌ونقل عمومی به نقاط روستایی و بهبود وضعیت منابع آبی، مهاجرت معکوس بیش از گذشته اتفاق می‌افتد.

بیکی با بیان اینکه در بسیاری از روستاهای بخش احمدآباد با کمبود نیروی کار مواجه هستیم، عنوان کرد: کسانی که به روستا بازمی‌گردند بیشتر به این خاطر که در شهر شغل مناسبی پیدا نکردند، به روستا بازمی‌گردند. 

وی افزود: دسته‌ دیگر، کسانی هستند که با توجه به بالا رفتن سنشان و شرایط آب و هوایی در مشهد و هزینه‌های بالای زندگی در شهر به روستاها بازگشته‌اند. 

بخشدار احمدآباد مشهد متذکر شد: خیلی از افراد به دلیل ایجاد شهرک صنعتی بینالود و کارخانه ایران خودرو به روستاهایی مانند حسین‌آباد، رادون، سیدآباد و سلطان‌آباد بازگشته‌اند، در روستای امان‌آباد با توجه به شهرک صنعتی که در آن چند واحد فعال وجود دارد نیز بازگشت جمعیت به روستا را داشته‌ایم.

بیکی ادامه داد: در شهر ملک‌آباد و شهر جدید بینالود این ظرفیت وجود دارد که پذیرای ساکنان شهر مشهد باشیم، چرا که امکان تأمین زمین و استفاده از طرح‌های نهضت ملی مسکن وجود دارد و با توجه به نزدیکی ملک‌آباد به مشهد و زمین‌های جدیدی که در آینده به آن الحاق می‌شود، فرصت اشتغال و سکونت در این بخش فراهم است.

خوابگاه شدن روستاها را جدی بگیریم

شاید برای بارندگی از مسئولان کاری ساخته نباشد اما توجه به ایجاد شغل و حمایت از ساخت مسکن روستایی می‌تواند مؤلفه‌های مهمی باشد که بافت روستایی در پیرامون شهر مهمی مثل مشهد حفظ شود و روستاییان اصیل که دغدغه آبادانی وطن آبا و اجدادی خودشان را دارند، در آن بمانند و برای زندگی بهتر و توسعه و پیشرفت روستا تلاش کنند و این مهم جلو بسیاری از آسیب‌ها را خواهد گرفت.

در این میان، خوابگاه شدن برخی از روستاها زنگ خطری است که باید متولیان به آن حساس باشند. آبادانی روستاها در گرو حضور بومیانی است که یکدیگر را بشناسند و دلسوز روستای خود باشند نه افرادی که از اجبار سرپناه نداشتن به روستاها مهاجرت کرده‌اند به‌طوری‌که همین امر می‌تواند آسیب قابل توجهی برای فرهنگ روستا باشد.